Η στρατηγική συμφωνία των δύο χωρών θέτει νέες βάσεις για την ενιαία αμυντική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κάνει το πρώτο βήμα στο άλμα που χρειάζεται η Ευρώπη για την άμυνα και ασφάλειά της στον 21ο αιώνα, τονίζει στο Liberal η Αννα Διαμαντοπούλου, μιλώντας για τη πολιτική απόφαση πίσω από τις χθεσινές ανακοινώσεις. Χαρακτηρίζει ως πρωτοφανές βήμα αμυντικής συνεργασίας μεταξύ χωρών της ΕΕ, το να συνδράμει μια χώρα την άλλη σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης, μιλά για την απόφαση της Γαλλίας να καλύψει το κενό των ΗΠΑ στην Μεσόγειο, αλλά και για το ρόλο της νέας γερμανικής κυβέρνησης ως προς το πόσο γρήγορα θα προχωρήσει το σχέδιο για δημιουργία ευρωστρατού.
Στέκεται ιδιαίτερα στην στάση της νέας γερμανικής κυβέρνησης σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, στο γεγονός ότι ο Ολαφ Σόλτς που εκτιμά ότι είναι πιο πιθανό να σχηματίσει κυβέρνηση με Μπέρμποκ και Λιντνερ, έχει δηλώσει με κάθε τρόπο την πίστη του στην ευρωπαϊκή συνεργασία και την ανάγκη αλληλεγγύης, προσθέτοντας ότι οι Πράσινοι έχουν σαφείς θέσεις για εμπάργκο όπλων της Γερμανίας στην Τουρκία. «Εκτιμώ ότι με έναν τέτοιο συνασπισμό δεν θα δούμε άμεση και θεαματική αλλαγή , αυτό δεν συμβαίνει ποτέ στην Γερμανία, αλλά ποιο σαφείς θέσεις από την μέχρι σήμερα ουδετερότητα της Γερμανίας σε πολλά ζητήματα, όπως οι τουρκικές προκλήσεις», αναφέρει η Πρόεδρος του Δικτύου και πρώην υπουργός.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Τι σημαίνει για την Ελλάδα στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο με τις εξελίξεις σε Τουρκία, Μέση Ανατολή αλλά και Γερμανία η αμυντική συμφωνία με τη Γαλλία;
Η περιγραφή από τους ειδικούς των φρεγατών Belharra κάνουν σαφή τη σημασία τους για αλλαγή των δεδομένων στο ελληνικό ναυτικό, με εξαιρετικά σύγχρονα και τεραστίων δυνατοτήτων πολεμικά πλοία, τα οποία έχουν πολλαπλασιαστικές δυνατότητες στην άμυνα της χώρας. Αυτό σημαίνει νέα ισορροπία στο Αιγαίο, μεγάλη βαρύτητα λόγω νέας ισχύος της Ελλάδος στο ΝΑΤΟ και στις διεθνείς αποστολές, και βέβαια αμυντική συνεργασία που εξασφαλίζει έναν ισχυρό σύμμαχο σε κάθε περίπτωση, από οποιαδήποτε απειλή για τη χώρα. Το άρθρο 2 της Συμφωνίας κάνει κατά την άποψη μου ένα πρωτοφανές βήμα αμυντικής συνεργασίας μεταξύ χωρών της ΕΕ, όπου η μία χώρα συνδράμει σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης την άλλη ανεξαρτήτως συμμαχιών.
Πώς νομιμοποιείται αυτό, όταν για παράδειγμα ο επιτεθειμένος είναι χώρα - μέλος του ΝΑΤΟ;
Είναι εμβληματική η αναφορά του άρθρου 2 της ελληνογαλλικής συμφωνίας στο άρθρο 51 του Χάρτη του ΟΗΕ, σύμφωνα με το οποίο, σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης, κανείς δεν μπορεί να παρεμποδίσει το φυσικό δικαίωμα ατομικής ή συλλογικής νόμιμης άμυνας.
