Σε μια άκρως συμβολική ημέρα, την επέτειο έναρξης του αρμενο-τουρκικού πολέμου το 1920, το Αζερμπαϊτζάν ξεκίνησε μια εκτεταμένη στρατιωτική επίθεση, εναντίον των Αρμενίων του Αρτσάχ, δηλαδή στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Περιοχή που έχει προ πολλού αποσχιστεί από το Αζερμπαϊτζάν, παρ’ ότι δεν αναγνωρίζεται ως ανεξάρτητη δημοκρατία de jure από τον ΟΗΕ. Ο νέος αυτός γύρος συγκρούσεων δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία. Αποτελεί κλιμάκωση των όσων συνέβησαν τον περασμένο Ιούλιο, οι οποίες έληξαν τότε με νίκη των Αρμενίων.
Ποια λοιπόν η ειδοποιός διαφορά των όσων εξελίσσονται τις τελευταίες ώρες στο Ναγκόρνο Καραμπάχ; Η μεταφορά από την Τουρκία στη συγκεκριμένη περιοχή, τμημάτων οπλισμού και εκατοντάδων ανδρών, πρωτίστως μισθοφόρων από την Συρία. Εδώ και μερικές εβδομάδες, η Άγκυρα, με το πρόσχημα κοινών γυμνασίων μεταξύ Αζέρων και Τούρκων, μετέφερε, όχι κρυφά, αλλά δημόσια, στρατιωτικές δυνάμεις στο έδαφος του Αζερμπαϊτζάν. Και έχει την δική του σημασία ότι ανταποκριτές του τουρκικού κρατικού πρακτορείου ειδήσεων Anadolu και TRT World, ήταν παρόντες από τις πρώτες πρωινές ώρες στην περιοχή του Αρτσάχ.
Εδώ και μερικές ώρες, πέραν του πολέμου στα χαρακώματα, διεξάγεται και ένας πόλεμος προπαγάνδας. Το Αζερμπαϊτζάν υποστήριζει ότι έχει καταλάβει μια σειρά από χωριά στην μεθόριο, ενώ οι Αρμένιοι αντικρούουν τους ισχυρισμούς και δημοσιεύουν βίντεο με καταρρίψεις εχθρικών ελικοπτέρων, μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) καθώς και καταστροφής τεθωρακισμένων.
Μεγάλο ερωτηματικό αποτελεί η στάση που θα τηρήσει η Ρωσία, παραδοσιακός σύμμαχος των Αρμενίων. Στο πόλεμο του Ναγκόρνο Καραμπάχ την δεκαετία του 1990 η Μόσχα υποστήριζε ανοικτά τους Αρμένιους, όταν η Τουρκία είχε πάρει επίσης ανοικτά το μέρος των Αζέρων. Εν ολίγοις προστίθεται ένα ακόμη πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, πέραν των υφιστάμενων σε Λιβύη και Συρία. Στην τελευταία μάλιστα ρωσικά αεροσκάφη πραγματοποιούν βομβαρδισμούς στην Ιντλίμπ, πλησίον των τουρκικών στρατιωτικών παρατηρητηρίων.
Η επανάκτηση του Αρτσάχ από τους Αζέρους αποτελούσε ανέκαθεν στόχο του προέδρου του Αζερμπαϊτζάν Ιλχαμ Αλίεφ. Η εν λόγω όμως επίθεση, ειδικά ανήμερα της επετείου έναρξης του αρμενο-τουρκικού πολεμου το 1920, συνδέεται με την επιρροή της Αγκυρας. Ο επεκτατισμός και αναθεωρητισμός της Αγκυρας, πέραν του Β.Ιράκ, της Συρίας και της Λιβύης, εκδηλώνεται και στο Καύκασο.
Επιχειρεί να ενισχύσει τα διαπραγματευτικά της χαρτιά έναντι της Μόσχας απέναντι στην οποία έχει πολλά ανοικτά μέτωπα, όπως τα παραπάνω. Αναμένει από τους «αδελφούς» Αζέρους (“ένα έθνος-δύο κράτη) όχι μόνο την ήττα ενός ιστορικού εχθρού, δηλαδή των Αρμενίων, αλλά και την αύξηση της διαπραγματευτικής της θέσης έναντι της Ρωσίας στα υπόλοιπα μέτωπα της Συρίας και της Λιβύης. Και μένει να φανεί κατά πόσο η Τουρκία βλέπει τον Καύκασο και την Αν.Μεσόγειο ως συγκοινωνούντα δοχεία.
Τις επόμενες ώρες και ημέρες θα πρέπει να αναμένουμε μια πιο δυναμική ανάμειξη των Ρώσων, όπως και κατά το παρελθόν, προκειμένου τουλάχιστον να εξασφαλισθεί μια εύθραυστη εκεχειρία. Διαφορετικά συντρέχει ο κίνδυνος μιας γενικότερης ανάφλεξης στον Καύκασο με την συμμετοχή ακόμη και ρωσικών στρατιωτικών δυάμεων, οι οποίες εδρεύουν στην Αρμενία.
* O Δρ Σπύρος Πλακούδας είναι Επίκουρος Καθηγητής Εθνικής Ασφάλειας στο Rabdan Academy και Αντιπρόεδρος του ΚΕΔΙΣΑ
