Στο όνομα ενός κράτους που δεν υπάρχει ορκίστηκε η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα-Ντάβκοβα υποδαυλίζοντας τα εθνικιστικά αισθήματα, διακινδυνεύοντας τις σχέσεις της με την Αθήνα, ανοίγοντας ταυτόχρονα εσωτερικό μέτωπο στη Βόρεια Μακεδονία και ναρκοθετώντας σε μηδενικό χρόνο το ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας.
Οι προειδοποιήσεις που απευθύνουν εν χορώ η ελληνική κυβέρνηση, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν επιδέχονται παρερμηνείας. Ο σεβασμός της Συμφωνίας των Πρεσπών και η χρήση της συνταγματικής ονομασίας της χώρας είναι εκ των ων ουκ άνευ για την ευρωπαϊκή προοπτική της γείτονος, και εάν οι εθνικιστές του σκληροπυρηνικού VMRO-DPMNE είναι αποφασισμένοι να επωμιστούν την ευθύνη για την αναβίωση αντιπαραθέσεων του παρελθόντος βαδίζοντας στις ράγες του «μακεδονισμού», και όχι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα φανεί σύντομα.
Έχοντας ξεκαθαρίσει διά στόματος του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, τη θέση της για το ρίσκο που αναλαμβάνουν τα Σκόπια τόσο ως προς την πορεία των σχέσεων με την Αθήνα, όσο και όσον αφορά την ευρωπαϊκή τους προοπτική, η ελληνική κυβέρνηση αναμένει την επίσημη τοποθέτηση του εντολοδόχου πρωθυπουργού και επικεφαλής του VMRO-DPMNE Κρίστιαν Μίτσκοσκι -εκ των πλέον σφοδρών πολέμιων της Συμφωνίας των Πρεσπών που έχει κινηθεί προεκλογικά στην ίδια γραμμή με την Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα.
Ο κ. Μητσοτάκης έχει χαρακτηρίσει παράνομους και ανεπίτρεπτους τους χειρισμούς της προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας, καλώντας την να επανέλθει στα νόμιμα καθήκοντά της και στις συμπεριφορές που απορρέουν από το ρόλο της, και διαμηνύοντας ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν θα ανεχθεί ανάλογα ολισθήματα. «Κάθε πρόοδος στις διμερείς σχέσεις, όπως και κάθε βήμα των Σκοπίων προς την Ευρώπη, εξαρτώνται από την ειλικρινή τήρηση των συμφωνηθέντων», τονίζει ο πρωθυπουργός, αποσαφηνίζοντας πως η Νέα Δημοκρατία καταψήφισε τη Συμφωνία του 2019 όμως ως κυβέρνηση έχει σεβαστεί την ελληνική υπογραφή σε μία δεσμευτική για τη χώρα διεθνή Συνθήκη.
Η προεκλογική προκλητική ρητορική εκ μέρους της εκλεγείσας στην προεδρία της Βόρειας Μακεδονίας, 70χρονης πανεπιστημιακού Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, έγινε πράξη κατά την τελετή ορκωμοσίας της την Κυριακή, όταν αποκλίνοντας από το επίσημο κείμενο του όρκου χρησιμοποίησε το «Δημοκρατία της Μακεδονίας» παραβιάζοντας τόσο τη Συμφωνία των Πρεσπών, όσο και το ίδιο το Σύνταγμα της χώρας της. Εν μέσω των αντιδράσεων, το γραφείο της εξέδωσε χθες ανακοίνωση που εν ολίγοις μεταφράζεται σε άλλα θα λέω, και άλλα θα υπογράφω...
Η ανακοίνωση κάνει λόγο περί «τήρησης της χρήσης της επίσημης συνταγματικής ονομασίας» (παραπέμποντας στην υπογραφή του επίσημου κειμένου του όρκου), αλλά και περί «ατομικού δικαιώματος αυτοδιάθεσης και αυτοπροσδιορισμού» που κατά την άποψή της της επιτρέπει να μιλά για «Μακεδονία» προφανώς όπου και αν βρίσκεται εντός ή εκτός χώρας, όπως και συνέβη κατά την ορκωμοσία της για να αποχωρήσει σε ένδειξη διαμαρτυρίας η Ελληνίδα πρέσβης στα Σκόπια Σοφία Φιλιππίδου. Εν τω μεταξύ, χθες η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα απάντησε σε συγχαρητήρια ανάρτηση της σουηδικής πρεσβείας στα Σκόπια για την εκλογή της χωρίς και πάλι να χρησιμοποιήσει τη συνταγματική ονομασία της χώρας.
