Του Ανδρέα Λιούμπα*
Ξημερώματα Κυριακής 03 Σεπ 2017 το Αμερικάνικο Γεωλογικό Ινστιτούτο (USGS) κατέγραψε επιφανειακό σεισμό σε γνωστή τοποθεσία πυρηνικών δοκιμών της Βόρειας Κορέας (περιοχή Punggyeri). Η αρχική εκτίμηση του μεγέθους ήταν 5,2 βαθμοί της κλίμακας ρίχτερ, η οποία αργότερα αναβαθμίστηκε σε 6,3. Το επίκεντρο και το μηδενικό εστιακό βάθος συνηγορούσαν στην αρχική εκτίμηση ότι η Βόρεια Κορέα είχε πραγματοποιήσει ακόμη μια πυρηνική δοκιμή. Το μέγεθος οδήγησε τους ειδικούς να συμφωνήσουν ως προς την υπόθεση ότι ήταν δοκιμή θερμοπυρηνικού όπλου (βόμβα υδρογόνου). Το κρατικό κανάλι της Βόρειας Κορέας, το KCNA, φρόντισε με το απαράμιλλο στυλ της παρουσιάστριας του να σπεύσει να επιβεβαιώσει τις εικασίες.
Η τελευταία, έκτη στη σειρά, πυρηνική δοκιμή της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Κορέας (ΛΔΚ), η οποία υλοποιήθηκε ένα περίπου χρόνο μετά την προηγούμενη, δεν προέκυψε ξαφνικά ως έκπληξη. Όσο ξετυλίγονται οι πληροφορίες που είναι διαθέσιμες στο ευρύ κοινό γίνεται ολοένα και περισσότερο κατανοητό ότι ούτε η (πιθανολογούμενη) δοκιμή βόμβας υδρογόνου είναι πραγματική έκπληξη για τις υπηρεσίες πληροφοριών των ενδιαφερόμενων χωρών.
Ας κάνουμε μια μικρή αναδρομή. Πριν περίπου ένα χρόνο, στις 06 Ιανουαρίου 2016, η Βόρεια Κορέα είχε ανακοινώσει ότι είχε πραγματοποιήσει επιτυχημένη δοκιμή θερμοπυρηνικού όπλου. Η ικανότητα της Β. Κορέας να κατασκευάσει βόμβα υδρογόνου είχε δημόσια αμφισβητηθεί από τις ΗΠΑ περίπου ένα μήνα πριν την δοκιμή με αφορμή σχετικές δηλώσεις της ΛΔΚ. Μετά την δοκιμή μια δήλωση εκ μέρους του Philip Hammond, τότε υπουργού Εξωτερικών της Μ. Βρετανίας, ότι κανείς δεν είχε λόγο να αμφισβητεί τις δηλώσεις της Β. Κορέας θύμισε, σε όσους παρακολουθούν τις εξελίξεις στην κορεατική χερσόνησο, ότι, παρά την αμφισβήτηση της κυβέρνησης των ΗΠΑ σχετικά με τις τεχνολογικές δυνατότητες της Β. Κορέας, υπήρχαν τεχνικές αναφορές σε συγκεκριμένες ιστοσελίδες ινστιτούτων που εξηγούσαν ότι ήταν εφικτή μια διαφορετική προσέγγιση σε ό,τι αφορά στην κατασκευή. Μπορεί πράγματι η Βόρεια Κορέα να μην είχε φτάσει να αποκτήσει μια κανονική βόμβα υδρογόνου, καθώς αυτό το στάδιο απαιτεί αρκετά έτη έρευνας σε τεχνολογίες σύντηξης καθώς και περισσότερες δοκιμές από όσες ήταν γνωστό ότι είχε πραγματοποιήσει η Β. Κορέα, αλλά η κατασκευή μιας κανονικής ατομικής βόμβας, ενισχυμένης ως προς το αποτέλεσμα μέσω μερικής χρήσης τεχνολογίας σύντηξης, ήταν εφικτή.
Φτάνοντας στη σημερινή δοκιμή
Τότε, όπως και σήμερα πριν την δοκιμή είχαν προηγηθεί προπαρασκευαστικές εργασίες στο πεδίο οι οποίες είχαν καταγραφεί τόσο από τις αμερικάνικες και νοτιοκορεατικές υπηρεσίες πληροφοριών όσο και από τις ευρωπαϊκές αντίστοιχες. Είναι άλλωστε γνωστό ότι οπτικό υλικό από το δορυφορικό σύστημα «Pleiades», της Γαλλικής Κρατικής Διαστημικής Υπηρεσίας (Centre National d''Etudes Spatiales), κατόπιν συμφωνίας με την Airbus Defence Systems, μοιράζονται, μεταξύ άλλων, τόσο η Σουηδία όσο και η Γερμανία. Συνεπώς σχεδόν όλοι γνώριζαν ότι επίκειται πυρηνική δοκιμή. Καμία έκπληξη δεν πρέπει να προκάλεσε η επιλογή του χρόνου στους επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών ή τους πολιτικούς τους προϊσταμένους.
