Του Αλέξανδρου Δρίβα*
Η εξέλιξη του Σκοπιανού Ζητήματος, αποδεικνύει για άλλη μια φορά ότι στη χώρα μας, το μείζον πρόβλημα δεν είναι ο σχεδιασμός. Προϋπόθεση για να λάβει χώρα ο οποιοσδήποτε σχεδιασμός, είναι η κατάληξη των ληπτών αποφάσεων σε κάποιες βασικές θέσεις. Οι τελευταίες προκύπτουν από αξίες και πεποιθήσεις, αναγνώσεις, βιώματα κτλ, που συνοπτικά ονομάζονται ως «στρατηγική κουλτούρα».
Η κουλτούρα του αδύναμου στην Ελλάδα, έχει μακρά παράδοση και η αιτιολογητική της βάση βρίσκεται στην Μικρασιατική Καταστροφή. Βέβαια μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που πολέμησε εναντίον του Άξονα, σημειώνοντας σημαντικές επιτυχίες. Συνοψίζοντας τη στρατηγική κουλτούρα του Ελληνισμού για χιλιετίες, μπορούμε να πούμε πως στηρίχθηκε σε μια ρεαλιστική παραδοξότητα που λειτούργησε υπέρ ημών. «Λίγοι εναντίον πολλών» ή πιο συγκεκριμένα «η ποιότητα υπερνικά την ποσότητα». Δε φταίει πάντως το ότι υπερέχουμε σε ποσότητα και ισχύ έναντι των Σκοπίων για το ότι βιώνουμε την κατάντια να περιμένουμε τηλεφώνημα χωρίς χρέωση από τον διαλλακτικό Ζάεφ ο οποίος πρότεινε να ονομάσουμε τα Σκόπια χώρα κομιτατζήδων (Ίλιντεν).
Το πρόβλημα της ελληνικής στρατηγικής κουλτούρας δεν είναι τόσο απλό και βέβαια, όπως κάθε μορφής κουλτούρα ξεκινά από το σχολείο. Το δίδαγμα που πρέπει να έχει πάρει ένας μαθητής από την ιστορία είναι απλό εδώ και πάρα πολλά χρόνια: «Κάτσε στα αυγά σου, είδες τη πάθαμε στον Σαγγάρειο». Η αιτιολόγηση ενός παράλογου αφηγήματος, χρειάζεται οπωσδήποτε την προπαγάνδα. Κάθε μετάδοση ενός τέτοιου ιού, έχει ανάγκη συγκεκριμένες τακτικές της προπαγάνδας.
Τέτοιες τακτικές είναι: η συνεχής συνθηματολογία, (μέσω επανάληψης) η κοπτο-ραπτική διαδικασία ζητημάτων (έωλη σύνδεση ή στερούμενος λογικής διαχωρισμός ζητημάτων) και η συναισθηματική φόρτιση πολιτικών (θετική ή αρνητική, ανάλογα τον επιδιωκόμενο σκοπό). Τέλος, όλα τα παραπάνω βαπτίζονται ως φιλικά προς την ειρήνη και τη διαλλακτικότητα και άρα όποιος δε συμφωνεί με αυτά, αναγκαστικά, εμπίπτει σε κάποια άλλη κατηγορία (εχθρός της δημοκρατίας, χουντικός, διασπαστής του λαϊκού κινήματος, φασίστας, ρατσιστής κτλ). Επομένως, ένας πολίτης που επιθυμεί να μη συνδέει «την ανάγκη άμεσης επίλυσης του Σκοπιανού που αποτελεί ένα χρονίζον πρόβλημα-βαρίδι για την Ελλάδα προκειμένου η Ελλάδα να ασχοληθεί με την Τουρκία» τότε μετατρέπεται σε «εθνο-μπαρόκ», «φασίστα», «μέλος όχλου» κτλ. Ποιά είναι τα άλλα ζητήματα «σαλαμοποίησης» ζητημάτων και γιατί δεξιοτεχνικά τα χειρίζεται η σημερινή κυβέρνηση;
Άλλο η Κύπρος, άλλο το Αιγαίο, άλλο η Θράκη
Όπως αναφέραμε παραπάνω, στην προπαγάνδα, υπάρχει μια τεχνική που μπορούμε χυδαία να την πούμε «αποσπασματοποίηση» ζητημάτων. Όταν μια κυβέρνηση δεν καταφέρνει να απαντήσει –για παράδειγμα- στην τουρκική απειλή, «κόβει» την τουρκική απειλή σε κομμάτια, προκειμένου να καταδείξει οτι ισχύουν διαφορετικές περιστάσεις σε κάθε ένα από αυτά και ότι αυτές δε συνδέονται. Το τέκνο του έργου «Όργανον» του Αριστοτέλη, είναι το επιχείρημα. Η κατασκευή ενός επιχειρήματος ακολουθεί λογικές διεργασίες, σε αντίθεση με την προπαγάνδα η οποία στηρίζεται στα λάθη στα οποία μπορεί να υποπέσει ο ανθρώπινος ψυχισμός.
