Αν υπάρχει μία πιθανότητα να φτάσουμε σε μια αμοιβαία επωφελή συμφωνία με την Τουρκία, είναι ακριβώς τώρα.
Και η ευκαιρία αυτή είναι ιστορική και δεν πρέπει να χαθεί.
Το timing είναι ευνοϊκό, καθώς Μητσοτάκης και Ερντογάν έχουν πρόσφατα επανεκλεγεί κι έχουν το πολιτικό τους κεφάλαιο αλώβητο, οι Τούρκοι επιχειρούν μια επαναπροσέγγιση με τη Δύση κι αυτό περνά αναγκαστικά μέσω της Ελλάδας, οι παραβάσεις και παραβιάσεις στο Αιγαίο από το Φεβρουάριο και μετά είναι σχεδόν μηδενικές, ενώ και η τουρκική κοινή γνώμη διάκειται πλέον φιλικά προς την Ελλάδα μετά τη βοήθεια που προσφέραμε στη γειτονική χώρα στους καταστροφικούς σεισμούς.
Η Ελλάδα έχει το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος της, ενώ ευνοείται αφάνταστα από τη γεωγραφία με τα εκατοντάδες διάσπαρτα νησιά και αυτό το γνωρίζουν άριστα οι Τούρκοι.
Παρ' όλα αυτά μια πιθανή συμφωνία είτε θα είναι win-win, είτε δεν θα υπάρξει στον αιώνα τον άπαντα.
Και αυτό σημαίνει ότι πρέπει αναγκαστικά να φτάσουμε σε κάποιο συμβιβασμό.
Τα χωρικά ύδατα και ο εναέριος χώρος είναι εκτός συζήτησης στη σύνταξη ενός πιθανού συνυποσχετικού για προσφυγή στη Χάγη, καθώς η επέκταση στα 12 μίλια είναι αναφαίρετο δικαίωμα της Ελλάδας. Το πρόβλημα είναι όμως η θαλάσσια στενότητα του Αιγαίου, ο διάπλους του οποίου για τη διεθνή ναυσιπλοΐα καθίσταται σχεδόν απαγορευτικός με επέκταση στα 12 μίλια, πράγμα που εκτός από την Τουρκία, δεν επιθυμούν ούτε οι ΗΠΑ, ούτε η Ρωσία αλλά ούτε και καμμιά από τις παρευξείνιες χώρες.
Το έτερο πρόβλημα είναι η δυσαρμονία μεταξύ του ελληνικού εναέριου χώρου των 10 μιλίων τη στιγμή που έχουμε χωρικά ύδατα μόνο 6.
Μια πιθανή λύση θα ήταν η αμοιβαία επέκταση των χωρικών υδάτων Ελλάδας και Τουρκίας στα 12 μίλια στις περιοχές του Αιγαίου που δεν εμποδίζουν τη διεθνή ναυσιπλοΐα με 10 μίλια χωρικά ύδατα στις υπόλοιπες περιοχές, ειδικά στο στενό μεταξύ Κυκλάδων και Δωδεκανήσου. Έτσι θα λυνόταν αυτομάτως και το θέμα του εναέριου χώρου.
Η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ, δεν είναι περιοχές πλήρους κυριαρχίας όπως τα χωρικά ύδατα αλλά κυριαρχικών μόνο δικαιωμάτων.
Και ναι μεν η υφαλοκρηπίδα είναι δικαίωμα που όπως λένε οι διεθνολόγοι, ισχύει ipso facto ab initio, αυτοδικαίως δηλαδή και εξ υπαρχής και δεν χρειάζεται ανακήρυξη όπως η ΑΟΖ. Χρειάζεται όμως οριοθέτηση με τα όμορα κράτη λόγω ακριβώς της στενότητας του Αιγαίου που είναι μια σχεδόν περίκλειστη θάλασσα. Η ΑΟΖ όμως χρειάζεται και ανακήρυξη και οριοθέτηση.
Και η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ, συνιστούν δυνητικά μόνο κυριαρχικά δικαιώματα.
Έρευνες και εκμετάλλευση ορυκτών καυσίμων δεν μπορούν να γίνουν αν οι περιοχές αυτές δεν οριοθετηθούν. Και η οριοθέτηση προϋποθέτει συμφωνία.
Μια συμφωνία συνεπώς με τους Τούρκους θα' πρεπε να επιδιωχθεί πάση θυσία με προσφυγή στη Χάγη. Δεν θα δικαιωθούμε προφανώς 100%, σε κάποια νησιά μας θα αποδοθεί μειωμένη επήρεια αλλά το ίδιο ακριβώς συνέβη και με τις συμφωνίες με την Ιταλία και την Αίγυπτο.
Θα λύσουμε όμως ένα πρόβλημα που μας ταλανίζει 50 χρόνια τώρα, μετά την ανακάλυψη του κοιτάσματος στον Πρίνο.
Και ασφαλώς θα γλυτώσουμε δαπάνες για πανάκριβους εξοπλισμούς αποφεύγοντας παράλληλα να μετακυλήσουμε το πρόβλημα αυτό στις επόμενες γενιές.
*O Κυριάκος Μπερμπερίδης είναι μέλος της Γραμματείας Προγράμματος και των Τομέων Υγείας & Πολιτικής Υποστήριξης της Νέας Δημοκρατίας.
