Το κείμενο που υιοθέτησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το πιο πρόσφατο, αλλά πιθανότατα όχι το τελευταίο «βέλος» κατά του τουρκολιβυκού συμφώνου από τη διεθνή κοινότητα. Η απόφαση της Ευρωβουλής, μετά από εκείνη του Συμβουλίου Ασφαλείας, έρχεται να καταδείξει ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο δεν υπακούει σε καμία νομιμότητα και πραγματικότητα στο έδαφος. Κάποιοι θα υποστηρίξουν ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ελάχιστες αρμοδιότητες και πάντως σχεδόν καμία επί της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε.
Την ίδια όμως στιγμή, δύσκολα μπορεί κανείς να αγνοήσει ότι με μια συντριπτική πλειοψηφία (454 ψήφοι υπέρ, 130 κατά, 54 αποχές), ένα από τα βασικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης υιοθετεί πλήρως τις ελληνικές θέσεις. Τις επόμενες ώρες και ημέρες η Τουρκία είναι βέβαιο ότι θα αντιδράσει με πολύ επιθετικό τρόπο, θα επιχειρήσει να απαξιώσει την Ευρωβουλή, θα «θυμηθεί» ότι η ΕΕ δεν τηρεί τις ισορροπίες και θα εξαπολύσει εκ νέου απειλές κατά της Ελλάδας και της Ευρώπης. Είναι ωστόσο σαφές ότι και εξαιτίας των διπλωματικών χειρισμών της ελληνικής κυβέρνησης, έχει διαμορφωθεί διεθνώς ένα κλίμα απαξίωσης της τουρκικής πολιτικής στην Λιβύη και όχι μόνο.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μόλις προ ολίγων ημερών η γερμανίδα υπουργός Εσωτερικών ήταν αυστηρότατη απέναντι στον Τούρκο ομόλογό της Σουλεϊμάν Σοϊλού για το ζήτημα των βομβαρδισμών στην Συρία. Ένα ακόμη δείγμα για το πως εμπεδώνεται καθημερινά ολοένα και περισσότερο σε διεθνές επίπεδο, η αντίληψη ότι η Άγκυρα αποτελεί βασικό παράγοντα προβλημάτων και αποσταθεροποίησης στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.
Δεν πρόκειται να αλλάξει η πραγματικότητα στο έδαφος. Αυτό, είναι κυρίως δουλειά της εξωτερικής πολιτικής της Αθήνας με τη συνδρομή των συμμάχων της. Μόνο κινήσεις, όπως η υπογραφή συμφωνιών με την Αίγυπτο, οι οποίες είναι απότοκο της ελληνο-αιγυπτιακής οριοθέτησης, πλήττουν την ουσία του τουρκολιβυκού μνημονίου. Είναι σίγουρο ότι έχουμε ακόμη να δούμε πολλά επεισόδια.
Το γεγονός ωστόσο ότι αποτελεί πλέον επίσημη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο, δεν συμμορφώνεται με τη Σύμβαση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας και ως εκ τούτου δεν μπορεί να έχει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη, αποτελεί σε πολιτικό επίπεδο μια πολύ σημαντική εξέλιξη. Το ίδιο ισχύει και για τη δεύτερη τροπολογία, που έγινε δεκτή, με την οποία η ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου καλεί τις λιβυκές αρχές να προχωρήσουν στην ακύρωση του τουρκολιβυκού μνημονίου του 2019 για την οριοθέτηση θαλασσίων δικαιοδοσιών στη Μεσόγειο και να μην εφαρμόσουν την επακόλουθη συμφωνία της 3ης Οκτωβρίου για την εξόρυξη υδρογονανθράκων, η οποία προβλέπει παράνομες δραστηριότητες γεώτρησης στις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες χωρών, συμπεριλαμβανομένων αυτών της Κύπρου και της Ελλάδας.
* Ο Κώστας Υφαντής είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, διευθυντής του ΙΔΙΣ
