Η περιοδεία Μπλίνκεν στην περιοχή, ο οποίος έφτασε στην Τουρκία, γίνεται σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία για τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή.
Η νέα περιοδεία, η τέταρτη του Αμερικανού ΥΠΕΞ στην περιοχή από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος στη Γάζα, θέλει να διασφαλίσει ότι ο πόλεμος δεν θα προκαλέσει ευρύτερη σύγκρουση.
Τίποτα όμως αυτή τη στιγμή δεν προμηνύει ότι είμαστε κοντά σε κάποιο σχέδιο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε άμεση κατάπαυση του πυρός και θα περιελάμβανε έναν οδικό χάρτη για την επόμενη ημέρα.
Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας θα συνεχιστούν, οι ΗΠΑ όσο και αν οι ίδιες, όπως και οι σύμμαχοι τους στην περιοχή, έρχονται σε δύσκολη θέση, ούτε θέλουν, αλλά ούτε και μπορούν να πιέσουν το Ισραήλ, πέρα από κάποιο όριο.
Τα πάντα διαμορφωθούν από τις εξελίξεις στο πεδίο της μάχης, όπου όλοι περιμένουν να φτάσουν οι IDF σε ένα τέτοιο επιχειρησιακό σημείο, ώστε να κρίνει το Ισραήλ, τόσο πολιτικά, όσο και στρατιωτικά, ότι μπορεί να σταματήσει τις επιχειρήσεις.
Έφτασε στην Τουρκία ο Μπλίνκεν
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών έφτασε στις 19:10 τοπική ώρα (18:10 ώρα Ελλάδος) στην Κωνσταντινούπολη, πρώτο σταθμό τη περιοδείας του σε χώρες της Μέσης Ανατολής και την Ελλάδα.
Το θέμα της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, τα μαχητικά F-16 που ζητάει η Τουρκία από τις Ηνωμένες Πολιτείες και οι εξελίξεις γύρω από τον πόλεμο στη Γάζα, όπου Άγκυρα και Ουάσινγκτον έχουν διαφορικές προσεγγίσεις, είναι τα βασικά θέματα στην ατζέντα του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών στην Τουρκία. Αναμένεται να συζητηθούν επίσης περιφερειακά θέματα και οι διμερείς σχέσεις.
Ο Μπλίνκεν θα συναντηθεί αύριο με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, ενώ όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι θα υπάρξει αύριο το μεσημέρι και συνάντηση με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Οι ΗΠΑ αναμένεται να πιέσουν την Τουρκία να μην καθυστερήσει περαιτέρω την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Το σχετικό πρωτόκολλο εγκρίθηκε από την Επιτροπή Εξωτερικών της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης και τα επόμενα βήματα είναι να περάσει από την Ολομέλεια, η οποία επιστρέφει από τις διακοπές στις 16 Ιανουαρίου, και να λάβει την τελική υπογραφή από το Ερντογάν.
Η Άγκυρα αναμένεται να θέσει μετ' επιτάσεως την αγορά των F-16 και των κιτ εκσυγχρονισμού για τον υφιστάμενο πεπαλαιωμένο στόλο της τουρκικής αεροπορίας, καθώς έχει θέσει θέμα ταυτόχρονης έγκρισης της ένταξης της Σουηδίας με την έγκριση από το αμερικανικόι Κογκρέσο της πώλησης των μαχητικών.
Τον Μπλίνκεν υποδέχθηκαν στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης η γενική διευθύντρια διμερών πολιτικών υποθέσεων αρμόδια για τις ΗΠΑ στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, πρέσβειρα Γιαπράκ Μπαλκάν, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Άγκυρα Τζέφρι Φλέικ, η γενική πρόξενος των ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη, Τζούλι Ίντεχ, και άλλοι αξιωματούχοι.
