Του Νίκου Μελέτη
Πίσω από το βέτο του Γάλλου προέδρου Μακρόν στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Ε.Ε. με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, προσπαθούν να κρύψουν τα δικά τους «ανομήματα» οι κυβερνήσεις των δύο χωρών και τα βαθιά πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που συνεχίζουν να τις ταλανίζουν, σχεδόν δύο δεκαετίες μετά την πτώση του Τείχους.
Με αφορμή την ευρωπαϊκή πορεία των δύο χωρών ξεκίνησε και πάλι η συζήτηση στις Βρυξέλλες για το εάν η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων πρέπει να είναι η «ανταμοιβή» μιας υποψήφιας χώρας για τις αλλαγές που έχει κάνει ώστε να πλησιάσει το κοινοτικό κεκτημένο ή αν θα είναι το «κίνητρο», ώστε κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων να ολοκληρώσει αλλαγές και μεταρρυθμίσεις που θα της επιτρέψουν να καταστεί λειτουργικό μέλος της Ε.Ε.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμ. Μακρόν, επηρεασμένος προφανώς και από το εσωτερικό πολιτικό κλίμα στη Γαλλία, όπου μάλλον αρνητικά αντιμετωπίζεται η προοπτική περαιτέρω διεύρυνσης της Ένωσης και του δικαιώματος ελεύθερης διακίνησης πολιτών από την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, αλλά και με βάση τον γνωστό προβληματισμό για το μέλλον και την εμβάθυνση της Ένωσης, σε μια στιγμή που οι ευρωσκεπτικιστές βρίσκουν όλο και μεγαλύτερο ακροατήριο, έβαλε φρένο στις επιδιώξεις των κυβερνήσεων σε Τίρανα και Σκόπια.
Η κριτική που ασκείται στη Γαλλία είναι ότι έτσι συντηρεί μια «μαύρη τρύπα» στην καρδιά της Ευρώπης, ότι αφήνει το πεδίο ελεύθερο στη Ρωσία, στην Κίνα, στην Τουρκία να ενισχύσουν την επιρροή τους στα Δυτικά Βαλκάνια και σε ό,τι αφορά φυσικά τη Βόρεια Μακεδονία, ότι θέτει σε κίνδυνο την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών.
(Οι ρωσικές ή κινεζικές επενδύσεις, πάντως, δεν πρόκειται να αποθαρρυνθούν από την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, εφόσον δεν υπάρχουν αντίστοιχες επενδύσεις από ευρωπαϊκές χώρες...).
Εγκληματικότητα
Το βέτο του Μακρόν ήδη χρησιμοποιείται ως το παραβάν που κρύβει όλα τα σημαντικά προβλήματα των δύο χωρών, τα οποία οφείλουν να αντιμετωπίσουν ή να δείξουν πρόθεση αντιμετώπισής τους στο υποχρεωτικό διάλειμμα που μπήκε στην ευρωπαϊκή πορεία τους.
Η Αλβανία, παρά τις μεγαλόστομες υποσχέσεις και δεσμεύσεις, έχει κάνει ελάχιστα για την πάταξη της καλλιέργειας και εμπορίας χασίς και άλλων ναρκωτικών. Το λαθρεμπόριο ανθεί σε όλη τη χώρα και πλέον η Αλβανία αποτελεί τον σημαντικότερο ίσως σταθμό διακίνησης ναρκωτικών προς τις αγορές της Ευρώπης. Το οργανωμένο έγκλημα ανθεί και είναι συνεχείς και διαρκείς οι καταγγελίες για διασύνδεσή του με την πολιτική και δικαστική εξουσία. Το ξέπλυμα μαύρου χρήματος γίνεται και μέσω επενδύσεων στον τουριστικό τομέα, σε περιοχές που προσφέρει το κράτος και αρκετές από αυτές έχουν υφαρπαγεί από τους νόμιμους ιδιοκτήτες τους.
Και αυτό αφορά και πολλές ελληνικές περιουσίες στη Χιμάρα. Η χώρα παραμένει χωρίς Συνταγματικό Δικαστήριο εδώ και μήνες, ενώ η Βουλή δεν λειτουργεί λόγω της αποχής της αντιπολίτευσης. Οι δημοτικές εκλογές έγιναν παρά τη μη ύπαρξη νομότυπου διατάγματος με την υπογραφή του προέδρου της χώρας και υποψήφιοι ήταν μόνο οι προερχόμενοι από το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα.
Σοβαρό ζήτημα παραμένει η παραβίαση των περιουσιακών δικαιωμάτων της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας. Ο κ. Ράμα ισχυρίζεται, όπως έκανε και στη συνέντευξή του στο Εuronews, ότι το περιουσιακό είναι πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όλοι οι Αλβανοί πολίτες. Όμως η διαφορά είναι ότι οι περιουσίες που χάνουν Αλβανοί πολίτες περνούν στα χέρια άλλων Αλβανών πολιτών και αλβανικών εταιρειών. Οι περιουσίες των Ελλήνων μειονοτικών μεταφέρονται απλώς στα χέρια Αλβανών, δίνοντας έτσι άλλη διάσταση στο πρόβλημα, καθώς χάνεται ο πιο σημαντικός και ο τελευταίος δεσμός της μειονότητας με την πατρογονική εστία της...
