Πριν από σχεδόν δύο μήνες ο… πολύς Ρέι Ντάλιο, ιδρυτής του hedge fund Bridgewater Associates το οποίο θεωρείται το μεγαλύτερο που έχει δημιουργηθεί ποτέ, προειδοποιούσε ότι οι αγορές βρίσκονται στα μισά του δρόμου σε σύγκριση με την κρίση των dotcom και το κραχ του 1929.
Μπορεί ο Ντάλιο να… λέει ό,τι θέλει, αφενός γιατί είναι δισεκατομμυριούχος και δεν του κοστίζει τίποτα να κάνει μία πρόβλεψη και αφετέρου διότι το «άλλο μισό» του δρόμου μέχρι να σκάσει η φούσκα μπορεί να έχει πολλές και διαφορετικές ερμηνείες.
Όμως, βλέποντας κανείς τα χρηματιστήρια να βρίσκονται κοντά σε ιστορικά υψηλά, τα κρυπτονομίσματα να θυμίζουν τρενάκι του τρόμου το τελευταίο δίμηνο και το επενδυτικό κλίμα να αντανακλά μια γενικότερη ευφορία, είναι λογικό να ανησυχεί για το πόσο ψηλά μπορούν να φτάσουν οι αποτιμήσεις.
Επίσης, όσο πιο ψηλά κινούνται οι αγορές, τόσο αυξάνονται και οι φόβοι για επικείμενη διόρθωση. Είναι άλλο βέβαια μία διόρθωση, η οποία ορίζεται ως η πτώση ενός δείκτη κατά τουλάχιστον 10% από το υψηλό 52 εβδομάδων και άλλο να «σκάσει η φούσκα», που σημαίνει ότι θα δούμε κατάρρευση των αγορών παρόμοια με την περσινή.
Μπροστά μας έχουμε μια περίοδο ισχυρής ανάκαμψης αλλά και μία πολύ δύσκολη σε επίπεδο διαχείρισης περίοδο κατά την οποία κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις θα αποσύρουν τα πρωτοφανή σε μέγεθος και έκταση μέτρα στήριξης που κράτησαν όρθιες τις οικονομίες. Θα αρχίσουν, με άλλα λόγια, να τραβούν το χαλί της ρευστότητας κάτω από τα πόδια των αγορών.
Παράλληλα, οι μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη θα πρέπει να «μαζέψουν» τα χρέη που άντλησαν μέσα στην πανδημία και να αντιμετωπίσουν το «φάντασμα» του πληθωρισμού.
Δεν είναι όλα, λοιπόν, τόσο ρόδινα αν και είναι φυσιολογικό να υπάρχει αισιοδοξία για το τέλος της πανδημίας. Μετά από μία περίοδο 14 μηνών με έντονες εναλλαγές στην ψυχολογία των αγορών, ένα νέο περιβάλλον αρχίζει να διαμορφώνεται καθώς οι επενδυτές ενσωματώνουν όλο και περισσότερο στις εκτιμήσεις τους την πεποίθηση ότι τα χειρότερα, όσον αφορά τον κορονοϊό, είναι πίσω μας.
Η οικονομική δραστηριότητα σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Κίνα εμφανίζει σημάδια ουσιαστικής άνθησης, οι οικονομίες ανοίγουν και πλέον το βλέμμα στρέφεται στην επόμενη ημέρα.
Το Bicoin
Σύμφωνα με την αμερικανική επενδυτική εταιρεία Invesco, αν κάποιο asset είναι σίγουρα σε κατάσταση φούσκας αυτό είναι το Bitcoin. Ο παγκόσμιος επικεφαλής ανάλυσης της εταιρείας, Πολ Τζάκσον, μελέτησε 15 «φούσκες» της ιστορίας, από το 1720 έως τη μεγάλη πτώση του Bitcoin το 2013.
Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι σε όλες τις περιπτώσεις υπάρχει ένα κοινό μοτίβο. Τα assets που τελικά «σκάνε» ακολουθούν μία πορεία διπλασιασμού ή τριπλασιασμού των τιμών σε περίοδο 2 ή 3 ετών, με επιτάχυνση της ανόδου στους τελευταίους μήνες. Όταν σκάσουν, σημειώνει ο Τζάκσον, η πτώση είναι σχεδόν ακαριαία.
Αν ο Τζάκσον έχει δίκιο, τότε μόνο το Bitcoin και τα υπόλοιπα κρυπτονομίσματα βρίσκονται σε αυτή την κατηγορία, αφού στις μετοχές δεν έχουμε δει τέτοια άνοδο. Ο S&P 500, για παράδειγμα, ενισχύεται κατά 42% στη 2ετία, κατά 54% στην 3ετία και έχει περίπου διπλασιαστεί (+93%) στην 5ετία. Ο τεχνολογικός Nasdaq βρίσκεται πιο κοντά στη θεωρία του Τζάκσον, έχοντας καταγράψει άνοδο 70% στη 2ετία, 81% στην 3ετία και 165% στην 5ετία.
Το Bitcoin, από την άλλη πλευρά, όχι μόνο έχει δει την τιμή του να πολλαπλασιάζεται τα τελευταία χρόνια, αλλά πριν το sell-off του Μαΐου, βίωσε μία περίοδο 5-6 μηνών κατά την οποία εξαπλασιάστηκε από τα 8.000 δολάρια σε πάνω από 64.000 δολάρια.
Βασικός καταλύτης για την πορεία των αγορών είναι η ρευστότητα. Μετά την κρίση του 2008 έως σήμερα ο πλανήτης τυπώνει χρήμα σαν… να μην υπάρχει αύριο με αποτέλεσμα οι αποτιμήσεις να διογκώνονται και μόλις υπάρξει η παραμικρή ένδειξη περιορισμού της ρευστότητας τα χρηματιστήρια πέφτουν.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ είναι πιο κοντά στο γνωστό «tapering» από την ΕΚΤ, καθώς μεταξύ άλλων, ετοιμάζεται να «τραβήξει» ρευστότητα από την αγορά. Ρευστότητα που η ίδια διοχέτευσε για να τονώσει την οικονομική δραστηριότητα στο αποκορύφωμα της αβεβαιότητας μέσα στην πανδημία.
Όπως ανακοίνωσε η Fed, θα αρχίσει σύντομα τη διάθεση των εταιρικών ομολόγων και των ETFs που «μάζεψε» μέσα στην πανδημία. Πρόκειται για χαρτοφυλάκιο συνολικού ύψους (ομόλογα και ETFs) 13,8 δισ. δολαρίων και αφορά τίτλους μεγάλων εταιρειών όπως η Walmart, η Visa κ.ά. Η κίνηση αυτή δεν θεωρείται game changer αλλά δείχνει μία τάση…
