Μέσα σε λιγότερο από δύο εβδομάδες, οι επενδυτές που κατείχαν ρωσικά ομόλογα και μετοχές είδαν τις επενδύσεις τους να εξανεμίζονται, τουλάχιστον στα χαρτιά. Για αρκετούς από αυτούς, η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη, αφού έχουν ήδη αποχωριστεί τις μετοχές τους χωρίς να το επιλέξουν. Άλλοι μπορεί να δουν τις εταιρείες τους να κρατικοποιούνται. Μερικοί είναι, προς το παρόν, λίγο πιο τυχεροί αφού εισπράττουν τους τόκους των ομολόγων τους. Κάποιοι άλλοι, τολμηροί, ψάχνουν για τις μεγάλες ευκαιρίες.
Από τις 24 Φεβρουαρίου και μετά, όσοι επενδυτές νόμιζαν πως έχοντας στα χέρια τους μετοχές και ομόλογα ρωσικών εταιρειών είχαν εξασφαλισμένα σταθερά εισοδήματα και προοπτικές ανάπτυξης του χαρτοφυλακίου τους βρέθηκαν μπροστά σε έναν επενδυτικό εφιάλτη. Αμέσως μετά τη ρωσική εισβολή ξεκίνησε μία τεράστια πτώση όλων των ρωσικών χρεογράφων και αξιογράφων, η οποία ακολουθήθηκε από τη σταδιακή αναστολή της διαπραγμάτευσής τους, σχεδόν σε όλα τα χρηματιστήρια του κόσμου.
Η συνέχεια είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί, αλλά είναι βέβαιο πως οι περισσότερες από αυτές τις ρωσικές χρηματιστηριακές αξίες θα κάνουν πολύ καιρό να επανέλθουν στις παλιές τιμές τους, αν το καταφέρουν ποτέ. Δυστυχώς όμως για αυτούς τους επενδυτές, αυτό δεν είναι το μόνο πρόβλημα, το οποίο θεωρητικά θα μπορούσαν να ξεπεραστεί με την πάροδο του χρόνου, όπως έχει γίνει τόσες φορές στη χρηματιστηριακή ιστορία. Καθημερινά εμφανίζονται νέοι κίνδυνοι που κάνουν όλους αυτούς τους επενδυτές να ανησυχούν ακόμα περισσότερο, καθώς τα θετικά νέα είναι πραγματικά ελάχιστα.
Μία εξαιρετικά «πονεμένη» ιστορία, που μαθαίνουμε από το Bloomberg, έχει σχέση με τους μετόχους της ρωσικής εταιρείας σούπερ μάρκετ Magnit που είχαν αγοράσει τις μετοχές τους μέσα από την πλατφόρμα της γνωστής ιντερνετικής χρηματιστηριακής εταιρείας eToro. Η αρκετά δημοφιλής χρηματιστηριακή εταιρεία, της οποίας τη διαφημιστική εκστρατεία δύσκολα «αποφεύγει» κανείς, ενημέρωσε ξαφνικά τους πελάτες της οι οποίοι κατείχαν μετοχές της Magnit, πως λόγω των ειδικών συνθηκών έκρινε πως πρέπει να ρευστοποιήσει τις μετοχές τους και να τους αποδώσει το προϊόν της πώλησης. Παρά τις έντονες διαμαρτυρίες, σε πάρα πολλές γλώσσες, των πελατών της εταιρείας οι οποίοι εξέφρασαν την έντονη αντίθεσή τους στην απόφαση της eToro, η ρευστοποίηση έγινε.
Όλες οι μετοχές Magnit που είχαν στην κατοχή τους οι πελάτες της χρηματιστηριακής εταιρείας πουλήθηκαν στην …. αστρονομική τιμή των 1,24 εκατοστών (cents) ανά μετοχή. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος της ζημιάς, η μετοχή της Magnit διαπραγματευόταν στην τιμή των 14,20 δολαρίων ΗΠΑ μόλις πριν έναν μήνα. Αξίζει να σημειωθεί πως η Magnit δεν έχει υποστεί κανενός είδους κυρώσεις, ούτε βρίσκεται σε κάποιου είδους «μαύρη λίστα». Η υπόθεση μάλλον δεν θα τελειώσει εδώ, αφού η eToro έχει δηλώσει πως μπορεί να προβεί σε παρόμοιες ενέργειες και για τις υπόλοιπες μετοχές ρωσικών εταιρειών που κατέχουν οι πελάτες της. Παρά το γεγονός πως η eToro υποστηρίζει πως, βάσει των συμβάσεων που έχει υπογράψει με τους πελάτες της, είχε κάθε δικαίωμα να προχωρήσει σε αυτή την ενέργεια λόγω της έκτακτης κατάστασης, είναι απόλυτα βέβαιο πως ένας μεγάλος αριθμός δικηγόρων θα ασχολείται για πολύ καιρό με αυτή την υπόθεση.
