Του Θάνου Παπαδημητρίου*
Το διάστημα 30 Απριλίου ως 3 Μαΐου διεξήχθη η διεθνής έκθεση αμυντικού εξοπλισμού IDEF 2019 στην Κωνσταντινούπολη. Είναι η 14η έκθεση και μάλλον η πλέον "τουρκική" από κάθε άλλη φορά. Ένα πραγματικό show room με τα προϊόντα της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας που συγκεντρώνει πλήθος αντιπροσωπειών από διάφορες χώρες του κόσμου. Μένοντας προσανατολισμένοι στο στόχο της απεξάρτησης από ξένους προμηθευτές στρατιωτικού υλικού η Τουρκία μπορεί σήμερα να υπερηφανευτεί ότι έχει πετύχει την εγχώρια παραγωγή σε πλήθος συστήματα. Μάλιστα, δε μιλάμε απλά για συμπαραγωγές αλλά για εγχώρια ανάπτυξη προϊόντων, που προέκυψαν από τη συνεργασία των Ενόπλων Δυνάμεων με τη βιομηχανία.
Παρά την κρίση που πλήττει τη χώρα με την οικονομία να περνά σε ύφεση, την λίρα να διολισθαίνει έναντι του δολαρίου και τα συναλλαγματικά αποθέματα να μειώνονται, η έκθεση απέπνεε μια Τουρκία που οραματίζεται ένα μεγαλοπρεπές μέλλον με την ίδια σε ρόλο τοπικής υπερδύναμης. Η οργάνωση υπήρξε υποδειγματική αντικατοπτρίζοντας την άριστη σχέση μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων με τη τοπική βιομηχανία. Ήδη ένα χρόνο πριν, τον Απρίλιο του 2018 στην άσκηση EFES 2018 που διοργάνωσε η Διοίκηση της Στρατιάς του Αιγαίου με τη συμμετοχή αντιπροσωπειών από 19 χώρες υπήρξε ο κατάλληλος σχεδιασμός ώστε να συμμετέχουν και να επιδειχθούν τα περισσότερα από τα προϊόντα που παράγει η Τουρκική πολεμική βιομηχανία. Ένα χρόνο μετά οι αντιπροσωπείες των χωρών που συμμετείχαν στην άσκηση είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν με τα στελέχη της βιομηχανίας για τα συστήματα που τους τράβηξαν τη προσοχή.
Η συνεργασία μεταξύ βιομηχανίας και ενόπλων δυνάμεων είναι κάτι παραπάνω από εμφανής και φαίνεται καλύτερα στο σχεδιασμό των οχημάτων. Η Τουρκία απέδειξε ότι στο κομμάτι των οχημάτων πέτυχε σχεδόν απόλυτη απεξάρτηση από ξένους προμηθευτές. Από άρματα μάχης μέχρι τεθωρακισμένα οχήματα, ελαφρά τροχοφόρα ή τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού, φορτηγά, οχήματα περισυλλογής ή μηχανήματα έργων μηχανικού, όλα δείχνουν ότι είναι σχεδιασμένα λαμβάνοντας υπόψη τις εμπειρίες που απέκτησε ο στρατός και η στρατοχωροφυλακή από τις επιχειρήσεις εναντίον των Κούρδων στη Τουρκία, στο Ιράκ και τη Συρία. Αντίστοιχη αυτάρκεια έχουν πετύχει οι γείτονες στο φορητό οπλισμό και τα πυρομαχικά ενώ πλέον μεγάλο ποσοστό των πυραύλων όλων των σωμάτων είναι εγχώριας σχεδίασης και κατασκευής.
Εντυπωσιακή είναι επίσης η προσήλωση της Τουρκίας στην ανάπτυξη ενός σύγχρονου ναυτικού με το πρόγραμμα ναυπήγησης νέων σκαφών να συνεχίζεται απρόσκοπτα. Ήδη οι κορβέτες MILGEM επιχειρούν στο Αιγαίο, η κατασκευή του αεροπλανοφόρου βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο ενώ όπως επιδείχθηκε στην έκθεση το επόμενο διάστημα θα ξεκινήσει η ναυπήγηση των φρεγατών TF2000, πλοίων αντίστοιχων δυνατοτήτων με τις φρεγάτες FREMM - FREDA. Την ίδια στιγμή τα Τουρκικά ναυπηγεία αρχίζουν σιγά σιγά να αποκτούν πελάτες στο εξωτερικό προς το παρόν για πλοία μικρού εκτοπίσματος για αποστολές ακτοφυλακής αλλά με προοπτικές για μεγαλύτερες παραγγελίες.
