Στροφή της εικόνας της αγοράς εργασίας, σε περισσότερες και καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας, διαπιστώνει η Νίκη Κεραμέως. Σε συνέντευξή της στο Libera, η υπουργός Εργασίας μιλά για την πρόθεση της κυβέρνησης να αλλάξει το χαμηλό ποσοστό κάλυψης των συλλογικών συμβάσεων και αναδεικνύει ως αναγκαία συνθήκη για να συνεχιστεί η θετική πορεία της ελληνικής οικονομίας, την πολιτική σταθερότητα.
Παράλληλα, η Ν. Κεραμέως περιγράφει τις πέντε κορυφαίες προτεραιότητες, για τις οποίες θα ήθελε η ίδια να κριθεί στις επόμενες εκλογές.
Συνέντευξη στην Λίδα Μπόλα
Η 5η κατά σειρά αύξηση του κατώτατου μισθού είναι πλέον σε ισχύ από την 1η Απριλίου και η κυβέρνηση δεσμεύεται ότι αυτή η πορεία θα συνεχιστεί ώστε να φθάσει στα 950 ευρώ το 2027. Στόχος σας είναι και η επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας; Με ποιο τρόπο μπορεί να γίνει αυτό, με ποιες νομοθετικές πρωτοβουλίες και ποια θα είναι η επίδρασή του συνολικά στην αγορά εργασίας;
Πράγματι, μετά τη νέα αύξηση, ο κατώτατος μισθός είναι πλέον 880 ευρώ, αυξημένος κατά 6% σε σχέση με το 2024 και κατά 35,4% σε σχέση με το 2029, όταν ήταν 650 ευρώ. Προφανώς, η αύξηση αυτή δεν λύνει τα προβλήματα των πολιτών. Μειώνει όμως τις δυσκολίες για 1,6 εκατομμύρια πολίτες και αποτελεί ένα ακόμη σταθερό βήμα προς τον στόχο των 950 ευρώ το 2027, ενώ, όπως έχει αποδειχτεί, επηρεάζει θετικά και το μέσο μισθό, που αυξάνεται με ανάλογους ρυθμούς. Έτσι, ο στόχος για μέσο μισθό 1500 ευρώ το 2027, όχι μόνο θα επιτευχθεί, αλλά πιστεύω ότι πιθανότατα θα ξεπεραστεί. Σε ό,τι αφορά τις συλλογικές συμβάσεις, αυτό που επιδιώκουμε είναι η αύξηση του ποσοστού κάλυψης των εργαζομένων.
Η δυνατότητα σύναψης συλλογικών συμβάσεων υπάρχει, δεν τίθεται θέμα επαναφοράς, αλλά είναι αλήθεια ότι η χώρα μας βρίσκεται χαμηλά ως προς το ποσοστό κάλυψης. Πρόθεση μας είναι αυτό να αλλάξει. Είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους για τα βήματα που θα πρέπει να ακολουθηθούν, ώστε να ενισχυθεί το θεσμικό πλαίσιο για τη σύναψη συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Δεν αρκεί όμως αυτό. Πρέπει και να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων οι εκπρόσωποι των εργαζομένων και των εργοδοτών και να συμφωνήσουν.
Θεωρώ σημαντικό ότι ήδη γίνονται βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση και όπως φαίνεται, η αύξηση του κατώτατου μισθού βοηθά τις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η νέα συλλογική σύμβαση στον κλάδο του τουρισμού, που προβλέπει κατώτατο μισθό 950 ευρώ για την χαμηλότερη κατηγορία. Στόχος μας είναι το παράδειγμα αυτό να το ακολουθήσουν και άλλοι κλάδοι, ώστε να ενισχυθεί το διαθέσιμο εισόδημα των εργαζόμενων, με τα οφέλη που αυτό συνεπάγεται και για τους ίδιους, αλλά και για την αγορά και την οικονομία.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι 2 στους 3 εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα λαμβάνουν κάτω από 1000 ευρώ το μήνα, στοιχείο, που δεν θα αλλάξει με την αύξηση του κατώτατου μισθού. Μήπως τελικά το βασικό πρόβλημα της ελληνικής αγοράς εργασίας είναι αυτό; Και το ερώτημα είναι πώς αλλάζει αυτή η πραγματικότητα.