(Μερικές ώρες αφού γράφτηκε το άρθρο, το Bloomberg μετέδωσε πως η eToro αποφάσισε τελικά, ύστερα από την «εξέγερση» των πελατών της, να τους αποζημιώσει, επιστρέφοντάς τους ολόκληρο το ποσό που είχαν καταβάλει για αγορά μετοχών της Magnit.)
Η Yandex είναι κάτι αντίστοιχο με την Google, για τη Ρωσία. Μία εταιρεία με διαδικτυακή μηχανή αναζήτησης και άλλες πολλές δραστηριότητες στον χώρο του internet και του ηλεκτρονικού εμπορίου, που έχει επεκταθεί και στη μίσθωση αυτοκινήτων για μεταφορά επιβατών και την παράδοση γευμάτων, κάτι σαν αυτό που κάνουν αμερικανικές εταιρείες όπως η Uber. H Yandex είναι εισηγμένη, εδώ και πολλά χρόνια, στα χρηματιστήρια της Νέας Υόρκης και της Μόσχας, αλλά μετά την 25η Φεβρουαρίου η διαπραγμάτευση της μετοχής της έχει ανασταλεί.
Το πρόβλημα εδώ, ή μάλλον το πιθανό πρόβλημα, έχει σχέση με ένα ομόλογο που έχει εκδώσει η εταιρεία, το οποίο λήγει το 2025 και είναι μετατρέψιμο, υπό συνθήκες, σε μετοχές. Λόγω της αναστολής της διαπραγμάτευσης της μετοχής, είναι πολύ πιθανόν να ενεργοποιηθεί μία πρόβλεψη που περιλαμβάνεται στους όρους έκδοσης του ομολόγου, βάσει της οποίας ολόκληρη η ομολογιακή έκδοση γίνεται άμεσα απαιτητή. Αν γίνει αυτό, η Yandex θα κληθεί να πληρώσει τουλάχιστον 1,25 δισεκατομμύρια δολάρια.
Όπως ενημέρωσε η εταιρεία τους επενδυτές, με ανακοίνωσή της προς το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, αυτή τη στιγμή δεν είναι σε θέση να αποπληρώσει το ποσό αυτό. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις σχολιαστών του Reuters, αν δεν βρεθεί κάποια ενδιάμεση λύση που θα καθυστερήσει την ενεργοποίηση αυτής της πρόβλεψης, μπορεί να εμφανιστεί κίνδυνος κρατικοποίησης της επιχείρησης, η οποία πρέπει να σημειώσουμε πως δεν έχει υποστεί κυρώσεις και δεν θεωρείται από αυτές που είναι φιλικά προσκείμενες προς το περιβάλλον του Ρώσου προέδρου. Ο τρόπος με τον οποίον θα μπορούσε να γίνει η κρατικοποίηση δεν έχει περιγραφεί, αλλά μπορούμε να κάνουμε μία λογική υπόθεση: το ρωσικό δημόσιο θα εμφανιστεί σαν σωτήρας της επιχείρησης και σαν αντάλλαγμα για τη βοήθεια που θα δώσει, θα αναλάβει τον έλεγχο της Yandex. Ο έλεγχος της μεγαλύτερης εταιρείας παροχής υπηρεσιών στο διαδίκτυο δεν θα στενοχωρούσε καθόλου τον πρόεδρο Πούτιν, γι’ αυτό είμαστε απόλυτα βέβαιοι.
Μιλώντας για τον πρόεδρο, το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε εξέδωσε ειδικό διάταγμα, με το οποίο έδωσε τη δυνατότητα στις ρωσικές επιχειρήσεις που πρέπει να πληρώσουν τόκους ομολόγων, μερίσματα μετοχών ή και να αποπληρώσουν ομόλογα σε ξένο νόμισμα, να το κάνουν πληρώνοντας σε ρούβλια, δεδομένης της τωρινής κατάστασης. Αφήνοντας ένα μικρό παράθυρο, το διάταγμα προβλέπει πως θα μπορούσε να γίνει πληρωμή σε ξένο νόμισμα αν οι ξένοι επενδυτές προέρχονται από χώρες που δεν έχουν χαρακτηρισθεί εχθρικές προς τη Ρωσία.