Σκάνδαλο διαφθοράς
Στα Σκόπια, ο κ. Ζάεφ και η σταθερότητα στη χώρα του δεν κινδυνεύουν από την καθυστέρηση στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Η κακή οικονομική κατάσταση, οι υποθέσεις διαφθοράς, η εξάρτηση της Δικαιοσύνης από την πολιτική εξουσία, το οργανωμένο έγκλημα και οι διεθνοτικές αντιπαραθέσεις είναι μερικές από τις «πληγές» της γειτονικής χώρας.
Στην προηγούμενη κυβέρνηση Γκρούεφσκι ήταν τα σκάνδαλα διαφθοράς και των τηλεφωνικών υποκλοπών, τώρα είναι το σκάνδαλο «Racket» που αγγίζει τον ίδιο τον κ. Ζάεφ.
Στο σκάνδαλο αυτό, η εισαγγελέας κατά της διαφθοράς, Κάτιτσα Γιάνεβα, προσωπική επιλογή του Ζ. Ζάεφ, φέρεται να ήταν ο παραλήπτρια μιας τσάντας Louis Vuitton µε 1,5 εκατ. ευρώ, τα οποία είχε παραλάβει δημοφιλής παρουσιαστής τηλεοπτικού σόου στη γειτονική χώρα και ιδιοκτήτης τηλεοπτικού σταθμού, από τον Τζόρνταν Κάμτσεφ, τον πιο πλούσιο πολίτη της χώρας, με σκοπό η εισαγγελέας να σταματήσει την έρευνα που είχε ξεκινήσει εναντίον του με τις κατηγορίες για δημιουργία εγκληματικής οργάνωσης, απάτης και νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Μάλιστα, πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχουν καταγεγραµµένες συνομιλίες, που επιβεβαιώνουν την συναλλαγή.
Τα προβλήματα με τη Συμφωνία των Πρεσπών αναλύθηκαν εξαντλητικά, αλλά είναι σαφές ότι οι υποχρεώσεις και οι δεσμεύσεις της βορειομακεδονικής πλευράς δεν είναι μόνο εκείνες που προβλέπονται στο άρθρο 1(10β), που συνδέει την αλλαγή των υφιστάμενων εγγράφων για εσωτερική χρήση με τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Και ούτε φυσικά η μη έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονίας οδηγεί σε πάγωμα όλης της συμφωνίας.
Κάθε τέτοιος ισχυρισμός θα συνιστούσε σοβαρή παραβίαση των όρων της και θα είχε σοβαρές νομικές και πολιτικές συνέπειες για τα Σκόπια. Και για τον λόγο αυτό, ο κ. Ζάεφ υποχρεώθηκε σε νέες δηλώσεις την Τετάρτη, όπου εξέφρασε την προσήλωσή του στην εφαρμογή της συμφωνίας. Εκτός των σκανδάλων και της κακής οικονομικής κατάστασης, το πολιτικό κλίμα θα οξυνθεί ακόμη περισσότερο μετά τον διορισμό υπηρεσιακής κυβέρνησης, όπου τον έλεγχο του κρίσιμου υπουργείου Εξωτερικών θα αναλάβει εκπρόσωπος του VMRO, και έτσι θα υπάρχει πλήρης εικόνα για τη διερεύνηση των σκανδάλων.
Ενώ εάν το αποτέλεσμα των εκλογών δεν είναι καθαρό και επιχειρηθεί, όπως έγινε τον Μάιο του 2017, να αναδειχθεί σε ρυθμιστικό παράγοντα το αλβανικό στοιχείο, ανατρέποντας τις προτιμήσεις του εκλογικού σώματος, τότε θα έχουμε ένα επικίνδυνο και τοξικό πολιτικό περιβάλλον στα Σκόπια.
Η Αθήνα υποστηρίζει... υπό όρους
Η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να υποστηρίζει την απόφαση για έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τις δύο χώρες. Όμως θα πρέπει να ξεκαθαρίσει εγκαίρως, και να το καταθέσει και γραπτώς, ότι δεν θα συναινέσει στο άνοιγμα της διακυβερνητικής διάσκεψης με την κάθε χώρα (που αποτελεί την αφετηρία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων) εάν μέχρι τότε δεν έχουν γίνει συγκεκριμένα απτά βήματα από την Αλβανία σε ό,τι αφορά τουλάχιστον την κατάργηση των νόμων που οδηγούν στην υφαρπαγή ελληνικών περιουσιών και την κατοχύρωση του δικαιώματος αυτοπροσδιορισμού και από τη Βόρεια Μακεδονία για την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων εφαρμογής σημαντικών πτυχών της Συμφωνίας των Πρεσπών και εγκατάλειψη της προσπάθειας για διασταλτική ερμηνεία των άρθρων της που επιτρέπουν την χρήση των όρων «Μακεδονία» και «Μακεδονικός».
Ειδικά για την Αλβανία, μάλιστα, θα πρέπει να υπάρχουν σαφής πρόβλεψη και χρονοδιάγραμμα για την κατάργηση του ψηφίσματος της αλβανικής Βουλής ότι το θέμα των Τσάμηδων είναι κεντρική πολιτική επιλογή για την αλβανική εξωτερική πολιτική αλλά και για την επίλυση του ζητήματος της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών, με την προειδοποίηση ότι η ευρωπαϊκή πορεία των υποψήφιων χωρών δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, όσο εκκρεμούν «εδαφικές» διαφορές και διεκδικήσεις.
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο Παρασκευής 1ης Νοεμβρίου