Τα τελευταία στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ καταδεικνύουν το αντίθετο από αυτό που λέτε. Συγκεκριμένα, για πρώτη φορά από το 2013 που ξεκίνησαν οι ετήσιες εκθέσεις, η πλειοψηφία των εργαζομένων (53,7%) λαμβάνει μισθό άνω των 1.000 ευρώ, έναντι 46,3% το 2023 και 36,3% το 2019. Είναι ωστόσο γεγονός ότι στην Ελλάδα ξεκινήσαμε από παρά πολύ χαμηλά και έχουμε ακόμα δρόμο να διανύσουμε, σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυξήσαμε τον κατώτατο μισθό στα 880 ευρώ, αύξηση που τοποθετεί τη χώρα μας στην 11η θέση στη κατάταξη των κρατών μελών της ΕΕ που έχουν νομοθετημένο κατώτατο μισθό.
Ο μέσος μισθός το 2024 έφτασε στα 1342 ευρώ, αυξημένος κατά 7,2% από το 2023 και 28,3% από το 2019. Εργαζόμαστε μεθοδικά προκειμένου να υπάρχει σταθερή αύξηση στους μισθούς. Μειώνουμε το μη μισθολογικό κόστος των επιχειρήσεων, οι ασφαλιστικές εισφορές έχουν μειωθεί κατά 5,4 ποσοστιαίες μονάδες, ενισχύουμε τον υγιή ανταγωνισμό, μειώσαμε την ανεργία σε ιστορικό χαμηλό 17ετίας, στο 8,6%. Όσο μειώνεται η ανεργία, αυξάνεται ο ανταγωνισμός για εξειδικευμένο προσωπικό και συνεπώς αυξάνονται και οι μισθοί, με όφελος και για τους εργαζόμενους αλλά και για την αγορά εργασίας.
Η αγορά εργασίας είναι ένα, επίσης μεγάλο, «στοίχημα» για την κυβέρνηση. Οι προβλέψεις του υπουργείου δείχνουν περεταίρω αποκλιμάκωση των ποσοστών ανεργίας ή πλέον περνάμε σε φάση σταθεροποίησης; Παραμένουν, ωστόσο, χαμηλά τα ποσοστά σε συγκεκριμένες κατηγορίες, όπως οι άνω των 55 ετών, οι γυναίκες και οι νέοι. Υπάρχει σχεδιασμός για να το αντιμετωπίσετε;
Η ανεργία ήταν σχεδόν στο 18% όταν αναλάβαμε το 2019 και πλέον έχει μειωθεί στο μισό, με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ να δείχνουν ότι βρίσκεται στο 8,6%, όπως σας είπα ήδη, πρόκειται για το χαμηλότερο ποσοστό τα τελευταία 17 χρόνια. Βρισκόμαστε χαμηλότερα πλέον από χώρες όπως η Σουηδία, η Φινλανδία και η Ισπανία. Βεβαίως δεν εφησυχάζουμε καθώς, πράγματι, έχουμε φτάσει στον σκληρό πυρήνα της ανεργίας. Προκειμένου να μειωθεί περαιτέρω το ποσοστό προχωρούμε, με βάση ολοκληρωμένο σχεδιασμό, σε στοχευμένες πρωτοβουλίες που αφορούν τέσσερις ομάδες με σημαντικά περιθώρια βελτίωσης, τους νέους, τις γυναίκες, τα άτομα με αναπηρία και τους πιο ηλικιωμένους συμπολίτες μας.
Ειδικότερα, υλοποιούμε προγράμματα κατάρτισης, επανακατάρτισης και αναβάθμισης δεξιοτήτων με ήδη πάνω από 420 χιλιάδες ωφελούμενους, προγράμματα επιδοτούμενης απασχόλησης με ήδη σχεδόν 220 χιλιάδες ωφελούμενους, ενισχύουμε την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση μέσω Επαγγελματικών Σχολών Μαθητείας της ΔΥΠΑ, δίνουμε έμφαση στην αξιοποίηση του Μηχανισμού Διάγνωσης Αναγκών της Αγοράς Εργασίας. Παράλληλα, υλοποιούμε πρόγραμμα απασχόλησης για ανέργους ηλικίας 55 ετών και άνω σε θέσεις Οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και ΝΠΔΔ, με 33.500 ωφελούμενους, ενώ με τις Ημέρες Καριέρας, γέφυρα μεταξύ εργαζομένων και επιχειρήσεων, περισσότεροι από 9.000 συμπολίτες μας έχουν βρει δουλειά.