Η γεωγραφία σε συνδυασμό με την ανάγνωση των τουρκικών σχεδίων κατά του Ελληνισμού, αποδεικνύει πως η Τουρκία, θεωρεί τη Θράκη, το Αιγαίο, το Κρητικό, και την Κύπρο ως έναν –προς διεκδίκηση- ενιαίο χώρο συμφερόντων της. Μάλιστα, συνδέεται με την δορυφοριοποίηση της Αλβανίας για να μπορεί να έχει λόγο –έμμεσα- και στο Ιόνιο. Εάν ειπωθεί όλο το παραπάνω, θα φανεί η γύμνια πολιτικών αντιμετώπισης και γι'αυτόν το λόγο, τα ζητήματα αντιμετωπίζονται σε επίπεδο επικοινωνίας ως «ξεχωριστά». Γιατί; Επειδή για πολλά χρόνια, οφείλαμε να πιστεύουμε στην ελληνοτουρκική φιλία. Οφείλαμε να πιστεύουμε πως «άνοιξε παράθυρο συνεννόησης με τους Τούρκους μέσω διπλωματίας των σεισμών, μέσω ενός ζεϊμπέκικου του κυρίου Γιώργου Παπανδρέου κτλ».
Στην προπαγάνδα, το ελάχιστο κοινωνείται ως μέγιστο και αντίστροφα. Το «ηθικό» ντύσιμο των περιγραφών, θωρακίζει το αφήγημα ώστε να είναι ανθεκτικό στην λογική κριτική. Για παράδειγμα: «Δεν γίνεται η ανθρώπινη συμπόνοια για τους σεισμόπληκτους Τούρκους να οδηγήσει τη ΜΙΤ στην αναθεώρηση της ατζέντας κατά του ελληνικού κράτους». Σε αυτήν τη λογική πρόταση, ακολουθούν «επιχειρήματα» του ύφους και της ποιότητας: «Είσαι πολεμοκάπηλος, φασίστας και επομένως, δεν επιθυμείς ειρήνη ανάμεσα σε δύο λαούς που δεν έχουν να χωρίσουν τίποτε». Η ενοχοφόρτωση μέσω ηθικών κατηγορητηρίων, είναι ο απώτερος στόχος της προπαγάνδας. Ας δούμε στο Σκοπιανό τον τρόπο που λειτουργεί η προπαγάνδα και οποία φόρεσε την ενδυμασία της «τμηματικής λύσης».
