(Φωτ.: Η «παραίτηση» Davutoglu {αριστερά} μάλλον αιφνιδίασε την ελληνική κυβέρνηση, που λανθασμένα πίστευε ότι βρήκε έναν… αξιόπιστο συνομιλητή για να συνεννοηθεί με τον δύστροπο γείτονα μας. Αιφνιδίασε τόσο τις Βρυξέλλες, όσο και τις ΗΠΑ, με τις τελευταίες να πιστεύουν μέχρι σήμερα ότι ο Davutoglu ήταν η βαλβίδα ανακούφισης του εκρηκτικού Erdogan!)
Των Βασίλη Κοψαχείλη, Κωνσταντίνου Λουκόπουλου
Η φημολογία ότι οι σχέσεις Erdogan - Davutoglu διέρχονται βαθιά κρίση άρχισε να διαρρέει τις τελευταίες εβδομάδες και συνέπεσε με την άσκηση ελεγχόμενης έντασης και την ποιοτική αναβάθμιση της τουρκικής προκλητικότητας στο Αιγαίο, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι υπάρχει και άμεση σύνδεση. Το αξιοσημείωτο είναι ότι οι πρώτες φήμες δεν ήρθαν από την Τουρκία, αλλά από τις ΗΠΑ και αυτό το γεγονός έχει ιδιαίτερη σημασία.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Τούρκος πρωθυπουργός, Ahmet Davutoglu, έψαχνε την αφορμή για να αποστασιοποιηθεί από την πολιτική και τις πρακτικές του Προέδρου, Recep Tayyip Erdogan, καθόσον δεν είχε σκοπό να παίξει τον ρόλο του… «Dmitry Medvedev» σε μία τουρκική εκδοχή του ρωσικού δίδυμου εξουσίας! Η αφορμή βρέθηκε και δικαιολογήθηκε η αποχώρησή του με το αιτιολογικό ότι θεσμικά παραγκωνίζεται από την ώρα που δεν μπορεί να αποφασίζει ο ίδιος για τους συνεργάτες του στην κυβέρνηση. Τα πραγματικά αίτια, ωστόσο, είναι πολύ βαθύτερα!
Η Τουρκία σε βαθιά κρίση
Η Τουρκία του Erdogan, με τον Davutoglu όμως πάντα «πρώτο βιολί», έχει παίξει ιδιαίτερα την τελευταία τριετία πολύ επικίνδυνα διεθνοπολιτικά παιχνίδια, με αποτέλεσμα να βρίσκεται σε ένα είδος επιλεκτικής διπλωματικής απομόνωσης από όσους προσπάθησε να εξαπατήσει και να αντιμετωπίζεται πολύ επιφυλακτικά από όσους καιροσκοπικά ευεργέτησε. Το γεωστρατηγικό πόκερ που έπαιξε στην περιοχή δεν βγαίνει. Το κουρδικό ζήτημα έχει πλέον διεθνοποιηθεί και η Άγκυρα αδυνατεί να ελέγξει τις εξελίξεις. Όμως και στην οικονομία τα πράγματα δεν πάνε καλύτερα. Η άσχημη διεθνώς οικονομική κατάσταση έχει ανακόψει τις τουρκικές εξαγωγές. Ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής μειώνεται και η ανεργία των νέων αυξάνεται. Η διοχέτευση των προσφυγικών ροών προς την Ευρώπη μέσω Ελλάδος με τη συσσώρευση μεταναστών στα παράλια της Μικράς Ασίας γυρίζουν πίσω ως μπούμερανγκ, πλήττοντας τον τουρισμό της Τουρκίας, που φέτος αναμένεται, και λόγω έξαρσης της τρομοκρατίας, να σημειώσει σημαντική κάμψη.
Ο Erdogan αναζητεί εναγωνίως ένα «τρόπαιο» για να χρυσώσει το χάπι των δυσμενών εξελίξεων από τα λάθη και τις συγκυρίες. Προνομιακοί του συνομιλητές ο Τούρκος Α/ΓΕΕΘΑ, Στρατηγός Hulusi Akar, και ο Αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών, Hakan Fidan. Ο νέο-Σουλτάνος Erdogan απλά ανακοίνωνε τις αποφάσεις στον… νέο-Βεζίρη Davutoglu, οποίος και δεν ενοχλείτο ιδιαίτερα από τον Davutoglu μέχρι που τα πράγματα άρχισαν να περιπλέκονται επικίνδυνα τον τελευταίο μήνα. Ο Erdogan αναζητούσε το «τρόπαιο» κάπου στο Αιγαίο και ακόμα περισσότερα «λάφυρα» από την Ευρωπαϊκή Ένωση, την οποία κρατάει «όμηρο λόγω προσφυγικού.
