Του Παναγιώτη Παστουσέα*
Πολλά ερωτηματικά, συζητήσεις και ανησυχία έχει προκαλέσει η νέα άσκηση «Γαλάζια Πατρίδα» (Mavi Vatan), ίσως η μεγαλύτερη που έχει λάβει χώρα μέχρι τώρα, όπως εξήγγειλαν οι Τουρκικές αρχές και θα διεξαχθεί από τις 27/2 έως 8/3 από την Μαύρη Θάλασσα –Αιγαίο μέχρι την Ανατολική Μεσόγειο.
Οι συνήθεις μεγάλης κλίμακας διακλαδικές ασκήσεις των Τούρκων γίνονταν μία φορά τον χρόνο και είχαν την επωνυμία «Θαλασσόλυκος» (Deniz Κurdu). Γιατί οι Τούρκοι σχεδίασαν την νέα αυτή μεγάλη άσκηση; τι επιδιώκουν; ποιο είναι το μήνυμα που θέλουν να στείλουν; και ποιοι είναι οι αποδέκτες;
Η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι το παιχνίδι των ανακατατάξεων στην περιοχή βαίνει προς την κορύφωση του και πρέπει να επιδιώξει, χρησιμοποιώντας όλα το φάσμα των εργαλείων που διαθέτει, την υλοποίηση των στόχων της, διεκδικώντας τους, τόσο από την Ελλάδα όσο και από τον Διεθνή Παράγοντα και τις χώρες πίσω από τις εταιρείες πετρελαίου (ΗΠΑ-ΓΑΛΛΙΑ-ΙΤΑΛΙΑ-ΚΟΡΕΑ-ΙΣΔΡΑΗΛ-ΚΑΤΑΡ) που βρίσκονται σε προχωρημένη φάση ερευνών στην Κυπριακή ΑΟΖ.
Η άσκηση «Γαλάζια πατρίδα» αποτελεί την κλασική περίπτωση χρήσης της «Ναυτικής Ισχύος» στις Διεθνείς Σχέσεις για τον εξαναγκασμό του αντιπάλου. Η «Ναυτική Ισχύς», ο στόλος δηλαδή που θα κινηθεί από την Μαύρη Θάλασσα μέχρι την Α. Μεσόγειο είναι η επίδειξη των δυνάμεων με την οποία ένα κράτος αυξάνει το ειδικό του βάρος και την επιρροή του διεθνώς με την δυνατότητα που η ισχύς αυτή του παρέχει για την διαμόρφωση των καταστάσεων προς όφελός του. Ουσιαστικά τα κράτη χρησιμοποιούν την Ναυτική τους Ισχύ ως εργαλείο για να προβάλουν τις διεκδικήσεις τους και να επιβάλουν την ερμηνεία του Διεθνούς Δικαίου σύμφωνα με τα συμφέροντα τους.
