Το τέλος της Zhongzhi Enterprise Group ήταν προδιαγεγραμμένο από τον Νοέμβριο, όταν η διοίκηση της επιχείρησης είχε ενημερώσει τους μετόχους και τους δανειστές της πως δεν ήταν σε θέση να εξυπηρετήσει τον δανεισμό της.
Σύμφωνα με τους ελεγκτές που είχαν αναλάβει το έργο της καταγραφής των υποχρεώσεών της, το σύνολο του δανεισμού έφθανε στο ύψος των 460 δισ. γιουάν (περίπου 64 δισ. δολάρια) ενώ τα περιουσιακά της στοιχεία δεν ξεπερνούσαν τα 200 δισ. γιουάν.
Δεν είναι εύκολο να περιγραφεί το αντικείμενο εργασιών της Zhongzhi. Αυτό γίνεται ολοφάνερο μόλις ακούσει κανείς τον χαρακτηρισμό που της δίνει το σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg: «Chinese shadow banking giant» είναι τα λόγια που χρησιμοποίησε το διεθνές πρακτορείο. Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι πως αυτή η επιχείρηση και ο όμιλός της λάμβαναν χρήματα από πολλούς και κατά κύριο λόγο εύπορους επενδυτές.
Τα χρήματα αυτά έπρεπε να επενδυθούν προκειμένου να επιτευχθούν αποδόσεις για τους πελάτες της. Ένα σημαντικό κομμάτι αυτών των επενδύσεων είχε πάρει τη μορφή δανείων προς επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα του real estate, οι οποίες πολύ συχνά δεν ήταν σε θέση να λάβουν νέο δανεισμό από κανονικές τράπεζες. Η κακή κατάσταση μεγάλου αριθμού τέτοιων επιχειρήσεων, όπως π.χ. της γνωστής σε όλους Evergrande η οποία τελικά δεν απέφυγε την ουσιαστική πτώχευση, εξηγεί αρκετά ικανοποιητικά τις περιπέτειες στις οποίες μπήκε η Zhongzhi.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά στο Bloomberg ο Zhao Jian, επικεφαλής του ερευνητικού οργανισμού Atlantis Financial Research Institute στο Πεκίνο, πάνω από τα μισά περιουσιακά στοιχεία της Zhongzhi είναι συνδεδεμένα με τον τομέα της ακίνητης περιουσίας. Ο ίδιος πρόσθεσε πως «η επίμονη υποχώρηση της αγοράς ακινήτων, συνδυαζόμενη με την πολύ αυστηρή κρατική πολιτική και την αυξανόμενη ένταση των μέτρων κατά της διαφθοράς στην οικονομία, έχουν δυσκολέψει πάρα πολύ την έγκαιρη είσπραξη των οφειλομένων από τις εταιρείες του κλάδου, ενώ η πώληση τέτοιων περιουσιακών στοιχείων έχει γίνει εξαιρετικά δύσκολη».
Σχετικά με τα όσα ανέφερε ο Κινέζος ερευνητής, αξίζει να σταθούμε σε δύο πράγματα. Στο γεγονός πως από τους τελευταίους 24 μήνες μόνο στους τέσσερις σημειώθηκε αύξηση των πωλήσεων κατοικιών και στην καταγεγραμμένη απροθυμία της οικονομικής ηγεσίας να βοηθήσει τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα. Σχετικά με το δεύτερο, σχεδόν κάθε μέρα βλέπουμε ειδήσεις από την Κίνα που αναφέρονται σε διώξεις επιχειρηματιών ή στελεχών εταιρειών του κλάδου, όπως και σε συλλήψεις και καταδίκες.
Στην περίπτωση της Zhongzhi πρέπει να αναφέρουμε πως οι σχετικές διαδικασίες ξεκίνησαν αμέσως μετά την παραδοχή της εταιρείας, τον Νοέμβριο, πως δεν θα καταφέρει να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις της, ενώ από το Bloomberg μαθαίνουμε πως η ηγεσία της χώρας είχε αποφασίσει πως η καλύτερη λύση είναι η πτώχευση από τον Οκτώβριο. Επίσης, χαρακτηριστικό είναι πως χθες μάθαμε από το Reuters πως συνελήφθη ο αντιπρόεδρος της China Evergrande New Energy Vehicle Group (0708 Hong Kong).
Αυτή η εταιρεία είναι θυγατρική του ομώνυμου ομίλου και ασχολείται με τον τομέα των ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Όπως ανέφεραν στο άρθρο οι συντάκτες του διεθνούς πρακτορείου, αυτό το νέο είναι βέβαιο πως θα δυσκολέψει ακόμα περισσότερο τις προσπάθειες αναδιάρθρωσης της μητρικής εταιρείας. Εμείς προσθέτουμε πως αυτό μας υπενθυμίζει πως οι αρχές της χώρας δεν έχουν και πολλή όρεξη να βοηθήσουν ώστε τέτοιες καταστάσεις να έχουν ομαλή εξέλιξη.
Όπως είπαμε παραπάνω, η Zhongzhi είναι ένας όμιλος με δραστηριότητες πέρα από τις παρατραπεζικές. Το ίδιο ισχύει για την Evergrande και πολλές άλλες επιχειρήσεις που έχουν γονατίσει κάτω από το βάρος των προβλημάτων της αγοράς ακινήτων. Είναι προφανές πως αυτοί οι επιχειρηματικοί όμιλοι οδηγούν την οικονομία σε ένα φαύλο κύκλο καθώς ο τομέας των ακινήτων παρασύρει και άλλους κατά την κάθοδό του.