Το υπουργείο Εργασίας κάνει μια προσπάθεια να απευθυνθεί και στους Έλληνες του εξωτερικού, προκειμένου να επιστρέψουν στην χώρα. Με ποιες μισθολογικές συνθήκες προτείνετε την επιστροφή τους; Και μήπως αυτές οι συνθήκες θα έπρεπε να προωθηθούν από τις επιχειρήσεις και για όσους βρίσκονται ήδη εδώ;
Η εικόνα της αγοράς εργασίας σήμερα δεν έχει καμία σχέση με εκείνη που υπήρχε πριν από δέκα χρόνια και οδήγησε πολλούς συμπατριώτες μας να φύγουν στο εξωτερικό προς αναζήτηση επαγγελματικών ευκαιριών. Επιθυμούμε και επιδιώκουμε οι Έλληνες που έφυγαν στο εξωτερικό, κυρίως την περίοδο της οικονομικής κρίσης, να επιστρέψουν στη χώρα μας και θεωρούμε χρέος μας να τους ενημερώσουμε για τα νέα δεδομένα που υπάρχουν στην ελληνική αγορά, αλλά και για τα φορολογικά κίνητρα της επιστροφής.
Το υπουργείο Εργασίας κάνει τη «γέφυρα» μεταξύ επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας και αναζητούν εξειδικευμένο προσωπικό, και των συμπατριωτών μας που σκέφτονται ενδεχόμενη επιστροφή τους στην Ελλάδα. Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο στο Λονδίνο, στο πλαίσιο του «Rebrain Greece», φέραμε σε επαφή 26 μεγάλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και πάνω από 1.300 ενδιαφερόμενους να επιστρέψουν. Εξ ίσου μεγάλη ήταν η συμμετοχή σε αντίστοιχες δράσεις στο Άμστερνταμ και το Ντίσελντορφ. Στις τρεις αυτές εκδηλώσεις συμμετείχαν συνολικά πάνω από 4.000 συμπατριώτες μας που εργάζονται στο εξωτερικό. μας. Είχα τη χαρά να παραβρεθώ και στις τρεις δράσεις, να απαντήσω σε ερωτήσεις, να συνομιλήσω με Ελληνίδες και Έλληνες που θέλουν να επιστρέψουν στη χώρα μας. Εμείς τους διευκολύνουμε να γνωρίσουν τις σημαντικές επαγγελματικές ευκαιρίες που πλέον υπάρχουν αυτές και τους δίνουμε κίνητρα για να επιστρέψουν. Είναι στο δικό τους χέρι να αποφασίσουν.
Τις τελευταίες ημέρες γίνεται πολύς λόγος και για το μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων και κυρίως, των ενστόλων. Επειδή έχετε θητεύσει και στο υπουργείο εσωτερικών, θεωρείτε ότι ο τρόπος με τον οποίο το δημόσιο αμείβει τα στελέχη του είναι επαρκής; Μπορεί να προσελκύσει στελέχη υψηλών στάνταρς με αυτά τα οικονομικά δεδομένα;
Η αναβάθμιση του Δημοσίου και η περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών αποτελούν μια ακόμα προτεραιότητα της κυβέρνησής μας. Για την επίτευξη αυτού του στόχου έχουμε αυστηροποιήσει τα κριτήρια για την στελέχωσή του, θεσπίσαμε νέο σύστημα επιλογής των διοικήσεων φορέων του Δημοσίου την περίοδο που υπηρετούσα ως υπουργός Εσωτερικών και παράλληλα, στο πλαίσια των δημοσιονομικών περιθωρίων, αυξήσαμε τις απολαβές των εργαζομένων στο Δημόσιο, μετά από πολλά χρόνια, ενώ πλέον ο κατώτατος μισθός αφορά και τους εργαζόμενους στο Δημόσιο, οδηγώντας σε νέες αυξήσεις των αποδοχών τους. Ασφαλώς, η προσέλκυση στελεχών με αυξημένες γνώσεις και δεξιότητες απαιτεί ακόμα καλύτερες αποδοχές και αυτός είναι ο στόχος μας. Να αυξάνουμε τα απαιτούμενα προσόντα των δημοσίων υπαλλήλων και παράλληλα να αυξάνουμε και τους μισθούς τους, καθιστώντας έτσι το Δημόσιο πιο ανταγωνιστικό και βεβαίως ικανό να παρέχει βελτιωμένες υπηρεσίες, με τελικούς κερδισμένους τους πολίτες.
