Την ευκαιρία για να παρακάμψει τις κυπρογενείς υποχρεώσεις και δεσμεύσεις της έναντι της Ε.Ε., αναζητεί η Τουρκία, εκμεταλλευόμενη την κίνηση καλής θέλησης της Λευκωσίας με την αποδοχή της συμμετοχής του Τούρκου ΥΠΕΞ, Χ. Φιντάν, στο Άτυπο Συμβούλιο ΥΠΕΞ (Gymnich) της Ε.Ε. στις 29 Αυγούστου.
Η Λευκωσία επέλεξε να δώσει το πράσινο φως για την πρώτη συμμετοχή Τούρκου ΥΠΕΞ σε Gymnich, μετά από πέντε χρόνια και ενώ οι επαφές τέτοιου επιπέδου είχαν αποκλεισθεί βάσει των αποφάσεων του Συμβουλίου Υπουργών της 15 Ιουλίου 2019 ως αποτέλεσμα της επιθετικής πολιτικής της Τουρκίας και της διεξαγωγής παράνομων γεωτρήσεων εντός της Κυπριακής ΑΟΖ, στο πλαίσιο ενός ισχυρού πακέτου κυρώσεων.
Η επιθετική πολιτική της Τουρκίας έναντι της Κύπρου, την οποία φυσικά ακόμη δεν αναγνωρίζει, δεν έχει σταματήσει -αν και οι παράνομες γεωτρήσεις έχουν διακοπεί- κυρίως γιατί η Τουρκία έχει επικεντρώσει τις δραστηριότητες αυτές στη Μαύρη Θάλασσα και σε περιοχές που υπάρχουν ενδείξεις για ύπαρξη υδρογονανθράκων.
Η Τουρκία μάλιστα με σειρά κινήσεων από το 2019 έχει στραφεί εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας (Βαρωσία, Πράσινη Γραμμή κ.α.) ενώ συνεχίζει να εμποδίζει τη συμμετοχή της σε οργανισμούς που η ίδια έχει βέτο.
Σε ό,τι αφορά στο Κυπριακό, η στάση της Τουρκίας όχι μόνο είναι αρνητική, αλλά τορπιλίζει κάθε προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλιών, θέτοντας ως προϋπόθεση την αναγνώριση της κυριαρχικής ισότητας και του ισότιμου διεθνούς στάτους των Τουρκοκυπρίων που οδηγεί σε αναγνώριση του ψευδοκράτους.
Μέσα σε αυτό το κλίμα η επιλογή του προέδρου Ν. Χριστοδουλίδη για μια κίνηση καλής θέλησης είναι προφανές ότι είναι αποτέλεσμα πιέσεων από τις Βρυξέλλες και την Ουγγρική (φιλοτουρκική) προεδρία του Συμβουλίου, αλλά και από την επιδίωξη να καταγραφεί ότι η Κύπρος είναι ανοικτή και είναι πρόθυμη να δείξει καλή θέληση προκειμένου να πειστεί η Τουρκία να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις. Και πιθανότατα προσδοκά ότι τυχόν ακραίες τοποθετήσεις από τον Χ. Φιντάν θα βρουν απέναντι τους Ευρωπαίους εταίρους.
Καθώς στο Gymnich οι συζητήσεις είναι άτυπες και πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι ο Χ. Φιντάν θα εκμεταλλευθεί το κλίμα, με αρκετούς εταίρους που θέλουν την ενίσχυση των σχέσεων με την Τουρκία για να προβάλει τα πλεονεκτήματα για την Ε.Ε. που θα έχει η πλήρης ανάπτυξη των σχέσεων με την Τουρκία.
Μια σχέση η οποία βεβαίως έχει αποτελματωθεί όχι μόνο λόγω του Κυπριακού ή του αναθεωρητισμού εναντίον της Ελλάδας αλλά και λόγω της αντιδυτικής στροφής της Τουρκίας και των σοβαρών προβλημάτων στο Κράτος Δικαίου και της Δημοκρατίας στην Τουρκία.
Και η Αθήνα ευνοεί την κίνηση της κυπριακής κυβέρνησης θεωρώντας ότι εάν δεν υπάρξουν δυσάρεστα απρόοπτα θα επικαλεσθεί τη συμμετοχή Φιντάν στο Gymnich, στην επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, ως μια θετική κίνηση αλλά και κίνητρο προς την Τουρκία για τη βελτίωση των σχέσεων με αντάλλαγμα και την πρόοδο στις ευρωτουρκικές σχέσεις.