Πέρα από τις συνέπειες για τις τράπεζες και όσους έχουν γενικά δώσει δάνεια σε αυτούς τους ομίλους, αυτό δυσκολεύει ιδιαίτερα την ανάκαμψη της οικονομίας και δυσκολεύει ακόμα περισσότερο την κατάσταση για τις κινεζικές επαρχίες που έχουν δώσει και αυτές δάνεια εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε αυτούς τους ομίλους.
Και η συνολική αδυναμία ουσιαστικής ανάκαμψης της οικονομίας της χώρας επιδεινώνει την κατάσταση σε ένα τομέα που πονάει πολύ την πολιτική ηγεσία και κάνει ακόμα πιο δύσκολη τη ζωή των νέων. Αναφερόμαστε βέβαια στην ανεργία και ιδιαίτερα στην ανεργία των νέων. Σύμφωνα με πίνακα του visualcapitalist.com που έχει αντλήσει τα στοιχεία του από τις στατιστικές του ΟΟΣΑ και του Εθνικού Γραφείου Στατιστικής της Κίνας, το ποσοστό ανεργίας στους νέους από 16 έως 24 ετών είναι στην Κίνα 21,3%.
Για την ακρίβεια, ήταν 21,3% τον Ιούνιο του 2023, ενώ τον Ιούνιο του 2022 ήταν 15,3%. Νεότερα στοιχεία δεν υπάρχουν καθώς η Κίνα σταμάτησε τη δημοσιοποίηση των σχετικών στατιστικών. Η επίδοση αυτή είναι μέσα στις 5 χειρότερες στον κόσμο και σίγουρα δεν χαροποιεί κανέναν στην Κίνα που νοιάζεται πάρα πολύ (και κάνει πολύ σωστά) για την κοινωνική συνοχή των πολιτών της χώρας.
Η πολιτική και οικονομική ηγεσία της χώρας (αν και δεν υπάρχει κάποια ουσιαστική διαφορά μεταξύ τους) γνωρίζουν πως το μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που βασίζεται στη συνεχή ανάπτυξη του τομέα των ακινήτων και μάλιστα με χρήση πολύ υψηλού δανεισμού δεν συνεισφέρει στη μακροπρόθεσμη υγεία της οικονομίας και αντιλαμβάνεται πως οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης που επιτυγχάνονται με αυτή τη μέθοδο έχουν στο τέλος πολύ άσχημα αποτελέσματα.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις διεθνών παρατηρητών, φαίνεται πως ο πρόεδρος Xi Jinping πιστεύει πως έχει βρει τη λύση μέσα από την ενίσχυση των τοπικών επιχειρήσεων που ασχολούνται με μεταποιητικές δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας. Μόνο που, σύμφωνα με προχθεσινό άρθρο του Bloomberg, αυτή η στρατηγική που έχει προωθηθεί τα τελευταία χρόνια φαίνεται πως όχι μόνο δεν λύνει τα προβλήματα αλλά πιθανότατα δημιουργεί άλλα, εξίσου σοβαρά.
Σύμφωνα με την ανάλυση των συντακτών του άρθρου, μία από τις βασικές συνέπειες είναι η δημιουργία υπερβάλλουσας παραγωγικής δυναμικότητας σε αρκετούς τομείς της βιομηχανίας, πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα την ένταση των οικονομικών ανισορροπιών εντός της χώρας και την αναγκαστική στροφή των επιχειρήσεων προς τις μαζικές εξαγωγές προκειμένου να μην μείνουν απούλητα τα προϊόντα τους μέσα στην Κίνα. Κατά το διεθνές πρακτορείο, δεν αποκλείεται να βρισκόμαστε μπροστά σε έναν νέο εμπορικό πόλεμο με αιτία αυτή την κινεζική στρατηγική.
Ένα ξεκάθαρο παράδειγμα είναι αυτό με τις εξαγωγές των κινεζικών ηλεκτρικών αυτοκινήτων προς την Ευρώπη αλλά και άλλες χώρες όπως το Μεξικό, αφού πρώτα οι τοπικές επιχειρήσεις επιδόθηκαν σε έναν πόλεμο τιμών μέσα στη χώρα, με τη συμμετοχή και της Tesla που διαθέτει σημαντική παραγωγική δυναμικότητα στην Κίνα. Μπορεί η κινεζική υπερβάλλουσα παραγωγική δυναμικότητα να μην πείραζε πολύ τις προηγμένες δυτικές χώρες όταν αφορούσε προϊόντα χαμηλής τεχνολογίας, αλλά τα πράγματα τώρα είναι εντελώς διαφορετικά.
Δεν είναι εύκολο να προβλέψουμε αν θα έχουμε σύντομα ένα νέο μεγάλο εμπορικό πόλεμο ανάμεσα στην Κίνα και τις παραδοσιακές δυνάμεις στη βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας. Αυτό θα εξαρτηθεί και από την έκβαση των συνομιλιών μεταξύ των αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των ΗΠΑ και των εμπορικών τους συμμάχων από τη μία μεριά και των Κινέζων από την άλλη.
Αν όμως η Κίνα συνεχίσει την πολιτική αυτή, ο εμπορικός πόλεμος θα είναι σχεδόν αναπόφευκτος. Πιθανολογούμε πως σε μία τέτοια περίπτωση οι επιπτώσεις για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου δεν θα είναι θετικές και σίγουρα δεν πρόκειται να συμβάλλουν στη λύση των ορατών προβλημάτων της, όπως το σκάσιμο της φούσκας των ακινήτων, ο υπερβολικός δανεισμός στον τομέα του real estate και άλλους κλάδους και η αδυναμία της οικονομίας να προσφέρει ικανοποιητική εργασία στη νεολαία της. Για να είμαστε ειλικρινείς, αυτή η εξέλιξη δεν θα είναι καλή όχι μόνο για την κινεζική αλλά και για την παγκόσμια οικονομία.