Σε μια χώρα όπου ο πληθυσμός συρρικνώνεται συνεχώς και βασικοί κλάδοι της οικονομίας, όπως ο τουρισμός, οι κατασκευές και ο πρωτογενής τομέας, αναζητούν συνεχώς προσωπικό, ποιά είναι η δική σας θέση στο ενδεχόμενο προσέλκυσης εργατικού δυναμικού από τρίτες χώρες;
Είναι γεγονός ότι σε ορισμένους κλάδους όπως για παράδειγμα ο αγροτικός, ο κλάδος του τουρισμού, ο κλάδος των κατασκευών, παρατηρείται έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού. Σε αρκετές περιπτώσεις για την κάλυψη των κενών θέσεων, απαιτείται να αναζητήσουμε προσωπικό από το εξωτερικό. Και αυτό γίνεται. Θεωρούμε όμως σημαντικό να εξαντλούμε πρώτα το διαθέσιμο εγχώριο ανθρώπινο δυναμικό, παρέχοντας και δυνατότητες εκπαίδευσης και επανακατάρτισης και εν συνεχεία να αναζητούμε εργατικό δυναμικό από τρίτες χώρες.
Για να περάσουμε στην ευρύτερη πολιτική εικόνα. Η κυβέρνηση επαναφέρει σε πρώτο πλάνο το οικονομικό πεδίο, παρά τα στοιχεία που προτάσσει, όμως, στις δημοσκοπήσεις καταγράφονται απώλειες δυνάμεων. Και αυτό γίνεται έχοντας απέναντί σας μια αντιπολίτευση που εξακολουθεί να βιώνει εσωκομματικές αναταράξεις. Τι κρίνετε εσείς ότι γίνεται λάθος και αν και πώς διορθώνεται;
Στις δημοσκοπήσεις, που μελετάμε πάντα με προσοχή, αποτυπώνεται η απαίτηση των πολιτών για λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Στο μέσο της δεύτερης κυβερνητικής μας θητείας, υπάρχουν πολίτες που ψήφισαν το 2023 τη Νέα Δημοκρατία και σήμερα δεν μετακινούνται σε άλλα κόμματα, αλλά κρατούν στάση αναμονής, αναμένοντας να δουν εάν θα φανούμε συνεπείς σε όσα δεσμευτήκαμε, εάν θα ανταποκριθούμε στα ζητούμενα τους. Αυτός είναι ο στόχος μας και αυτός είναι ο δρόμος για να επιλέξουν και πάλι τη Νέα Δημοκρατία. Να αποδεικνύουμε καθημερινά ότι είμαστε χρήσιμοι, ώστε, όταν κριθούμε στο τέλος της τετραετίας, οι πολίτες να έχουν διαπιστώσει τη συνέπεια μας σε όσα δεσμευτήκαμε. Να έχουν δει ότι αλλάξαμε πολλά απ' όσα μας κρατάνε πίσω. Να έχουν βιώσει, οι ίδιοι και οι οικογένειες τους, σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό, τις θετικές επιδράσεις της πολιτικής μας. Να έχουν διαπιστώσει το όφελος από τη θετική πορεία της οικονομίας στην καθημερινότητα τους. Σε αυτή την κατεύθυνση οφείλουμε να κινηθούμε ακόμη πιο γρήγορα, ώστε να ζητήσουμε από τους πολίτες να μας εμπιστευτούν και πάλι, δίνοντας μας τη δυνατότητα να διασφαλίσουμε σταθερή διακυβέρνηση και συνέχιση της θετικής πορείας της πατρίδας μας, με οφέλη για όλες και όλους.
