Photo by Dan Kitwood/Getty Images/Ideal Image
Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Μένουν ή Φεύγουν; Αυτό το ερώτημα απασχολεί όλες τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ όλου του πλανήτη, καθώς και τη διεθνή ειδησεογραφία, την οποία σχεδόν μονοπωλεί τα τελευταία εικοσιτετράωρα.
Το ερώτημα βέβαια, αναφέρεται στους πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου οι οποίοι στις επόμενες ώρες καλούνται μέσω ενός δημοψηφίσματος να αποφασίσουν το εάν η χώρας τους, θα παραμείνει ή όχι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο εσωτερικό της Μεγάλης Βρετανίας, εάν εξαιρέσει κανείς το οικονομικό επιχείρημα της αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο στρατοπέδων, η επιλογή έχει να κάνει με μια σειρά θέματα και μια κουλτούρα η οποία είναι τελείως ξένη στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο πλανήτη. Οπωσδήποτε έχει να κάνει και με το σκληρό παιχνίδι στο πολιτικό σκηνικό της Μεγάλης Βρετανίας.
Την ίδια στιγμή όμως, το μένουν ή φεύγουν, έχει τεράστια σημασία για την απαρχαιωμένη ηγεσία και γραφειοκρατία της ΕΕ, στις Βρυξέλλες, αλλά και μια σειρά κατώτερους των περιστάσεων ηγέτες των χωρών της Ευρώπης.
Οι Βρυξέλλες (ηγεσία και γραφειοκρατία) αλλά και οι ηγεσίες των ευρωπαϊκών χωρών, παίζουν στο στοίχημα του Βρετανικού Δημοψηφίσματος την επιβίωση τους, αλλά, τουλάχιστον στην φτωχή ανάλυση τους, την επιβίωση ενός συστήματος το οποίο οι τεχνολογικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις της εποχής έχουν ξεπεράσει.
Αν και ακούγεται κάπως προκλητικό και αμετροεπές, ελάχιστη είναι η σημασία του οποιουδήποτε αποτελέσματος στο δημοψήφισμα της Πέμπτης. Σε κάθε περίπτωση η ερχόμενη Παρασκευή θα είναι μια τελείως διαφορετική ημέρα για την Ευρώπη. Ακόμη και στην περίπτωση που θα υπερισχύσει το Remain (που είναι και το πλέον πιθανό), είναι πολλές οι χώρες που μέσα από την ειδική σχέση που έχει πετύχει ο Ντέιβιντ Κάμερον για τη Μεγάλη Βρετανία, θα απαιτήσουν και αυτές με τη σειρά τους μια τελείως διαφορετική σχέση από τη σημερινή με τις Βρυξέλλες.
Ο Ματέο Ρέντσι, μετά το χαστούκι των δημοτικών εκλογών από το Κίνημα των Πέντε Αστέρων του Πέπε Γκρίλο, αναμένεται να είναι ο πρώτος που θα σύρει το χορό της αμφισβήτησης του συστήματος των Βρυξελλών και της Γερμανικής Ευρώπης. Και βέβαια, καλό θα είναι να μην ξεχνάμε την εκλογική αναμέτρηση της Ισπανίας την ερχόμενη Κυριακή, μέσα από την οποία όπως όλα δείχνουν θα προκύψει μια νέα θύελλα, για τις επαναπαυμένες μέσα στην απόλυτη Νιρβάνα τους Βρυξέλλες.
Παρόλα αυτά είναι παραπάνω από βέβαιο, ότι το σύστημα των Βρυξελλών, αναμένει με αγωνία ένα αποτέλεσμα υπέρ του Remain, έτσι ώστε να το χρησιμοποιήσει ως εφαλτήριο μιας εκστρατείας επιβεβαίωσης του ρόλου του και της μέχρι σήμερα πολιτικής του σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στο ίδιο μήκος κύματος θα κινηθούν μια σειρά ηγεσίες σε σημαντικές πρωτεύουσες της Ευρώπης, με πρώτες και καλύτερες αυτές στο Βερολίνο και το Παρίσι.
Δυστυχώς για όλες τις πλευρές, λογαριάζουν χωρίς τον ξενοδόχο. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση ο ξενοδόχος είναι οι ευρωπαϊκές κοινωνίες. Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες, οι οποίες ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της Πέμπτης στη Μεγάλη Βρετανία, κοιτώντας στις Βρυξέλλες, το μόνο που βλέπουν είναι μια έντονα ξεθωριασμένη ευρωπαϊκή ιδέα.
Εάν αναλογιστούμε με ψυχρό ρεαλισμό τι βλέπει ένας πολίτης της Ευρώπης, ανεξάρτητα από την κοινωνική τάξη στην οποία ανήκει, κοιτώντας στις Βρυξέλλες, η απάντηση έρχεται αυτόματα και χωρίς επίπονη σκέψη.
Βλέπει μια Ευρώπη πολιτικών σκληρής λιτότητας, αβάστακτης και χωρίς μπούσουλα φορολογίας, κατάρρευσης οποιασδήποτε έννοιας κοινωνικής συνοχής, και το χειρότερο από όλα μια Ευρώπη ανίκανη να παρέχει ασφάλεια στους πολίτες της, πάνω από τα κεφάλια των οποίων πέφτει βαριά η σκιά της τρομοκρατίας, λόγω αδυναμίας των Βρυξελλών και των ευρωπαϊκών ηγεσιών να αντιμετωπίσουν το τεράστιο προσφυγικό – μεταναστευτικό πρόβλημα.