Ποιο είναι επομένως το πολιτικό στίγμα της συμφωνίας; Το ρωτώ γιατί η Ελλάδα, μαζί με τη Γαλλία, γίνονται οι πρώτες χώρες της ΕΕ που μπαίνουν μπροστά για τη δημιουργία στο μέλλον του ευρωπαϊκού στρατού, αρχικά ως ειρηνευτική δύναμη. Ανοίγει η συμφωνία τον δρόμο για μια Ευρώπη που θα ευθυγραμμίσει τη γεωπολιτική της ισχύ με την οικονομική της δύναμη;
Η συμφωνία αυτή θέτει νέες βάσεις για την ενιαία ευρωπαϊκή αμυντική στρατηγική που είναι η μεγάλη πρόκληση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα άρθρα 1, 2, και 3, που αναφέρονται με σαφήνεια στη συνεργασία επί όλων των θεμάτων άμυνας και ασφάλειας στον πολιτικό, στον στρατιωτικό τομέα και στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, και αντίστοιχα στη συνδρομή σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης, είναι κατά την άποψη μου το μοντέλο κοινής αμυντικής πολιτικής που θα μπορούσαν ιδεατά να υπογράψουν όλες οι χώρες της ΕΕ.
Θεωρώ ότι είναι ένα πρώτο βήμα στο άλμα που χρειάζεται η Ευρώπη για την άμυνα και την ασφάλεια της στον 21ο αιώνα. Το αν θα προχωρήσει γρήγορα αυτό το σχέδιο, η κοινή εξωτερική πολιτική της Ευρώπης, ακόμα και ο ευρωπαϊκός στρατός, θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό και από την κυβέρνηση που θα προκύψει από τις γερμανικές εκλογές.
Θεωρείτε ότι έπαιξε ρόλο, και αν ναι ποιο, η συμμαχία AUΚUS για να πάρει σάρκα και οστά η ελληνογαλλική συμφωνία;
Η συμμαχία AUKUS δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Οι ΗΠΑ μετακινούνται εδώ και αρκετά χρόνια προς τον χώρο του Ειρηνικού και της Ασίας, και γιατί έχουν ζωτικά συμφέροντα τα οποία θεωρούν ότι απειλούνται από την Κίνα αλλά και γιατί προς τα εκεί μετακινείται πλούτος, ισχύς και τεχνολογία. Οι οικονομίες μέλη της APEC (Συμφωνία 21 χωρών Ασίας και Ειρηνικού) αφορούν το 38% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ αντιπροσωπεύουν το 60% του παγκόσμιου ΑΕΠ και το 48% του παγκοσμίου εμπορίου. Αντίστοιχα, η Μεγ.Βρετανία μετά το Brexit θέλει να παίξει αυτόνομο ρόλο σε μια περιοχή στην οποία έχει ιστορικές σχέσεις και συμφέροντα, ενώ η Αυστραλία είναι στο κέντρο του ανταγωνισμού Κίνας και Δύσης. Η Γαλλία έχει ήδη ανακοινώσει τη δική της στρατηγική για τον Ειρηνικό, ταυτόχρονα όμως η εκτίμηση μου είναι ότι θέλει να συμπληρώσει το κενό της αποχώρησης των ΗΠΑ και να παίξει η ίδια τον ρόλο της μεγάλης δύναμης στη Μεσόγειο. Αυτή η συμφωνία εξυπηρετεί και αυτόν τον σκοπό.
Αναφερθήκατε νωρίτερα με αφορμή τη συμφωνία στις γερμανικές εκλογές. Τι αλλαγές εκτιμάται ότι θα υπάρξουν στη γερμανική εξωτερική πολιτική ως αποτέλεσμα των εκλογών;
Θα εξαρτηθεί από τον συνασπισμό των κομμάτων και από τον καγκελάριο. Ο Όλαφ Σολτς έχει δηλώσει με κάθε τρόπο την πίστη του στην ευρωπαϊκή συνεργασία και την ανάγκη αλληλεγγύης. Οι Πράσινοι έχουν σαφείς θέσεις για εμπάργκο όπλων της Γερμανίας στην Τουρκία. Οι Φιλελεύθεροι είναι ένα φιλοευρωπαϊκό κόμμα. Εκτιμώ ότι με έναν τέτοιο συνασπισμό δεν θα δούμε άμεση και θεαματική αλλαγή, αυτό δεν συμβαίνει ποτέ στη Γερμανία, αλλά ποιο σαφείς θέσεις από τη μέχρι σήμερα ουδετερότητα της Γερμανίας σε πολλά ζητήματα, όπως οι τουρκικές προκλήσεις.