Η Λευκωσία με δηλώσεις και του κυβερνητικού εκπροσώπου Κ. Λετυπιώτη διαμηνύει ότι η συμμετοχή Φιντάν στο Gymnich, αποτελεί μια ευκαιρία να «διαπιστωθεί η στάση της Τουρκίας και οι προθέσεις της έναντι της ευρωπαϊκής της πορείας, αλλά και των κινήσεων που είναι διατεθειμένη να αναλάβει καθώς τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Απριλίου, στη βάση των οποίων καθορίζεται η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, αλλά και η σαφής διασύνδεση αυτής με την πρόοδο στο Κυπριακό, είναι εκεί και μπορούν να αξιοποιηθούν»…
Ήδη η Άγκυρα όμως εκλαμβάνει εντελώς διαφορετικά την πρόσκληση προς τον κ.Φιντάν. Ο εκπρόσωπος του τουρκικού ΥΠΕΞ, Οντσού Κετσελί, δήλωσε ότι η πρόσκληση μεταφράζεται ως «αναζήτηση διαλόγου από την Ε.Ε.» και ένδειξη ότι «η ΕΕ αναγνωρίζει την ανάγκη της βελτίωσης των σχέσεων μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ ενόψει των περιφερειακών και παγκόσμιων προκλήσεων».
Ο εκπρόσωπος του τουρκικού ΥΠΕΞ εξέφρασε επισης την προσδοκία ότι αυτή η πρόσκληση ανοίγει τον δρόμο για την «τροποποίησή των αποφάσεων του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ της 15ης Ιουλίου 2019, οι οποίες είχαν θέσει τις σχέσεις μας σε αδιέξοδο».
Ο Κετσελί έθεσε και την ατζέντα που επιδιώκει η Τουρκία, όπως «στην επείγουσα έναρξη των διαπραγματεύσεων για την επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης, στη διαδικασία απελευθέρωσης των θεωρήσεων, στην αναζωογόνηση των μηχανισμών διαρθρωτικού διαλόγου και στην επαναλειτουργία των διαλόγων σε ανώτατο επίπεδο, ιδίως σε τομείς που απαιτούν στενή συνεργασία, όπως η πολιτική, η οικονομία, οι μεταφορές και η ενέργεια».
Κανείς δεν αναμένει φυσικά ότι η Τουρκία προκειμένου να πάρει την πρόσκληση ο Χ. Φιντάν, είναι διατεθειμένη να προβεί σε οποιαδήποτε παραχώρηση και έτσι θα υπάρχει ένα ακόμη σκηνικό παραλόγου στο Gymnich με τον Τούρκο υπουργό να έχει απέναντι του ως οικοδεσπότη τον Κ.Κόμπο υπουργό εξωτερικών μιας χώρας την οποία δεν αναγνωρίζει, αλλά και τον Έλληνα υπουργό εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτη όπου παρά τη βελτίωση των σχέσεων των δυο χωρών, παραμένουν σε ισχύ οι αποφάσεις των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων για την ανάγκη της άρσης του casus belli, του σεβασμού της ελληνικής κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων, της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών και της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με βάση τις προβλέψεις του Δικαίου της Θάλασσας…
Η Τουρκία πάντως θα επιχειρήσει να αναδείξει τη στρατηγική αλλά και εμπορική σημασία για την Ε.Ε. απαιτώντας την εντατικοποίηση των σχέσεων σε όλα τα επίπεδα ως «στρατηγικός εταίρος» περισσότερο παρά ως υποψήφια χώρα, με στόχο να επωφεληθεί των πλεονεκτημάτων από μια τέτοια σχέση απαλλασσόμενη σταδιακά από τις δεσμεύσεις και υποχρεώσεις της έναντι της Κύπρου και της Ελλάδας. Και αυτός είναι ο μεγάλος κίνδυνος.
Με επιχείρημα ότι προσωρινά τουλάχιστον έχουν ανασταλεί οι γεωτρήσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ ή επειδή έχουν διακοπεί οι υπερπτήσεις στα ελληνικά νησιά, να παρακάμψει πλήρως στην πράξη το πλαίσιο που έχει τεθεί με επανειλημμένες αποφάσεις που με μεγάλο κόστος και τεράστιο διπλωματικό κεφάλαιο για Ελλάδα και Κύπρο, έχουν λάβει τα ανώτατα θεσμικά όργανα της Ε.Ε.
ΥΓ. Η απόφαση του Συμβουλίου της Ε.Ε. την «τροποποίηση» της οποίας επιδιώκει η Τουρκία σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Τουρκικού ΥΠΕΞ εδώ.