Ακόμη χειρότερα οι πολίτες της Ευρώπης, παρακολουθούν την καλοπληρωμένη ελίτ (ηγεσία και γραφειοκρατία) των Βρυξελλών να δίνει μάχη μέχρις εσχάτων έτσι ώστε να συντηρήσει τον αποκομμένο από την καθημερινότητα κόσμο στον οποίο δια δεκαετίες πλέον ζει. Χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι απέναντι σε αυτή την αγωνιώδη προσπάθεια έχει απέναντι του τη συντριπτική πλειοψηφία των κοινωνιών της Ευρώπης.
Σαν αποτέλεσμα αυτής της ξεθωριασμένης και ξεπερασμένης από την σκληρή καθημερινότητα Ευρώπης, παρατηρούμε την άνοδο λαϊκιστών και ακροδεξιών δημαγωγών, οι οποίοι με ακατάσχετα ψεύδη και προκλητική δημαγωγία, η οποία στερείται οποιασδήποτε ουσίας, ενδυναμώνονται και σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα ανέρχονται στην εξουσία, οδηγώντας τις χώρες τους σε χειρότερη κρίση από αυτή στην οποία ήδη βρίσκονταν. Και το μόνο που κάνουν όταν καταφέρνουν να καθίσουν στην καρέκλα της εξουσίας, είναι να δώσουν τα πάντα για να γίνουν μέρος αυτής της ξεθωριασμένης και διόλου ελκυστικής Ευρώπης.
Στη διάρκεια της φοβερής κρίσης που διέρχεται η Ευρώπη, δεν είναι λίγοι εκείνοι που με αγωνία προσβλέπουν στην πέρα του Ατλαντικού πλευρά και συγκεκριμένα στην Ουάσιγκτον, ελπίζοντας σε μια παρέμβαση η οποία θα βγάλει την Ευρώπη από το τέλμα της, προωθώντας και γιατί όχι επιβάλλοντας μια νέα πιο δημιουργική πολιτική στις Βρυξέλλες και τις ευρωπαϊκές ηγεσίες.
Δυστυχώς, άνθρακας ο θησαυρός. Την ίδια σοβαρή κρίση, με τα δικά τους ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, διέρχονται και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Οικονομικά και κοινωνικά οι ΗΠΑ βράζουν και η κατάσταση επιδεινώνεται καθημερινά. Η κρίση στο μεταναστευτικό και την ασφάλεια χειροτερεύει όλο και περισσότερο. Και εάν μάλιστα αναλογιστεί κανείς τις υποψηφιότητες για την Προεδρία στις εκλογές του ερχόμενου Νοεμβρίου, η απογοήτευση γίνεται απόλυτη. Από τη μία πλευρά η Χίλαρι Κλίντον εξέχων μέλος του ξεπερασμένου συστήματος, με τον κίνδυνο ποινικών ευθυνών για διάφορα θέματα να κρέμεται πάνω από το κεφάλι της. Από την άλλη, ο Ντόναλντ Τράμπ, ένας υποψήφιος που αναδείχθηκε μέσα από την απέχθεια των Αμερικανών για το απελπιστικά φθαρμένο πολιτικό τους σύστημα, με θέσεις που αγγίζουν τα όρια της πρόκλησης.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το ζητούμενο αυτών που πραγματικά έχουν σημασία των πολιτών και των κοινωνιών της Ευρώπης, είναι η ριζική μεταρρύθμιση του ξεθωριασμένου, χωρίς στρατηγική και όραμα, ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Μεταρρύθμιση η οποία σε καμία περίπτωση δεν είναι αυτό, που οι Βρυξέλλες και οι ευρωπαϊκές ηγεσίες, προωθούν σήμερα.
Μεταρρύθμιση για τον μέσο και πάνω από όλα σκεπτόμενο ευρωπαίο πολίτη είναι, το ευέλικτο κράτος, η χαμηλή φορολογία, η επιβράβευση της ικανότητας και της αριστείας, ανάμεσα σε πολλά άλλα τα οποία απουσιάζουν επιδεικτικά από αυτό που βιώνει τα τελευταία χρόνια και σήμερα.
Αυτό είναι και κάτι που οι υγιείς δυνάμεις της χώρας μας πρέπει να σκεφτούν σοβαρά, σταματώντας άμεσα τις απλοποιήσεις του μένουμε Ευρώπη. Μένουμε Ευρώπη, αλλά σε ποια Ευρώπη;
Το συμπέρασμα λοιπόν είναι απλό. Δεν έχει καμία απολύτως σημασία το ποια θα είναι η απάντηση των Βρετανών στο ερώτημα, «Μένουν ή Φεύγουν;». Η επόμενη ημέρα θα είναι σκληρή και απαιτητική διότι η σημερινή Ευρώπη έχει ξεθωριάσει και έχει προ πολλού ξεπεραστεί.
*Ο Δημήτρης Γ. Απόκης είναι διεθνολόγος και δημοσιογράφος