Παραδόξως λοιπόν, όπως είδαμε σε ρεπορτάζ του Bloomberg, η γνωστή μας Gazprom πλήρωσε 1,3 δισεκατομμύρια δολάρια (σε δολάρια) στους κατόχους των ομολόγων μίας ομολογιακής έκδοσης που έληξε τη Δευτέρα παρά το γεγονός πως είχε ήδη εκδοθεί το διάταγμα του προέδρου. Οι επενδυτές, πολλοί εκ των οποίων προέρχονται από τις διάφορες εχθρικές χώρες, χάρηκαν ιδιαίτερα που δεν πληρώθηκαν σε ρούβλια, για προφανείς λόγους, αλλά ίσως είναι οι τελευταίοι που θα νοιώσουν αυτή τη χαρά. Δεν αποκλείεται η αποπληρωμή του συγκεκριμένου ομολόγου να έγινε σε δολάρια γιατί η διαδικασία είχε ήδη ξεκινήσει πριν μερικές μέρες και δεν ήταν εύκολο να αλλάξει ο προγραμματισμός.
Οι κίνδυνοι λοιπόν είναι πάρα πολλοί, αρκετοί από τους οποίους ξεφυτρώνουν ξαφνικά μπροστά στους επενδυτές, εκεί που δεν το περιμένουν. Παρ’ όλα αυτά, όπως μαθαίνουμε από ρεπορτάζ του Bloomberg, η επενδυτική τράπεζα Goldman Sachs και η τράπεζα JPMorgan ψάχνουν ευκαιρίες αγορών ανάμεσα σε ομόλογα ρωσικών εταιρειών τα οποία διαπραγματεύονται σε πολύ χαμηλές τιμές, κάτω από το μισό της ονομαστικής τους αξίας. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του διεθνούς πρακτορείου, οι δύο τράπεζες αγοράζουν (για τις ίδιες ή για λογαριασμό πελατών τους) ομόλογα εταιρειών όπως η Gazprom, η χαλυβουργία Evraz και η εταιρεία των Ρωσικών Σιδηροδρόμων.
Η κίνηση των δύο τραπεζών έχει βέβαια σημαντικό επενδυτικό ρίσκο, αλλά ίσως ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο αρνητικής δημοσιότητας. Παράλληλα, από ρεπορτάζ της Wall Street Journal μαθαίνουμε πως η επενδυτική εταιρεία Gramercy, με μεγάλη πείρα στις αγορές κρατικών ομολόγων, προσπαθεί να αγοράσει κρατικά ουκρανικά ομόλογα με μεγάλη έκπτωση σε σχέση με την ονομαστική τους αξία, ενώ μπορεί να κάνει το ίδιο και με αντίστοιχα ρωσικά. Αξιοσημείωτο είναι πως πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας είναι ο πολύ γνωστός Mohammed El Erian, από τους πιο έμπειρους επενδυτές σε κρατικά ομόλογα αναπτυσσόμενων χωρών.
Όπως είχε επισημάνει πολύ εύστοχα προ ημερών ο Μάνος Χατζηδάκης, στην κρίση δημιουργούνται Κροίσοι (Στην κρίση γίνονται οι Κροίσοι | Liberal Markets). Κάποιοι λοιπόν από τους τολμηρούς αγοραστές περιουσιακών στοιχείων στη Ρωσία και την Ουκρανία θα αυξήσουν κατά πολύ την περιουσία τους. Το πιθανότερο όμως είναι πως οι περισσότεροι από αυτούς θα είναι ήδη πολύ επιτυχημένοι, αφού για τους πιο πολλούς από εμάς τέτοιες κινήσεις είναι σχεδόν αδύνατον να γίνουν, όσο καλές ιδέες και να έχουμε. Όσο για τους επενδυτές που πίστευαν (εύλογα μέχρι πριν μερικές μέρες) πως η επένδυση σε μία υγιή ρωσική εταιρεία είναι μία λογική κίνηση, δυστυχώς τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
