Η προκλητική παρουσία του προέδρου της Αλβανίας Ιλίρ Μέτα σε έκθεση φωτογραφιών που αναρτήθηκαν έξω από το Προεδρικό Μέγαρο στα Τίρανα, για την προβολή του «Τσάμικου» ζητήματος και της υποτιθέμενης «Γενοκτονίας των Τσάμηδων», αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου μιας πολιτικής που έχει καταστεί κρατική στη γειτονική Αλβανία και δηλητηριάζει διαρκώς τις διμερείς σχέσεις.
Η έντονη αντίδραση της Αθήνας με το διάβημα διαμαρτυρίας της ελληνικής πρεσβείας στα Τίρανα ήταν αναμενόμενο αλλά δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί αρκετό, καθώς ο αλυτρωτισμός που καλλιεργείται στα Τίρανα με σαφές ανθελληνικό περιεχόμενο, δεν μπορεί να συνεχίσει να υφίσταται και μάλιστα υπό τις επίσημες ευλογίες των Τιράνων. Πολύ, δε, περισσότερο τη στιγμή που η Αλβανία επιζητεί την προσέγγιση της με την ΕΕ και τη στήριξη της Ελλάδας για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Όμως η ευρωπαϊκή πορεία μιας χώρας δεν είναι συμβατή με την προσπάθεια προβολής ως επίσημης κρατικής πολιτικής του αλυτρωτισμού και της αμφισβήτησης εδαφών γειτονικού κράτους, που αποτελεί μάλιστα μέλος της ΕΕ, είχε μάλιστα επιβεβαιωθεί με το ψήφισμα που είχε εγκρίνει η αλβανική Βουλή, με πρωτοβουλία του τότε πρωθυπουργού Σαλί Μπερίσα το 2008. Και τέτοιες κινήσεις όπως αυτή του Ιλίρ Μέτα αλλά και η υποστήριξη από την κυβέρνηση Ράμα στην οποία συμμετέχουν «Τσάμηδες», στην καλλιέργεια και προβολή των αλυτρωτικών εθνικιστικών αιτημάτων περί «Τσαμουριάς», απλώς δυσχεραίνουν τη θέση της Αλβανίας. Διότι επιβεβαιώνουν τον φόβο των Ευρωπαίων ότι μια εσπευσμένη διεύρυνση προς τα Δυτικά Βαλκάνια απειλεί να «βαλκανοποιήσει» την ΕΕ, μεταφέροντας στο εσωτερικό της, αρρωστημένες και ξεπερασμένες πλέον εθνικιστικές επιδιώξεις και μεγαλοϊδεατισμούς.
Η έκθεση των φωτογραφιών στην εξωτερική περίφραξη του Προεδρικού Μεγάρου δεν ήταν η μόνη. Τον Ιούνιο, από τις 21-26, στην κεντρική πλατεία των Τιράνων, Σκεντέρμπεη, οργανώθηκαν εκδηλώσεις υπό την αιγίδα του Δήμου Τιράνων για να τιμηθεί η υποτιθέμενη «επέτειος Γενοκτονίας των Τσάμηδων», όπου περίβλεπτη θέση είχαν χάρτες που εμφάνιζαν τα Αλβανικά εδάφη να επικαλύπτουν την Ήπειρο μέχρι και τη Θεσπρωτία.
Εξάλλου και τα σχολικά βιβλία της Αλβανίας αναφέρονται στη «Γενοκτονία των Τσάμηδων» και προβάλλουν χάρτες της «Τσαμουριάς» που με αλβανικά χρώματα επικαλύπτουν τα ελληνικά εδάφη μέχρι και τη Θεσπρωτία.
Όμως η προκλητική προβολή «θέματος Τσαμουριάς» από τον Αλβανό πρόεδρο, δεν θα πρέπει να επισκιάζει μια ακόμη σοβαρή εκκρεμότητα που υπάρχει στις διμερείς σχέσεις και αφορά τη δέσμευση που ανέλαβε ο ίδιος ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα τον Οκτώβριο του 2020 στη συνάντηση του με τον Νίκο Δένδια για έναρξη συνομιλιών για την παραπομπή της διαφοράς για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στη Χάγη. Σύμφωνα με πληροφορίες στις συναντήσεις εμπειρογνωμόνων που έχουν γίνει δεν έχει υπάρξει δείγμα αλλαγής στάσης από την Αλβανία, η οποία διαρκώς επαναφέρει ζητήματα που είχε θίξει η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Αλβανίας όταν ακύρωσε την Ελληνοαλβανική Συμφωνία οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών του 2009. Θέσεις που κινούνταν κοντά στην τουρκική επιχειρηματολογία.
Ένα χρόνο μετά η Αθήνα οφείλει να ασκήσει κάθε πίεση στον ΈντιΡάμα για την υλοποίηση της δέσμευσης του και έτσι να προχωρήσει η διαδικασία σύνταξης συνυποσχετικού.
Για την Αθήνα η πρόκληση είναι δεδομένη και θα πρέπει τουλάχιστον πριν την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία να απαιτήσει τη διασύνδεση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την επίλυση των εκκρεμοτήτων στις ελληνοαλβανικές σχέσεις, την πλήρη και οριστική αποκήρυξη του αλυτρωτισμού με την επίκληση «θέματος Τσαμουριάς», την από κοινού προσφυγή στη Χάγη για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών και φυσικά την προστασία των δικαιωμάτων της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας και των περιουσιών της.