Ο φιλόλογος κύριος Κοτζιάς και σαλαμοποίησης...η συνέχεια
Τελευταίες μέρες, παρατηρούμε μια τάση του Υπουργού Εξωτερικών για αναθεώρηση επαγγελματικού προσανατολισμού. Οι απειλές του για δημοσιοποίηση εγγράφων από περασμένες δεκαετίες, πέραν από εν δυνάμει φιλόλογο, τον καθιστά σίγουρα ιστοριοδίφη. Γνωρίζαμε πως οι διεθνιστές αποκόπτουν το παρελθόναπό το παρόν, είναι «προοδευτικοί». Εδώ μάλλον, η πρόοδος έχει πάει διακοπές. Φαίνεται πως και ο πανδαμάτωρ χρόνος, είναι προς σύνδεση ή αποκοπή, ανάλογα με τον σκοπό που θέλει να πετύχει μια ιδεολογία, η οποία έχει κάνει εκδόσεις για εγχειρίδια πάσης μορφής, μία από αυτές είναι η τεχνική κατάληψης και παραμονής στην εξουσία με κάθε τρόπο. Προφανώς εδώ ο σκοπός είναι η απολογία του Υπουργού Εξωτερικών για το οτι θα υπάρξει «Μακεδονική γλώσσα» στην περιβόητη συμφωνία των ομοϊδεατών πρωθυπουργών Ζάεφ-Τσίπρα. Αυτός είναι και ο λόγος που παραθυρολογεί με καθηγητές πανεπιστημίων άλλων γνωστικών αντικειμένων. Και κάπου εδώ, ξεκινά η παρα-φιλολογία η οποία έχει ξεκινήσει καιρό. «Άλλο ζήτημα είναι το όνομα, άλλο ο αλυτρωτισμός, άλλο η γλώσσα και η εθνότητα».
Εδώ υπάρχει ξανά ένας παράλογος διαχωρισμός. Αν ονομάσουμε ένα κράτος «Μαρία», τότε η γλώσσα του και η εθνότητα θα μπορούν να λέγονται «Γίωργος» και «Δημήτρης». Με το που ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις κατά τα τέλη του έτους 2017, εμφανίστηκαν άνθρωποι που ξεχώριζαν το όνομα από τις συνταγματικές παραγράφους των Σκοπίων. Πώς θα είναι ένα ταξιδιωτικό έγγραφο ενός Σκοπιανού πολίτη; Θα έχει την ψευτοσημαία της Βεργίνας, θα γράφει πως είναι υπήκοος της «Severna Makedonija», αλλά θα λέει οτι είναι Βούλγαρος, Αλβανός, Σερβο-Σκοπιανός; Το όνομα μιας χώρας προσδιορίζει όλα τα υπόλοιπα. Με αυτόν τον τρόπο, η Γαλλία είναι μια χώρα στην οποία μιλούνται τα γαλλικά και οι πολίτες της ονομάζονται Γάλλοι. Αφού καταστήσουμε αυτό σαφές, μπορούμε να συνεχίσουμε τη λογοτεχνία καθώς δεν μπορούμε να πούμε και πολλά για πολιτική.
Η επόμενη φαεινή ιδέα της σημερινής κυβέρνησης, είναι ξανά κομμάτι προπαγάνδας. Αυτή τη φορά, συνδυάζονται δύο τρόποι. Ο ένας εξακολουθεί να είναι «σαλαμοποιητικός» και ο άλλος εστιάζει στην κινδυνολογία και στην καλλιέργεια τρόμου. «Πρέπει να λύσουμε αυτό το ζήτημα γιατί ο κίνδυνος είναι η Τουρκία». Είμαστε πεπεισμένοι οτι γίνεται πράξη αυτό, καθώς πέρυσι ο κύριος Κατρούγκαλος, δήλωνε ότι είναι θέμα αυτοδιάθεσης το να γίνει προεκλογική συγκέντρωση στη Θράκη ώστε να έρθει και ο κύριος Ερντογάν με το μικρόφωνο και να μας πει για το πώς θα μας πετάξει στη θάλασσα. Είδαμε πολύ προσεκτικά οτι τόσες «ανεπίσημες» επισκέψεις στη Θράκη, δεν είχαμε δει ούτε στους χειρότερους εφιάλτες μας.
Ο ένας μετά τον άλλον, Γιλντιρίμ, Τσαβούσογλου, Ερντογάν, συνοδοί τους άνθρωποι του Υπουργείου Παιδείας, επισκέφθηκαν τη Θράκη η οποία πρόσφατα φιλοξένησε και τον ... «Δημήτρη» που είναι το αντίπαλον δέος του Ερντογάν στις προσεχείς τουρκικές εκλογές. Από αυτοδιάθεση πάμε πολύ καλά. «Αυτοδιατιθέμεθα» τόσο καλά που ο κύριος Φίλης είναι αρνητής Γενοκτονίας και δεν υπάρχει κανένα απολύτως πρόβλημα, ο κύριος Καρανίκας επαναφέρει στην τάξη τους συγχωριανούς του που τολμούν να μην είναι κομμουνιστές κτλ.