Ο Davutoglu εκτιμάται ότι, ενώ στη Στρατηγική συμφωνούσε με τον Erdogan, είχε διαφορετική προσέγγιση στους τακτικούς χειρισμούς, επιθυμώντας να παραμείνει αξιόπιστος συνομιλητής στην Ευρώπη και να μην χρεωθεί ως πρωθυπουργός της Τουρκίας τον εθνικιστικό παροξυσμό και την αλαζονεία του Erdogan. Μόλις είχε καταφέρει μια σημαντική συμφωνία με τις Βρυξέλλες, όταν όμως ο νέο-Σουλτάνος Erdogan κατάλαβε ότι αυτή η συμφωνία έκρυβε κάπου στο βάθος και το ότι η Τουρκία θα έπρεπε να συμπεριφερθεί ως status quo κράτος, άρχισε να αισθάνεται άβολα. Γι' αυτό και ο νέο-βεζίρης Davutoglu άρχισε να διοχετεύει πληροφορίες ότι ετοιμάζεται για ηρωική έξοδο από το σχήμα εξουσίας της χώρας, επιθυμώντας να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων πριν συγκρουστεί ανοιχτά με τον Erdogan. Να υποθέσουμε πως μετά τις 22 Μαΐου θα εγκαταλείψει και τη χώρα για κάποια ακαδημαϊκή έδρα στο εξωτερικό;
Οι ελληνικές φαντασιώσεις και η αμηχανία της Ε.Ε.
Η «παραίτηση» Davutoglu μάλλον αιφνιδίασε την ελληνική κυβέρνηση, που λανθασμένα πίστευε ότι βρήκε έναν… αξιόπιστο συνομιλητή για να συνεννοηθεί με τον δύστροπο γείτονα μας. Ήλπιζαν ότι η κατ'' αυτούς φαινομενικά μετριοπαθής πολιτική προσωπικότητα Davutoglu και το μειλίχιο ύφος του θα τους βοηθούσε στην επικοινωνιακή και όχι πραγματική αντιμετώπιση του τουρκικού αναθεωρητισμού. Για τον λόγο αυτό εκτιμούμε ότι στους τελευταίους μήνες «έπαιζαν» επικοινωνιακά το χαρτί των… κακών Στρατηγών και των… καλών πολιτικών της τουρκικής κυβέρνησης.
Ο Davutoglu όμως μπορεί να ήταν μετριοπαθής σε ό,τι αφορούσε σε εσωτερικά θέματα, όπως στα θέματα της αντιμετώπισης του Τύπου σε σύγκριση με τον αυταρχικό Erdogan και στο κουρδικό, αλλά για τα θέματα εξωτερικής πολιτικής και ιδιαίτερα στα ελληνοτουρκικά ζητήματα δεν είχε διαφορετική Στρατηγική. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι αυτός είναι ο θεωρητικός του νεο-οθωμανισμού και για χρόνια σύμβουλος και εμπνευστής του Erdogan στα θέματα Διεθνούς Πολιτικής και Διπλωματίας. Τα παρακάτω δύο αποκαλυπτικά αποσπάσματα από το βιβλίο του Ahmet Davutoglu: «Το Στρατηγικό Βάθος» δεν αφήνουν καμία αμφιβολία:
- «Κανένα από τα σύνορα της Τουρκίας δεν είναι φυσιολογικό και σχεδόν όλα είναι πλασματικά. Βέβαια πρέπει να τα σεβόμαστε ως κράτη έθνη, ωστόσο ταυτόχρονα πρέπει να καταλάβουμε ότι υπάρχουν και οι φυσικές συνέχειες».
- «H συγκέντρωση των νησιών του Αιγαίου στα χέρια της Ελλάδος δημιουργεί το πιο σημαντικό αρνητικό στοιχείο στην πολιτική της Τουρκίας για τον εγγύς θαλάσσιο χώρο της. Η βασική πηγή του προβλήματος στο Αιγαίο είναι η αθεράπευτη αντίφαση μεταξύ του παρόντος καθεστώτος και της σημερινής γεωπολιτικής πραγματικότητας».
Αμηχανία όμως επικρατεί και στις Βρυξέλλες, που επένδυσαν στο κεφάλαιο Davutoglu έναντι αυτού του Erdogan. Διπλωματική ψυχρολουσία λοιπόν σε Αθήνα και Βρυξέλλες, που για άλλη μια φορά έκτιζαν πύργους στην άμμο και σχεδίαζαν χωρίς τον ξενοδόχο. Όμως και πολλοί στην Ουάσιγκτον αιφνιδιάστηκαν που πίστευαν ότι ο Davutoglu ήταν η βαλβίδα ανακούφισης του εκρηκτικού Erdogan!
Ο Davutoglu φεύγει, η συμφωνία με τις Βρυξέλλες για τη διαχείριση του μεταναστευτικού θα είναι ακόμη πιο αίολη, η Αθήνα θα κάνει πολύ καιρό να ανασχεδιάσει τη «στρατηγική της» (άραγε είχε ποτέ;), η Ε.Ε. θα περιμένει την κ. Federica Mogherini, την επικεφαλής της διπλωματίας της Ε.Ε., να παρουσιάσει κάποια στιγμή τον Ιούνιο τη νέα Στρατηγική για την Ευρώπη, η Ουάσιγκτον θα ασχολείται με το πώς θα διαχειριστεί τον Donald Trump και ο Erdogan θα ακονίζει τις χατζάρες του πάνω από τις Οινούσσες!
