Του Νίκου Μελέτη
«Φωτιά» στη Λιβύη και στην Ανατολική Μεσόγειο απειλεί να βάλει ο Ταγιπ Ερντογάν, δρομολογώντας την υλοποίηση της στρατιωτικής συμφωνίας με το καθεστώς Αλ Σαράζ, με μια παρέμβαση που συνδέεται ευθέως με την επιδίωξή του να προλάβει να επιβάλει τετελεσμένα πριν η διεθνής κοινότητα απορρίψει το Μνημόνιο που υπέγραψε με την κυβέρνηση της Λιβύης για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.
Μετά και την δεύτερη επίσκεψη του Φ. Αλ Σαράζ στην Άγκυρα και ενώ είχε προηγηθεί η επίσκεψη του στον άλλο υποστηρικτή του το Κατάρ, χθες υπήρξαν πολλαπλά δημοσιεύματα στον αραβικό τύπο ότι η κυβέρνηση της Τρίπολης ζήτησε επίσημα την ενεργοποίηση του Στρατιωτικού Μνημονίου που προβλέπει και την αποστολή στρατιωτικής βοήθειας και την συγκρότηση δύναμης ταχείας παρέμβασης.
Η Άγκυρα και ο Ερντογαν δημόσια έχουν δεσμευθεί ότι από την στιγμή που το Μνημόνιο επικυρώθηκε στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση (παρά την αρνητική ψήφο της αντιπολίτευσης) η Τουρκία θα ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις που προκύπτουν από αυτό.
Η Άγκυρα υποχρεώνεται να κινηθεί γρήγορα καθώς το καθεστώς Αλ Σαράζ καταρρέει και η γενική αντεπίθεση που κήρυξε ο στρατηγός Χαφταρ φαίνεται ότι έχει αποτελέσματα και οι δυνάμεις του πιέζουν ακόμη περισσότερο την κυβέρνηση της Τρίπολης περιορίζοντας τις υπό τον έλεγχο της περιοχές.
Έτσι η Τουρκία επιχειρεί να εμπλακεί ώστε να μπει στο παιχνίδι της μεταπολεμικής Λιβύης, να εμφανισθεί ως «προστάτης» των δυνάμεων που όλο και περισσότερο στον μουσουλμανικό κόσμο ταυτίζονται με το κίνημα των Αδελφών Μουσουλμάνων και να διεκδικήσει την διάσωση και του παράνομου Μνημονίου Θαλασσίων Ζωνών ακόμη και με μια διάδοχη κυβέρνηση.
Όμως το κλίμα είναι εντελώς αρνητικό για την οποιαδήποτε παρέμβαση της Τουρκίας πολύ περισσότερο εάν μάλιστα πάρει και την μορφή ανοικτής μεσω στρατιωτικών μέσων στήριξη του Αλ Σαράζ.
Η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δεν πρόκειται να αφήσουν την Τουρκία να αλλοιώσει την πορεία των πραγμάτων στην Λιβύη, όπου ο «άνθρωπος» τους, ο στρατηγός Χαφτάρ έχει εξαπολύσει την τελική επίθεση ώστε να προκαθορίσει στο πεδίο της μάχης το αποτέλεσμα των διπλωματικών προσπαθειών για την επίλυση της κρίσης , στην Διάσκεψη του Ιανουαρίου στο Βερολίνο.
Έτσι η οποιαδήποτε παρέμβαση της Τουρκίας απειλεί να την εγκλωβίσει σε μια ιδιαίτερα επικίνδυνη εμπλοκή ,καθώς η Λιβύη δεν είναι βόρειος Συρία στην οποία ανενόχλητα εισέβαλε τρεις φορές.
Οι δυνάμεις της που πιθανόν μεταφερθούν στην Λιβύη θα αποτελέσουν εύκολο στόχο των δυνάμεων του Χαφτάρ αλλά και των Αιγυπτίων και Εμιρατιανών που επιχειρούν από τα σύνορα της Αιγύπτου με την Λιβύη, σε ένα τερέν όπου οι γραμμές ανεφοδιασμού για τις τουρκικές δυνάμεις είναι απομακρυσμένες και διέρχονται από θαλάσσιες και εναέριας ζώνες που ελέγχονται από την Ελλάδα και την Αίγυπτο.
Σε αυτό το πλαίσιο η Αθήνα έχοντας αναλυτικά εξαντλήσει σχεδόν τις διπλωματικές κινήσεις για την εξουδετέρωση του Μνημονίου Ερντογάν-Σαράζ για την οριοθέτηση των Θαλάσσιων ζωνών, θα πρέπει σε απευθείας επαφή με τον στρατηγό Χαφτάρ να διαπραγματευθεί και να εξασφαλίσει εγγυήσεις ότι το Μνημόνιο αυτό δεν θα αδρανοποιηθεί απλώς αλλά θα ακυρωθεί με κάθε τυπικότητα, ώστε να μην παραμείνει καμιά σκιά να αιωρείται.
Και καθώς τα δυο Μνημόνια της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών και της στρατιωτικής συνεργασίας είναι απολύτως συνδεδεμένα μεταξύ τους θα πρέπει να υπάρξει ταυτόχρονη κατάργηση τους ώστε να μην προσφέρεται κανένα πρόσχημα παρεμβάσεων από την Τουρκία.
Η Αθήνα πάντως κινείται και σε άλλο επίπεδο και κινείται με πολύ μετρημένα βήματα στο μεγάλο κεφάλαιο της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών. Η αρχή γίνεται με την Ιταλία, καθώς στην Ρώμη στις 30 Δεκεμβρίου θα γίνει συνάντηση των τεχνικών κλιμακίων για συνέχιση της διαδικασίας οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δυο χωρών ,οι οποίες έχουν συμφωνία οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας από την δεκαετία του '70. Η προεργασία είχε γίνει αλλά την τελευταία στιγμή είχε αναβληθεί η επίσκεψη Κοτζιά στην Ρώμη το 2015 για την υπογραφή της Συμφωνίας και έκτοτε είχαν ουσιαστικά διακοπεί οι επαφές. Η επίτευξη Συμφωνίας θα αποτελέσει ένα σημαντικό πρώτο βήμα για την Ελλάδα καθώς θα πρόκειται για την πρώτη συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας και με άσκηση όλων των δικαιωμάτων που προσφέρει στην Ελλάδα.
Προς το παρόν πάντως δεν φαίνεται να υπάρχει η σκέψη έναρξης έστω και διερευνητικών επαφών με την Λευκωσία για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, αλλά θα πρέπει η Αθήνα να επανέλθει με ακόμη μεγαλύτερη πίεση προς τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αλ Σίσι προκειμένου να δοθεί ουσιαστική συνέχεια στις συνομιλίες για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών των δυο χωρών. Κίνηση που θα αποτελέσει την πιο ουσιαστική απάντηση στην επεκτατική και ανεξέλεγκτη πολιτική της Τουρκίας, η οποία όπως όλοι κατάλαβαν πλέον δεν στρέφεται απλώς και μόνο εναντίον της Κύπρου η και της Ελλάδας αλλά εναντίον όλων των χωρών της περιοχής που η Τουρκία θεωρεί ότι δεν εξυπηρετούν τα δικά της στρατηγικά συμφέροντα.