Ποιο είναι το επικρατέστερο σενάριο για τη νέα γερμανική κυβέρνηση; Μπορεί να δούμε ως Καγκελάριο τόσο τον κ. Σολτς όσο και τον κ. Λάσετ, παρ' ότι ηττήθηκε;
Το εκλογικό σύστημα της Γερμανίας επιτρέπει και τις δύο επιλογές. Η εκτίμηση μου είναι ότι το πιο πιθανό σενάριο είναι Καγκελάριος Όλαφ Σολτς σε συνεργασία με τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους. Το πρόβλημα με τον κ. Λάσετ είναι ότι εκτός από τη σημαντική πτώση των ποσοστών του κόμματος του ο ίδιος πληγώθηκε προσωπικά ως προς την πολιτική του επάρκεια.
Τι αλλαγές φέρνει στο γερμανικό πολιτικό σκηνικό ο πολυκερματισμός της ψήφου ; Πλέον έχουμε 5 κόμματα με ποσοστά πάνω από 10%...
Στη Γερμανία υπάρχει μεγάλη απόκλιση στην ψήφο μεταξύ των γενεών αλλά και των κρατιδίων. Οι νέοι ψήφισαν κυρίως τους Πράσινους, ενώ στη νότια πρώην Ανατολική Γερμανία έχουμε επικράτηση των ακροδεξιών. Παρατηρείται, όπως και σε πολλές άλλες χώρες, υποχώρηση της κομματικής ταυτότητας και ανάδειξη του ρόλου και των ικανοτήτων των ηγετικών προσώπων. Θεωρώ όμως ότι λόγω της ισχυρής κουλτούρας και των θεσμών συναίνεσης, ο όποιος συνασπισμός θα λειτουργήσει αποτελεσματικά.
Ήταν επομένως η προσωπικότητα του Όλαφ Σολτς που έπαιξε ρόλο στην ανατροπή των δημοσκοπήσεων στην αρχή της προεκλογικής περιόδου που έδιναν το SPD τρίτο κόμμα;
Κατά την άποψη μου απολύτως. Το SPD τα τελευταία χρόνια, έχοντας πολλές εσωτερικές συγκρούσεις, έκανε την επιλογή στροφής προς τα αριστερά.
Επειδή το παρακολουθώ στενά, ο λόγος των στελεχών του είχε επιστρέψει στη δεκαετία το ΄80. Θυμίζω ότι τον Σολτς δεν τον ψήφισαν για πρόεδρο του κόμματος θεωρώντας τον δεξιό και συντηρητικό. Όταν ήρθε όμως η ώρα να επιλέξουν Καγκελάριο, ήταν εμφανές ότι ήταν ο μόνος ο οποίος είχε απήχηση στην κοινωνία, πέρα από τον στενό πυρήνα του κόμματος. Ο Όλαφ Σόλτς, με τις ρεαλιστικές του θέσεις στην οικονομία, με τις συγκεκριμένες προτεραιότητες κοινωνικής πολιτικής και με τη σοβαρή και ανθρώπινη στάση του στην αντιμετώπιση των πλημμυροπαθών, έδωσε στον κόσμο την αίσθηση της αλλαγής με ασφάλεια και σεβασμό.
Σε επίπεδο χαλάρωσης της οικονομικής πολιτικής και του δόγματος λιτότητας, ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στην Ελλάδα; Θα δούμε αλλαγή οικονομικής πολιτικής;
Το θέμα δεν είναι μόνο η Ελλάδα, είναι το αν η Ευρώπη θα συνεχίσει την πολιτική υποστήριξης των οικονομιών της και μετά την πανδημία, υπερβαίνοντας την εμμονή την οποία επέδειξε στους δημοσιονομικούς κανόνες κατά την περίοδο της κρίσης.
Η πιθανή συμμετοχή των Φιλελευθέρων στον επικείμενο κυβερνητικό συνασπισμό μπορεί να δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα προς αυτή την κατεύθυνση λόγω των πολύ σκληρών δημοσιονομικών θέσεων του κόμματος αυτού.
* Η Άννα Διαμαντοπούλου είναι Πρόεδρος του Δικτύου για την Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη – πρ. Επίτροπος ΕΕ – πρ. Υπουργός