Επίσης είναι λογικό ότι μεταξύ της δοκιμής του 2016 και της σημερινής θα αναμένονταν πρόοδος εκ μέρους της ΛΔΚ. Ειδικά μετά την εξέλιξη που έχει επιτευχθεί στο πρόγραμμα διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων, για το οποίο εικάζεται ότι έγινε εκτενή χρήση τεχνογνωσίας η οποία είτε υποκλάπηκε είτε παραχωρήθηκε από συγκεκριμένο εργοστάσιο στην Ουκρανία. Δεδομένου ότι είναι γνωστό ότι το Πακιστάν παρείχε ή/και εξακολουθεί να παρέχει αναγκαία τεχνογνωσία στην Βόρεια Κορέα σε ό,τι αφορά την εξέλιξη του προγράμματος πυρηνικών όπλων κάθε αναλυτής πληροφοριών στον κόσμο θα θεωρούσε πιθανό να έχει συμβεί στο πρόγραμμα ανάπτυξης της βόμβας υδρογόνου ένα άλμα αντίστοιχο με το πρόγραμμα των διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων.
Τα προηγούμενα μας επιτρέπουν ένα λογικό άλμα: όλοι οι μείζονες δρώντες φαίνεται πως είχαν έγκαιρα στη διάθεση τους όλες τις αναγκαίες πληροφορίες που απαιτούνταν ώστε οι αναλυτές πληροφοριών να καταλήξουν στο αναπόφευκτο συμπέρασμα: η απόκτηση της αναγκαίας τεχνολογίας για την βόμβα υδρογόνου εκ μέρους της ΛΔΚ ήταν μόνο θέμα χρόνου. Συνέπεια του παραπάνω όλοι γνώριζαν εξαρχής ότι τα πιθανά στρατιωτικά σενάρια, αν ποτέ υπήρξαν ρεαλιστικά σενάρια στρατιωτικής δράσης, θα έβγαιναν πρακτικά εκτός σχεδιασμού την στιγμή που η Πιονγιανγκ θα μπορούσε να υλοποιήσει πρώτη την πρόσφατη απειλή του Προέδρου Trump περί «φωτιάς και οργής». Φυσικά η ΛΔΚ δεν έχει καμία τέτοια πρόθεση, ποτέ δεν είχε. Εξαρχής ο σκοπός του καθεστώτος της Πιονγιανγκ ήταν ένας: η επιβίωση σε αντίξοες συνθήκες. Η εξάλειψη καθεστώτων όπως του Gaddafi και του Saddam εκ μέρους των ΗΠΑ φαίνεται πως λειτούργησαν ως επιπρόσθετο κίνητρο για την ΛΔΚ προκειμένου να διπλασιάσει τις προσπάθειες της να αποκτήσει αυτό που η ίδια θεωρεί – και είναι - δύναμη αποτροπής και ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί.
Η ενέργεια του Προέδρου της Βόρειας Κορέας να προχωρήσει τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο στην δοκιμή αυτή, αμέσως μετά την επιτυχημένη βαλλιστική δοκιμή της περασμένης εβδομάδας έρχεται να συμπληρώσει το επικοινωνιακό οπλοστάσιο της ΛΔΚ. Όπως έχουμε εκτενώς υποστηρίξει παλαιότερα αλλά και πιο πρόσφατα σε αυτή την σελίδα οι ενέργειες του Προέδρου της ΛΔΚ είναι προϊόν ορθολογικών υπολογισμών. Ο Κιμ αναλαμβάνει πρακτικά περιορισμένη έως μηδενική έκθεση σε κίνδυνο γνωρίζοντας ότι ούτε οι ΗΠΑ ούτε κανένα άλλο κράτος της περιοχής θα επιχειρούσε να αναλάβει στρατιωτική επιχείρηση εναντίον της Βόρειας Κορέας, δεδομένου ότι η Πιονγιανγκ δεν έχει αναλάβει δράση εναντίον των ΗΠΑ ή φίλιας χώρας. Το γεγονός ότι διαφημίζει τις νέες πυρηνικές δυνατότητες της χώρας του, ακόμη και αν αυτές βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο, του παρέχει επιπρόσθετες εγγυήσεις ότι κανείς δεν θα αποπειραθεί να ανατρέψει με βίαια μέσα το καθεστώς. Κάθε δοκιμή είναι μια δήλωση.
Η δήλωση της ΛΔΚ αυτή τη φορά ήταν εξαιρετικά εμφατική.
* Ο κ. Ανδρέας Λιούμπας είναι υποψήφιος διδάκτορας Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ειδικευόμενος στην κινέζικη στρατηγική. Ερευνητής στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων και Αρωγό Μέλος της Ακαδημίας Στρατηγικών Αναλύσεων.