Στην αεροπορία το ενδιαφέρον βρίσκεται στα νέα οπλισμένα drones που ήδη είναι επιχειρησιακά, στα εκπαιδευτικά αεροσκάφη που επίσης έχουν αρχίσει να παραδίδονται στη Τουρκική Αεροπορία αλλά και στο νέο αεροσκάφος stealth τουρκικής σχεδίασης που βρίσκεται στο στάδιο της σχεδίασης. Αντίθετα με την φασαρία που γίνεται στη χώρα μας σχετικά με το F-35, στην έκθεση φαίνεται ότι δεν προσέλκυσε ανάλογο ενδιαφέρον. Αντίθετα, το νέο project που προκαλεί ενδιαφέρον είναι η αγορά δύο αεροσκαφών Bombardier Global 6000 τα οποία θα μετατραπούν από τη τοπική βιομηχανία σε αεροσκάφη ηλεκτρονικού πολέμου βοηθώντας την αεροπορία να εκτελεί επιχειρήσεις σε εχθρικό περιβάλλον καθώς θα έχουν τη δυνατότητα να εντοπίζουν το ακριβές στίγμα των ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών του εχθρού.
Φαίνεται ότι οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις ετοιμάζονται να εκσυγχρονιστούν σε επίπεδο να εκτελούν δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις βασιζόμενοι σε μεγάλο βαθμό σε συστήματα αναπτυγμένα από τη τοπική βιομηχανία. Επίσης έγινε αντιληπτό ότι η αμυντική βιομηχανία έχει αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό που συμβάλει όχι μόνο στην άμυνα της χώρας αλλά και στην οικονομία της. Τη τελευταία μέρα της έκθεσης 3 Μαΐου διοργανώθηκε ημέρα καριέρας για την προσέλκυση νέων που θέλουν να εργαστούν στο κλάδο. Ακόμα και αν έμπειρα στελέχη εγκαταλείπουν τη ντόπια βιομηχανία για να εργαστούν στην αντίστοιχη της Ευρώπης ή της Αμερικής με δέλεαρ το χρήμα, υπάρχει μια δομή που μπορεί να τροφοδοτεί με νέους ανθρώπους και να τους αναπτύσσει τις απαραίτητες δεξιότητες για να εργαστούν σε ένα κλάδο υψηλής τεχνολογίας. Είναι επίσης φανερό ότι η σχέση βιομηχανίας, ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων λειτουργεί και το καταλαβαίνει κανείς από τα νέα προϊόντα και την εξέλιξη των υπαρχόντων.
Η σύγκριση με τη χώρα μας γίνεται αναπόφευκτα. Με την αμυντική βιομηχανία υπό κατάρρευση και το μεγαλύτερο ποσοστό του υλικού των ενόπλων δυνάμεων πεπαλαιωμένο, η Ελλάδα οφείλει να σχεδιάσει την πολιτική προμηθειών της από το μηδέν. Την ώρα που η Τουρκία προχωρά μεθοδικά στο να καταστεί υπολογίσιμη βιομηχανικά δύναμη, στα βόρεια σύνορά μας η Βουλγαρία ανακοίνωσε πριν από λίγο διάστημα ότι οι εξαγωγές της δικής της αμυντικής βιομηχανίας έφτασαν το 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ για το 2017. Κάποιοι στην Ελλάδα θα έπρεπε να ντρέπονται τόσο από την πολιτική όσο και από τη στρατιωτική ηγεσία που βρισκόμαστε σήμερα σε αυτό το σημείο. Αν μη τι άλλο, η χώρα έχει συνέχεια και κάθε γενιά οφείλει να παραδώσει την χώρα στην επόμενη γενιά. Εμείς τι θα παραδώσουμε;
* Ο κ. Θάνος Παπαδημητρίου είναι Μηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ/M.Sc/Μ.Δ.Ε/IWE και Μέλος της Εθνικής Επιτροπής του κόμματος «δημιουργία, ξανά!»