Στα Χανιά το Σάββατο και τετ α τετ με Μητσοτάκη
Μετά την επίσκεψή του στην Τουρκία ο Αμερικανός ΥΠΕΞ θα μεταβεί στα Χανιά όπου θα έχει κατ' ιδίαν συνάντηση με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Σύμφωνα με ανακοίνωση από το γραφείο Τύπου του πρωθυπουργού θα ακολουθήσει συνάντηση εργασίας, στην οποία θα συμμετάσχουν ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, η υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, η διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του Πρωθυπουργού, πρέσβης Άννα Μαρία Μπούρα και η ειδική σύμβουλος Διεθνούς Πολιτικής και Δημόσιας Διπλωματίας του πρωθυπουργού Αριστοτελία Πελώνη.
Έπειτα, ο Άντονι Μπλίνκεν θα επισκεφθεί πέντε αραβικές χώρες, καθώς και το Ισραήλ και τη Δυτική Όχθη στο πλαίσιο αυτής της τέταρτης περιοδείας στην περιοχή από την έναρξη του πολέμου της 7ης Οκτωβρίου.
Τι θα περιλαμβάνει η ατζέντα των συνομιλιών Μητσοτάκη - Μπλίνκεν
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Νίκου Μελέτη για το Liberal, στη συνάντηση με τον Κυρ. Μητσοτάκη, αναμένεται να συζητηθούν οι εξελίξεις στην περιοχή αλλά και ο ρόλος της Ελλάδας για τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα και για τη συμμετοχή της στην επιχείρηση Prosperity Guardian, για την αντιμετώπιση της απειλής των Χούθι και την αποκατάσταση της ελεύθερης και ασφαλούς ναυσιπλοΐας από την πιο σημαντική θαλάσσια οδό, για το παγκόσμιο εμπόριο μέσω της Ερυθράς Θάλασσας.
Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ αναμένεται να εξάρει και τη διαδικασία επαναπροσέγγισης Ελλάδας-Τουρκίας με την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα και την έγκριση της Διακήρυξης των Αθηνών.
Ερωτηματικό είναι, τι ακριβώς κομίζει ο Μπλίνκεν στην ελληνική κυβέρνηση σχετικά με το παζάρι το οποίο ο ίδιος επιχειρεί, ώστε να πεισθεί και να πιεσθεί η Τουρκία να δώσει τέλος στον πολύμηνο εκβιασμό με την υπόθεση της έγκρισης του Πρωτοκόλλου για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Η Τουρκία έχει από μόνη της συνδέσει ευθέως την έγκριση της πώλησης νέων και αναβάθμισης παλιών F-16 από το Κογκρέσο με την έγκριση του Πρωτοκόλλου ένταξης της Σουηδίας από την ολομέλεια της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, η οποία επαναλαμβάνει και πάλι τις εργασίες της στις 15 Ιανουαρίου, απαιτώντας όμως να είναι ταυτόχρονη η διαδικασία, λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης και της καχυποψίας που υπάρχει στις σχέσεις των δυο χωρών.
Στο Κογκρέσο το κλίμα είναι αρνητικό για την Τουρκία, λόγω της στάσης στον Πόλεμο της Γάζας και τη στήριξη της Χαμάς, των σχέσεων με τη Μόσχα αλλά και την επιθετική στάση της στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ισορροπίες «λεπτού πάγου»
Καθώς εκκρεμεί και το ελληνικό αίτημα για την αγορά των εξελιγμένων μαχητικών πέμπτης γενιάς F-35, φαίνεται ότι στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ υπάρχουν σκέψεις, ώστε να δρομολογηθεί, εφόσον φυσικά το αποδεχθεί η Τουρκία για σύνδεση των πακέτων των F-16 προς την Τουρκία και των F-35 προς την Ελλάδα.
Στόχος είναι κυρίως να καθησυχασθούν οι ανησυχίες Αμερικανών νομοθετών ότι παρά την ενίσχυση της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας δεν θα ανατραπεί η ισορροπία εις βάρος της Ελλάδας.