Η «Ναυτική Ισχύς» αποτελεί τον κατεξοχήν μακρύ και ευέλικτο βραχίονα ενός κράτους για την άσκηση πίεσης και επίτευξη των στόχων της διπλωματίας της σε όλο το φάσμα των σχέσεων με άλλες χώρες. Από την Ειρήνης μέχρι τον Πόλεμο υπάρχει η Ένταση-Κρίση-το Θερμό Επεισόδιο (περιορισμένης έκτασης), μέσα σε αυτό το φάσμα και πριν φθάσουν οι χώρες σε γενικευμένη σύρραξη οι Στόλοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε όλες τις φάσεις Τα πλεονεκτήματα είναι τα εξής:
α) μπορεί να χρησιμοποιηθούν και να μεταφέρουν την πίεση σε όλα τα μήκη και τα πλάτη πέριξ των ακτών ενός παράκτιου κράτους. β) μπορεί να κλιμακώσουν και να αποκλιμακώσουν την ασκούμενη από τα πλοία πίεση μέσα στο φάσμα των καταστάσεων μεταξύ Ειρήνης και Πολέμου χωρίς να σπάσει το θερμόμετρο των σχέσεων των χωρών, δείχνοντας τις προθέσεις τους στους αντιπάλους. (Λόγω της φύσης τους, οι χερσαίες δυνάμεις δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε αυτά τα στάδια, εάν έστω και μια μικρή μονάδα του στρατού ξηράς πατήσει το έδαφος μιας άλλης χώρας θεωρείται κατάληψη εδάφους και η χώρα που θεωρεί ότι κατελήφθη έδαφός της πρέπει να απαντήσει με χρήση βίας.) γ) Οι Ναυτικές Δυνάμεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην ανοικτή θάλασσα για την ασφάλεια ή την παρεμπόδιση των Θαλασσίων Γραμμών Επικοινωνιών. Το 90% του παγκόσμιου εμπορίου διεξάγεται δια θαλάσσης, τα τρόφιμα, τα καύσιμα και τα διάφορα εξαγόμενα/εισαγόμενα αγαθά ταξιδεύουν για τους προορισμούς τους μέσω των θαλασσίων οδών. Ο έλεγχος των θαλασσίων γραμμών και θαλασσίων διόδων (στενών) έχει τεράστια σημασία σε όλο τον πλανήτη.
Η Τουρκία με την συγκεκριμένη άσκηση προβάλει την δύναμη της και στέλνει μήνυμα με αποδέκτες την χώρα μας και τον Διεθνή παράγοντα
Προς Διεθνή Παράγοντα και τις πετρελαϊκές εταιρείες:
α) Η Τουρκία είναι η πιο ισχυρή και αξιόπιστη Ναυτική Δύναμη στην περιοχή που μπορεί να σας παρέχει ασφάλεια στις πλατφόρμες εξόρυξης αερίου καθώς και στις Θαλάσσιες Γραμμές επικοινωνιών από τις οποίες θα διέρχεται και η ενέργεια είτε μέσω αγωγών είτε με πλοία
β) Η Τουρκία έχει την δυνατότητα ελέγχου σημαντικών θαλασσίων διόδων –στενών από τα οποία διέρχονται αγαθά και ενέργεια. Έκτος από την είσοδο- έξοδο της Μαύρης Θάλασσας διαθέτει βάσεις, στην Σομαλία με δυνατότητα ελέγχου εισόδου –εξόδου της Ερυθράς Θάλασσας, στη Αλβανία με δυνατότατα ελέγχου του Στενού εισόδου-εξόδου Αδριατικής.
γ) Εάν η Τουρκία αφεθεί εκτός του ενεργειακού παιχνιδιού έστω και αν δεν το δικαιούται κατά δική σας ερμηνεία του Θαλάσσιου Διεθνούς Δικαίου, δεν σας συμφέρει γιατί θα σας είναι ένας διαρκής πονοκέφαλος, με τα προβλήματα και τις παρενοχλήσεις που θα σας δημιουργήσει τόσο στις έρευνες όσο και στη άντληση και μεταφορά της ενέργειας. Εάν μας παραχωρήσετε ένα ικανοποιητικό μερίδιο, η Τουρκία με την Ναυτική Δύναμη που διαθέτει θα σας καλύπτει την ασφάλεια όλης της διαδικασίας από τη εξαγωγή μέχρι την μεταφορά και θα σας απαλλάξει από το κόστος της παρουσίας των ναυτικών δυνάμεων το χωρών σας για την προστασία των υπεράκτιων εξέδρων εξόρυξης. Με άλλα λόγια τα συμφέροντα σας εξυπηρετούνται καλύτερα από την αξιόπιστη Ναυτική Ισχύ της Τουρκίας και όχι από οποιανδήποτε άλλη δύναμη της περιοχής.
