Του Νίκου Μελέτη
Σε ένα μετέωρο βήμα που θέτει σε αμφισβήτηση το ευαίσθητο και εύφλεκτο θέμα του εδαφικού στάτους κβο στην Μέση Ανατολή, ο Ταγίπ Ερντογάν μετά από ένα επιτήδειο παιγνίδι εκμεταλλεύθηκε αδυναμίες στην διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ και την ιδιομορφία του πολιτικού στάτους στην Ουάσιγκτον, και τις στρατηγικές επιδιώξεις του Β. Πούτιν για δυναμική επιστροφή στην Μ. Ανατολή, διέταξε την εισβολή στην Βορειοανατολική Συρία με την κωδική ονομασία… «Πηγή Ειρήνης».
Μια επιχείρηση, που με πρόσχημα, τις «απειλές ασφαλείας» που αντιμετωπίζει η Τουρκία από τους Κούρδους της Συρίας τους οποίους χαρακτηρίζει τρομοκράτες και με «δόλωμα» για την Δύση την υποτιθέμενη Ζώνη Ασφαλείας στην οποία όπως υποστηρίζει θα επιστρέψουν εκατομμύρια πρόσφυγες, δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια απροκάλυπτη εισβολή και προαναγγελία (προσωρινής;) κατοχής εδάφους ενός ανεξάρτητου αν και μαστιζόμενου από τον δεκαετή πόλεμο κράτους της Συρίας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Τουρκία όπως παγίως επιδιώκει, θέλει να προβάλει και επιχειρήματα που «νομιμοποιούν» αυτή την εισβολή, και επικαλείται το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ περί νόμιμης άμυνας και ψηφίσματα του ΣΑ για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας.
Φυσικά η δράση των αυτόχθονων Κούρδων στην Βόρεια Συρία δεν έχει στραφεί εναντίον της Τουρκίας εκτός από μεμονωμένες επιθέσεις στο παρελθόν που μάλιστα είχαν αποδοθεί σε προβοκάτσια και σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί απειλή για την ασφάλεια της Τουρκίας. Η Τουρκία απλώς, θεωρεί «απειλή» την ενδεχόμενη ανάπτυξη μελλοντικά μιας κουρδικής αυτόνομης περιοχής στην Βόρειο Συρία επειδή και μόνον θα αποτελεί «πηγή έμπνευσης» για τον δικό της κουρδικό πληθυσμό. Αλλά αυτό με βάση κάθε έννοια του Διεθνούς Δικαίου δεν μπορεί να θεωρηθεί «απειλή» ώστε να γίνει επίκληση του άρθρου 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ.(σ.σ. την επίκληση του άρθρου 51 από την Ελλάδα για την οχύρωση των νησιών του Αιγαίου λόγω της συγκεκριμένης και δηλωμένης επίσημα τουρκικής απειλής του casus belli, αρνείται να αποδεχθεί η Τουρκία).
Σε ότι αφορά τα ψηφίσματα του ΣΑ για την τρομοκρατία ,πουθενά δεν εξουσιοδοτείται η Τουρκία η άλλο κράτος μέλος του ΟΗΕ να αναλάβει στρατιωτική δράση μονομερώς και να εισβάλει σε τρίτη χώρα για την αντιμετώπιση αυτών που το ίδιο θεωρεί τρομοκράτες.
Η στρατιωτική επιχείρηση την οποία διέταξε χθες ο κ. Ερντογάν με τις ευλογίες Τραμπ και την ανοχή Πούτιν, είναι προφανές ότι όχι μόνο δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα του προσφυγικού -μεταναστευτικού, αλλά μάλλον θα το επιδεινώσει.
Ο κ.Ερντογάν υποστηρίζει ότι εφόσον εκκαθαριστεί η ζώνη την οποία έχουν προσδιορίσει οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις στο συριακό έδαφος θα μπορέσουν να επιστρέψουν τουλάχιστον 2,7-3 εκατομμύρια Σύριοι πρόσφυγες.
Για αυτό το πλάνο φυσικά δεν υπάρχει κανένα χρονοδιάγραμμα, κανένας σχεδιασμός και δεν μπορεί να υπάρξει καμία διεθνής υποστήριξη καθώς πρακτικά θα πρόκειται για χρηματοδότηση ενός «εποικισμού» σε συριακό έδαφος υπό τουρκική κατοχή και με την εθνολογική δημογραφική σύνθεση που επιθυμεί.
Για ένα τέτοιο σχέδιο απαιτούνται αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια, τα οποία ήλπιζε ο κ. Ερντογάν ότι θα δοθούν σε τουρκικές εταιρίες (που συνδέονται με την κυβέρνηση του) ώστε να αναλάβουν τα έργα στην Ζώνη Ασφαλείας λύνοντας έτσι το πρόβλημα βιωσιμότητας που έχουν οι περισσότερες κατασκευαστικές εταιρίες στην χώρα του.