Ο όρος, φυσικά, για την έγκριση του Πρωτοκόλλου ένταξης της Σουηδίας παραμένει κομβικός, καθώς δύσκολα οι ηγέτες του Κογκρέσου θα δώσουν το πράσινο φως για τα F-16 χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία για τη Σουηδία, καθώς σε διαφορετική περίπτωση θα δώσουν την εντύπωση, ότι λειτουργούν υπό τους εκβιασμούς και τις απειλές του Τ.Ερντογάν.
Όμως ο χειρισμός που επιχειρεί ο Α. Μπλίνκεν είναι προβληματικός, καθώς ο Τ. Ερντογάν είναι εξαιρετικά απίθανο να δεχθεί ότι η Ουάσιγκτον συνδέει τα δυο εξοπλιστικά προγράμματα προς τις δυο χώρες πολύ περισσότερο όταν σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα πρόκειται για τα πέμπτης γενιάς F-35, από τα οποία έχει αποκλεισθεί η Τουρκία.
Εφόσον μάλιστα στην επιστολή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς το Κογκρέσο υπάρχει όρος για μη χρήση των F-16 για υπερπτήσεις ελληνικών νησιών, τότε είναι δεδομένη η απόρριψη εκ μέρους της Τουρκίας και η διατήρηση του αδιεξόδου.
Επίσης, καθώς οι Αμερικανοί απαιτούν ουσιαστικά να προηγηθεί η έγκριση της ένταξης της Σουηδίας, η Άγκυρα θα απαιτήσει εγγυήσεις τις οποίες όμως δύσκολα μπορεί να προσφέρει τώρα η κυβέρνηση Μπάιντεν.
Από την άλλη πλευρά βεβαίως, θα ήταν προβληματικό για την Αθήνα, να τεθεί εμμέσως υπό την αίρεση των διαθέσεων της Άγκυρας η Συμφωνία για τα F-35.
Η ελληνοαμερικανική στρατηγική σχέση και στρατιωτική συνεργασία που έχει φθάσει σε ιστορικά υψηλά, πρέπει να είναι αυτοτελής και δεν μπορεί η πώληση προηγμένου αμυντικού υλικού να συνδέεται με αντίστοιχα προγράμματα για τρίτες χώρες.
Ένας τέτοιος σχεδιασμός από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, εάν δεν έχει απλώς τη μορφή άσκησης πίεσης προς την Τουρκία «εγκρίνετε την ένταξη της Σουηδίας και παίρνετε F-16 και η Ελλάδα τα F-35, σε διαφορετική περίπτωση προχωρά μόνο η συμφωνία με την Ελλάδα» και οδηγήσει σε μόνιμη σύνδεση των συμφωνιών με τις δυο χώρες για προμήθεια εξοπλιστικών από τις ΗΠΑ, θα είναι κίνηση που δεν εξυπηρετεί την ελληνοαμερικανική συνεργασία, ούτε τη σταθερότητα στην περιοχή.
Το βλέμμα των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή
Κατά τα λοιπά, η επίσκεψη πραγματοποιείται εν μέσω αυξημένων ανησυχιών ότι η σχεδόν τριών μηνών πλέον σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς εξαπλώνεται πέρα από τη Γάζα, παρασύροντας την κατεχόμενη Δυτική Όχθη, τις δυνάμεις της Χεζμπολάχ στα σύνορα Λιβάνου-Ισραήλ και την περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας.
Ο Μπλίνκεν θα συζητήσει συγκεκριμένα μέτρα που μπορούν να λάβουν τα μέρη στην περιοχή για να αποτρέψουν την επέκταση της σύγκρουσης, δήλωσε ο Μίλερ.
«Δεν είναι προς το συμφέρον κανενός - ούτε του Ισραήλ, ούτε της περιοχής, ούτε του κόσμου - να επεκταθεί αυτή η σύγκρουση πέρα από τη Γάζα», σημείωσε με νόημα ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μάθιου Μίλερ.
Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας θα συζητήσει επίσης άμεσα μέτρα για την αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα και τις προσπάθειες να επιστρέψουν οι υπόλοιποι όμηροι που κρατούνται από τη Χαμάς, ανέφερε ο Μίλερ.