Προς την Ελλάδα:
α) Η δύναμη μας πλέον στην θάλασσα είναι ισχυρή, η κυριαρχία που αποκτήσατε στο Αιγαίο μετά τις ναυμαχίες των Βαλκανικών πολέμων Έλλης και Λήμνου έφθασε στο τέλος της, ήρθε η ώρα να πάρουμε την ρεβάνς των ναυμαχιών και να διεκδικήσουμε ό,τι χάσαμε με την Συνθήκη της Λωζάννης.
β) Εάν θέλετε να έχουμε καλές σχέσεις, δεν έχετε άλλη επιλογή από την συνδιαχείρηση του Αιγαίου αλλά και στην περιοχή μεταξύ Κρήτης –Καστελόριζου-Κύπρου (Υφαλοκρηπίδα –ΑΟΖ- πηγές ενέργειας-Νησιά-Χωρικά Ύδατα –αποστρατικοποίηση νησιών-Θράκη κ.λ.π)
γ) Η επίλυση του Κυπριακού εξαρτάται από την Τουρκία και όχι από τους Τουρκοκύπριους, οποιαδήποτε λύση του Κυπριακού πρέπει να λαμβάνει υπόψη της τα συμφέροντα της Τουρκίας και την συμμετοχή της στο μοίρασμα των υδρογονανθράκων.
Είναι πλέον ξεκάθαρο, ιδιαίτερα μετά την επίσκεψη του Ερτογάν στην Αθήνα και την κατακόρυφη αύξηση της επιθετικότητας από τις αρχές του 2018,ότι η Τουρκιά διεκδικεί απροκάλυπτα, την ανατροπή της συνθήκης της Λωζάννης – την συνδιαχείριση του Αιγαίου – τον καθορισμό Υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ με την Ελλάδα σύμφωνα με τις επιθυμίες της – τον στρατηγικό έλεγχο της Κύπρου και κυρίως επιδιώκει διακαώς να μην μείνει εκτός του ενεργειακού παιχνιδιού που διεξάγεται στην ΑΟΖ της Κύπρου, το οποίο παίρνει σάρκα και οστά χωρίς μέχρι τώρα η Τουρκία να έχει εξασφαλίσει την συμμετοχή της.
Επιπρόσθετος λόγος αύξησης της Τουρκικής επιθετικότητας είναι και η κινητικότητα που εκδηλώνεται για λύση του Κυπριακού και η οποία ασφαλώς θα επηρεάσει ή θα επηρεασθεί από το μοίρασμα των ενεργειακών πηγών. Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι από την μία πλευρά είναι η Κυπριακή κυβέρνηση και οι Ελληνοκύπριοι και το δόγμα «η Κυπριακή κυβέρνηση αποφασίζει και η Ελληνική κυβέρνηση στηρίζει» ενώ από την άλλη πλευρά στην ουσία είναι η Τουρκία και όχι οι Τουρκοκύπριοι, είναι προφανές ότι η λύση που θα επιδιώξουν είναι για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της Τουρκίας και όχι των Τουρκοκυπρίων.
Η Ελλάδα αναπνέει από την θάλασσα Η εκμετάλλευση του θαλασσίου στοιχείου, που περιβάλει την μικρής μας χώρα, ήταν σε όλες τις περιόδους της ιστορίας το συγκριτικό μας πλεονέκτημα... Η αξία μας στο διεθνές σύστημα βασίζεται συντριπτικά στην δύναμη του Πολεμικού (Ασφάλεια Γραμμών Επικοινωνιών και πλουτοπαραγωγικών πηγών) και Εμπορικού (μεταφορές αγαθών και ενέργειας) μας Στόλου, εάν είτε ο ένας είτε ο άλλος αφεθούν στην τύχη τους, ο εξ ανατολών γείτονάς μας θα καλύψει το κενό και η παρακμή για την χώρα μας θα έρθει πολύ γρήγορα
*Ο κ. Παναγιώτης Παστουσέας είναι Αντιναύαρχος ε.α - Επίτιμος Υπαρχηγός Γενικού Επιτελείου Ναυτικού.
Share