Με δεδομένη την εικόνα, που αποτυπώνουν οι δημοσκοπήσεις, το διακύβευμα της πολιτικής σταθερότητας δείχνει ότι πλέον δεν πείθει ένα σημαντικό μέρος των πολιτών. Η ενίσχυση του αντισυστημισμού για παράδειγμα, συνεχίζεται. Μήπως αυτό δείχνει ότι υπάρχει αυτή την ώρα ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας που αναζητά κάτι διαφορετικό ή που εσείς δε μπορείτε να απαντήσετε στις ανησυχίες του;
Είναι, πιστεύω, λάθος να προσεγγίζουμε την πολιτική και κυβερνητική σταθερότητα μόνο ως διακύβευμα. Πολύ περισσότερο από αυτό, πρόκειται για αναγκαία συνθήκη για να συνεχιστεί η θετική πορεία της οικονομίας, αλλά και γενικότερα της χώρας μας. Ιδίως σε ένα διεθνές περιβάλλον όπου οι αβεβαιότητες και οι παράγοντες αστάθειας αυξάνονται συνεχώς, προκαλώντας προβλήματα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Οι αναζητήσεις και οι προτεραιότητες της κοινωνίας διαφοροποιούνται την ώρα των αποφάσεων. Προφανώς είναι σταθερή η ανάγκη για λύσεις σε καθημερινά προβλήματα. Για όλα όσα μειώνουν τις δυσκολίες και κάνουν τη ζωή μας καλύτερη. Σε όλα αυτά, η κυβέρνηση έχει κάνει ήδη πολλά και εργαζόμαστε συστηματικά για να γίνουν ακόμα περισσότερα, ώστε, την ώρα της επιλογής, να αποτελέσουν μια ικανή βάση, στην οποία θα προστεθεί το ζήτημα της κυβερνητικής σταθερότητας που θα τεθεί πολύ πιο έντονα. Να καταστήσω σαφές, κυρία Μπόλα, ότι στόχος και επιδίωξη μας δεν είναι να μας επιλέξουν οι πολίτες ως «το λιγότερο κακό». Στόχος και επιδίωξη μας είναι να μας επιλέξουν θετικά, επειδή αποδειχτήκαμε συνεπείς στις δεσμεύσεις μας, αλλάξαμε πολλά, διασφαλίζουμε ανάπτυξη και μεταφέραμε τα οφέλη της ανάπτυξης αυτής στην κοινωνία.
Υπάρχει ζήτημα πρόωρων εκλογών; Το ερώτημα πλέον μπαίνει στις μετρήσεις και υπάρχει ένα πλειοψηφικό ρεύμα υπέρ της προσφυγής στις κάλπες.
Όχι, ζήτημα πρόωρων εκλογών δεν υπάρχει.
Για να κλείσω με το δικό σας χαρτοφυλάκιο, αν σας ζητούσα να μας δώσετε τις τρεις κορυφαίες προτεραιότητες για τις οποίες θα θέλατε να κριθείτε κι εσείς προσωπικά στις επόμενες εκλογές, ποιες θα επιλέγατε;
Όπως ήδη θα έχετε διαπιστώσει από τη συζήτηση μας, στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης υλοποιούμε πολιτικές σε πολλά διαφορετικά επίπεδα, που αποδίδουν θετικά αποτελέσματα. Εργαζόμαστε για να βελτιώσουμε τους αριθμούς, τη μείωση της ανεργίας, την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος, αλλά έγνοια και προτεραιότητα μας είναι οι άνθρωποι. Οι εργαζόμενοι, οι συνταξιούχοι, οι άνεργοι. Θεωρούμε την επίτευξη μακροοικονομικών στόχων ως μέσο, για να μειώνουμε όλο και περισσότερο τις δυσκολίες, για να βελτιώνονται συνεχώς οι συνθήκες και η ποιότητα ζωής κάθε νοικοκυριού, κάθε πολίτη.
Μου ζητάτε τις κορυφαίες προτεραιότητες. Θα αναφέρω πέντε:
- Συνεχής αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος εργαζόμενων και συνταξιούχων, με υπέρβαση του στόχου των 1500 ευρώ μέσο μισθό το 2027.
- Ενίσχυση της βιωσιμότητας και της ανταποδοτικότητας του ασφαλιστικού συστήματος, με μεγαλύτερες και καλύτερες παροχές.
- Ακόμα μεγαλύτερη μείωση της ανεργίας, με ακόμα περισσότερες θέσεις πλήρους απασχόλησης και προστασία των δικαιωμάτων των εργαζόμενων.
- Ενίσχυση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, με παρεμβάσεις που θα βοηθήσουν σε αυτή την κατεύθυνση.
- Διαρκώς βελτιούμενη εξυπηρέτηση των συμπολιτών μας με αναπηρία από τα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας, με νέες δομές σε Γαλάτσι και Φάληρο, υπερδιπλασιασμό των γιατρών, διεύρυνση της λίστας μη ανατρέψιμων παθήσεων, ψηφιοποίηση διαδικασιών.