Επομένως, οφείλουμε να παρακαλάμε να μην κλείσει το μέτωπο με τα Σκόπια για να μην αφιερώσουμε το χρόνο μας στην Τουρκία γιατί έρχονται και άλλες επιτυχίες, με πολλή «αυτοδιάθεση» και «ελευθερία στον αυτοπροσδιορισμό των άλλων»! Αν λύσουμε λοιπόν το ζήτημα των Σκοπίων, μαγικά τελείως, οι Σκοπιανοί θα πάψουν –στρατιωτικά- να εκπαιδεύονται από Τούρκους, θα φύγουν οι Τούρκοι από τα Σκόπια. Αν μπουν στο ΝΑΤΟ τα Σκόπια, τότε όλα θα είναι τακτοποιημένα καθώς θα είμαστε σύμμαχοι. Η Ελλάδα είναι σύμμαχος με την Τουρκία στο ΝΑΤΟ και ως γνωστόν, είμαστε τόσο φίλοι που σκεπτόμαστε να προβούμε σε δημιουργία συνομοσπονδίας. Αν μπουν τα Σκόπια στην Ε.Ε, θα πάψει η Τουρκία να διεισδύει στα Βαλκάνια. Το βλέπουμε αυτό άλλωστε από το παράδειγμα της Αλβανίας. Όλες οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, προκειμένου να δείξουν καλή αγωγή στην Ε.Ε, έχουν διακόψει κάθε επαφή με την Τουρκία. Όλα αυτά, είναι όντως για τη λογοτεχνία η οποία δε συναντά την πραγματικότητα εδώ. Η πραγματικότητα είναι πως ένα κράτος σαν τα Σκόπια, θα αρχίσει να εγείρει περισσότερες αξιώσεις με το που εισέλθει σε έναν οργανισμό όπως είναι το ΝΑΤΟ. Η συμμετοχή στο ΝΑΤΟ θα λειτουργήσει ως πολλαπλασιαστής ισχύος για τα Σκόπια. Επιπλέον γνωρίζουμε ότι η ατζέντα προβλημάτων της Ε.Ε είναι τόσο μεγάλη που πρέπει κάποιος να ανήκει στους ονειροπόλους για να πιστέψει ότι θα ασχοληθούν οι Βρυξέλλες με τα Βαλκάνια και τους αλυτρωτισμούς.
Το θλιβερό γεγονός όμως είναι ένα: Δεν περιμέναμε από μια ιδεοληπτική ομάδα να χειριστεί διαφορετικά τα εθνικά θέματα. Δεν ανακαλύψαμε τον τροχό όταν καταλάβαμε πως οι άνθρωποι δε θέλουν σύνορα και δεν έχουν και την καλύτερη ιστορική σχέση με την περιοχή της Μακεδονίας. Το δυσάρεστο είναι πως υπάρχουν και άλλες φωνές, εκτός του ΣΥΡΙΖΑ που δε βλέπουν ότι το Σκοπιανό Ζήτημα δε σαλαμοποιείται και είναι πολύ σοβαρό. Ανήκει στα ζητήματα εδαφικών διαφορών. Για να κλείσουμε λογοτεχνικά και φιλολογικά: Στις διεθνείς σχέσεις, οι λέξεις δεν είναι ποίηση, είναι εδάφη και η δουλειά του κυρίου Κοτζιά και του Έλληνα πρωθυπουργού, δεν είναι η προετοιμασία για δημοσιεύσεις στη Φιλολογική. Ο γράφων εικάζει ότι σε λίγο καιρό, θα έχουν άφθονο χρόνο να γράψουν τις εμπειρίες τους και να τις αφηγηθούν. Ο κλαυσίγελος είναι ιαματικός για την ψυχή.
* Ο Αλέξανδρος Δρίβας είναι υποψήφιος Δρ. Διεθνών Σχέσεων, Συντονιστής της Ομάδας Ανατολικής Μεσογείου στο ΤΟ.ΡΕ.ΝΕ.