Πάντως ακόμη και εάν ήταν τόσο αγνές οι προθέσεις του κ. Ερντογάν, είναι προφανές ότι μέχρις ότου ολοκληρωθεί η εισβολή και εμπέδωση της κατοχής στην Βόρειο Συρία θα προκληθούν νέα κύματα προσφύγων που θα αναζητήσουν καταφύγιο στην Τουρκία συμπιέζοντας κι άλλο την κατάσταση στα παράλια του Αιγαίου.
Εξάλλου η χρήση του προσφυγικού ως όπλου για την απόσπαση διπλωματικών και οικονομικών ανταλλαγμάτων ,δεν έγινε από τον κ.Ερντογάν επειδή δεν υπήρχε η Ζώνη Ασφαλείας στην Συρία. Και φυσικά θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και πάλι ο μοχλός αυτός όταν και όποτε ο κ. Ερντογάν το επιλέξει.
Καθώς η διαμόρφωση και ανοικοδόμηση δομών φιλοξενίας και υποδομών στην Ζώνη Ασφαλείας θα πάρει αρκετούς μήνες ίσως και χρόνια είναι εξαιρετικά επικίνδυνο ότι δεν έχει τεθεί ούτε καν περιγραφικά το χρονοδιάγραμμα της Επιχείρησης «Πηγή Ειρήνης».
΄Ετσι θα δημιουργείται μια μόνιμη πλέον κατάσταση ,όπου η Τουρκία θα δηλώνει ότι είναι υπέρ της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας και θα παραμένει ως κατοχική δύναμη στην Βόρειο Συρία με το επιχείρημα ότι παραμένει και διατηρείται η «απειλή» εκ μέρους των Κούρδων και ότι προστατεύει τους Σύριους πρόσφυγες.
Αν και η Δαμασκός θα υπακούσει τις εντολές Πούτιν, δεν θα μπορέσει να ανεχθεί την αποκοπή μέρους των εδαφών της Συρίας από την Τουρκία. Αλλά και ο τουρκικός επεκτατισμός (και μάλιστα εις βάρος της Συρίας και των Κούρδων) δεν θα περάσει χωρίς αντιδράσεις από το ιρακινό Κουρδιστάν αλλά και από την Βαγδάτη ,καθώς καμία χώρα της περιοχής δεν είναι πρόθυμη να αποδεχθεί μια τέτοιου είδους ηγεμονία από την Τουρκία.
Και δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί και η δυνατότητα των Κούρδων να επιφέρουν σοβαρά πλήγματα στους τούρκους εισβολείς.
Ερωτηματικό αποτελεί η στάση του Ισραήλ , το οποίο θα είχε κάθε λόγο να υιοθετήσει την επιχειρηματολογία της Τουρκίας για να δημιουργήσει «Ασφαλείς Ζώνες» στον Λίβανο και στην Συρία, απ'' όπου αντιμετωπίζει πραγματική απειλή. Στο Τελ Αβίβ η κυβερνητική κρίση έχει παραλύσει και την εξωτερική πολιτική της χώρας αλλά και την επιρροή που ασκεί στην Ουάσιγκτον .Πάντως κάθε άλλο παρά θετικά μπορεί να δει το Ισραήλ μια επέκταση της τουρκικής επιρροής προς Νότο και μάλιστα με κατάληψη έστω και προσωρινή εδαφών, εις βάρος και των Κούρδων ,που στο παρελθόν διατηρούσαν στενές σχέσεις με το Τελ Αβιβ.
Σε ότι αφορά την Ε.Ε. παρά το γεγονός ότι βρίσκεται διαρκώς υπό τον εκβιασμό της απειλής ανοίγματος της στρόφιγγας των προσφυγικών ροών , οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες κινούνται στο ΣΑ για την εξέταση της κατάστασης σε ένα Σώμα όμως που οι άμεσα εμπλεκόμενες ΗΠΑ και Ρωσία έχουν δικαίωμα βέτο…
Ετσι ο κ.Ερντογάν ανοίγει τον ασκό του Αιόλου εκμεταλλευόμενος τις συγκυρίες που μετατρέπουν την Τουρκία από «Μεγάλο Ασθενή» κάποτε, σε «Μεγάλο κακομαθημένο παιδί» που όλοι του κάνουν τα χατίρια.
Ο τούρκος ηγέτης παρουσιάζει με ευκολία τις τελευταίες ημέρες το σχέδιο του για την «Πηγή Ειρήνης» από το οποίο απουσιάζει το πιο κρίσιμο σημείο: το χρονοδιάγραμμα αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων και η αποκατάσταση της εδαφικής κυριαρχίας της Συρίας.