Η προκλητική στάση εκ μέρους της Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα έχει πυροδοτήσει αλλεπάλληλες δηλώσεις καταδίκης εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης και των πολιτικών κομμάτων, των Βρυξελλών διά στόματος της ίδιας της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και έτερων εκπροσώπων των ευρωπαϊκών θεσμών, της Βουλγαρίας -με την οποία το VMRO-DPMNE διατηρεί επίσης ανοιχτό μέτωπο- και της Γερμανίας, καθώς και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Παρενέβη το ίδιο το υπουργείο Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας με ανακοίνωση στην οποία υπογραμμίζεται ότι «η διατήρηση της ευρωατλαντικής πορείας της χώρας αντιπροσωπεύει ένα θεμελιώδες στρατηγικό συμφέρον και είναι εγγυητής της μακροπρόθεσμης ασφάλειας και σταθερότητας της χώρας». Έντονη ήταν η αντίδραση των αλβανικών κομμάτων που προσβλέπουν στην ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας, ενώ ο απερχόμενος υπουργός Δικαιοσύνης έθεσε ζήτημα εγκυρότητας της ορκωμοσίας λέγοντας ότι «η μη τήρηση του συνταγματικού ονόματος του κράτους καθιστά τον όρκο της Σιλιάνοφσκα άκυρο».
Το μεγαλύτερο αλβανικό κόμμα της Βόρειας Μακεδονίας, το DUI του Αλί Αχμέτι, κατηγόρησε την Σιλιάνοφσκα για παραβίαση του Συντάγματος και πυροδότηση κρίσης στις σχέσεις της χώρας με την Ελλάδα. «Με την πρώτη της φράση παραβίασε το Σύνταγμα [...] και προκάλεσε κρίση μεταξύ της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας και της Ελλάδας» δήλωσε ο βουλευτής του DUI Αρμπερ Αντέμι.
Τα τελευταία 20 χρόνια στη Βόρεια Μακεδονία, όπου οι Αλβανοί αποτελούν περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού, το ισχυρότερο αλβανικό κόμμα, DUI, είναι το «κλειδί» για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Στις εκλογές του Ιουνίου 2020, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, με αρχηγό τότε τον Ζόραν Ζάεφ, είχε αποσπάσει 46 έδρες και είχε προχωρήσει σε κυβέρνηση συνεργασίας με το DUI.
Ωστόσο, ο Κρίστιαν Μίτσκοσκι -του VMRO DPMNE έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θα συνεργαστεί με το DUI και έχει επιλέξει τον αντιπολιτευόμενο αλβανικό συνασπισμό «Αξίζει» για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Κατά την προεκλογική περίοδο ο Μίτσκοσκι κατήγγειλε επανειλημμένα τον Αί Αχμέτι ως διεφθαρμένο, δίνοντας τροφή σε νέα ένταση με το αλβανικό στοιχείο. Ο Αχμέτι ήταν ο επικεφαλής της ένοπλης αλβανικής εξέγερσης του 2001, η οποία κατέληξε στη Συμφωνία της Αχρίδας, με μεσολάβηση του ΝΑΤΟ.
Η επάνοδος των εθνικιστών στην εξουσία έπειτα από μία επταετία προοιωνίζεται «σύννεφα» και στις σχέσεις της Βόρειας Μακεδονίας με τη Βουλγαρία, καθώς ο Κρίστιαν Μίτσκοσκι έχει διαμηνύσει ότι δεν θα δεχθεί καμία νέα αναθεώρηση του Συντάγματος, όπως απαιτεί η Σόφια για να διασφαλίσει το δικαίωμα όσων εκ των σλαβόφωνων της χώρας επιθυμούν να αυτοπροσδιορίζονται ως Βούλγαροι. Με μεσολάβηση της Γαλλίας, η Βουλγαρία δέχθηκε να άρει το βέτο στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με τη Βόρεια Μακεδονία, αν η τελευταία προχωρήσει σε συνταγματική αλλαγή, ωστόσο η κυβέρνηση του SDSM-DUI δεν είχε την απαιτούμενη πλειοψηφία.
