Η ομοφωνία στην καταδίκη της συνεχιζόμενης στρατιωτικής επιχείρησης του Ισραήλ στη Γάζα και η έκκληση για διεθνή παρέμβαση ώστε να σταματήσει η «σφαγή αμάχων» δεν μπόρεσε να οδηγήσει σε συμφωνία για λήψη συγκεκριμένων μέτρων εναντίον του Ισραήλ καθώς οι διαφωνίες και οι παραδοσιακές αντιπαραθέσεις ήταν παρούσες στην κοινή Διάσκεψη του Αραβικού Συνδέσμου και του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας στο Ριάντ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ επρόκειτο να γίνουν χωριστές συνεδριάσεις των δυο οργανισμών οι διαφωνίες που υπήρξαν μεταξύ των Αράβων και η διάθεση έστω και σε επίπεδο συμβολικό να δοθεί η εικόνα ενότητας, οδήγησαν στην απόφαση για κοινή συνεδρίαση με αντικείμενο αποκλειστικά τη Γάζα.
Η Τελική Διακήρυξη του Ριάντ ζητά άμεση εκεχειρία και παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και προστασία στους κατοίκους της Γάζας, απορρίπτει τον χαρακτηρισμό της επίθεσης του Ισραήλ ως «αυτοάμυνα», ζητά από το ΣΑ του ΟΗΕ ένα αποφασιστικό και δεσμευτικό ψήφισμα για να σταματήσει η τουρκική επιθετικότητα, καλεί για τερματισμό της πώλησης όπλων στο Ισραήλ και απέρριψε κάθε μελλοντική πολιτική επίλυση της σύγκρουσης που θα κρατούσε τη Γάζα χωρισμένη από τη Δυτική Όχθη.
Στη Διακήρυξη καταγγέλλεται η πολιτική των δυο μέτρων και δυο σταθμών που όπως επισημαίνεται υπονομεύει την αξιοπιστία των χωρών που θέτουν το Ισραήλ υπεράνω του Διεθνούς Δικαίου και καταδίκασε τη «συλλογική τιμωρία» που επιβάλλεται στη Γάζα εις βάρος των παλαιστινίων καλώντας για έρευνα για διάπραξη «εγκλήματος πολέμου». Στη διακήρυξη συμπεριλαμβάνεται και το θέμα που ήγειρε ο Τ. Ερντογάν για έρευνα των Ηνωμένων Εθνών για την ύπαρξη όπλων μαζικής καταστροφής συμπεριλαμβανομένων και των «πυρηνικών του Ιράν, εάν υπάρχουν».
Από τη διακήρυξη που εξέφρασε την ενότητα του Αραβικού - Ισλαμικού κόσμου για τη στήριξη των Παλαιστινίων στην καταδίκη του Ισραήλ και στη δημιουργία Παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα του 1967, απουσίαζε όμως η πρόβλεψη συγκεκριμένων μέτρων εναντίον του Ισραήλ.
Ο Τ. Ερντογάν βεβαίως κατά την επιστροφή του από το Ριάντ προσπάθησε να προβληθεί ως θεματοφύλακας των αποφάσεων της Διάσκεψης και ανακοίνωσε διπλωματικό μαραθώνιο της Τουρκίας για τη Γάζα και ζήτησε να υπάρξει πίεση από όλες τις χώρες προς τις ΗΠΑ προκειμένου να πιέσουν το Ισραήλ να προχωρήσει σε εκεχειρία… Παραδέχθηκε πάντως ότι ο ίδιος δε θα επικοινωνήσει με τον πρόεδρο Μπάιντεν καθώς ότι ήταν να ειπωθεί ειπώθηκε με τον Α. Μπλίνκεν, δήλωση που επιβεβαιώνει ότι το βαρύ κλίμα μεταξύ του τούρκου προέδρου και του Λευκού Οίκου παραμένει.
Από το βήμα της Διάσκεψης οι διαφορές ήταν εμφανείς κυρίως μεταξύ των Αραβικών χωρών που έχουν στενή σχέση με τις ΗΠΑ και εκείνων που βρίσκονται πιο κοντά στο Ιράν.
Το στίγμα της ακραίας πτέρυγας έδωσε ο πρόεδρος του Ιράν Ε. Ραισί που ζήτησε να αποφασισθεί ο εξοπλισμός των Παλαιστινίων για να αντιμετωπίσουν το Ισραήλ(φέρνοντας το παράδειγμα της Βοσνίας) ενώ αφού ζήτησε να υπάρξει εμπάργκο πετρελαίου στο Ισραήλ δήλωσε ότι η μοναδική λύση είναι η δημιουργία Παλαιστινιακού Κράτους «από τον ποταμό μέχρι τη Θάλασσα» επιμένοντας έτσι στη θέση για διάλυση του Ισραήλ.
Ο πρόεδρος της Συρίας, Μπασάρ αλ - Άσαντ, δήλωσε ότι η έλλειψη συγκεκριμένων τιμωρητικών μέτρων κατά του Ισραήλ θα καθιστούσε τη σύνοδο κορυφής ανίσχυρη και πρόσθεσε ότι καμία χώρα της Μέσης Ανατολής δεν πρέπει να εμπλακεί σε οποιαδήποτε «πολιτική διαδικασία» με το Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης οικονομικών σχέσεων, μέχρι να επιτευχθεί μια διαρκής κατάπαυση του πυρός.
Την ίδια ώρα σύμφωνα με το Reuters τα ΗΑΕ διέρρεαν μέσω πηγών ότι σκοπεύουν να διατηρήσουν τις διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ με την ελπίδα ότι θα μπορέσουν να επηρεάσουν για να μετριασθεί η ένταση της στρατιωτικής επιχείρησης, ενώ ο πρίγκηπας της Σ.Αραβίας υιοθετώντας μια πιο οξεία ρητορικό από ότι τις προηγούμενες ημέρες απέφυγε πάντως και ο ίδιος να συζητήσει τη λήψη μέτρων εναντίον του Ισραήλ.
Ο τούρκος πρόεδρος Τ. Ερντογάν, από το βήμα της Διάσκεψης αφού επιτέθηκε και πάλι εναντίον της Δύσης, εμφανίσθηκε με επιθετική ρητορική έναντι του Ισραήλ ζητώντας έρευνα για την ύπαρξη πυρηνικών όπλων στο οπλοστάσιο του Ισραήλ, ζήτησε να επιβληθεί στο Ισραήλ υποχρέωση για πολεμικές επανορθώσεις για την ανοικοδόμηση της Γάζας, και επέμεινε στην πρόταση του για δημιουργία μηχανισμού εγγύησης ασφαλείας του παλαιστινιακού λαού δηλώνοντας την ετοιμότητα της Τουρκίας να συμμετάσχει σε αυτόν.
Έντονες ήταν όμως οι διαφωνίες στον Αραβικό Σύνδεσμο όπου πριν την Κοινή Διάσκεψη επιχειρήθηκε να περάσει ψήφισμα το οποίο κατέθεσαν η Αλγερία και ο Λίβανος που προέβλεπε την αποτροπή χρήσης των αμερικανικών και άλλων ξένων βάσεων σε Αραβικές χώρες για να προμηθεύουν με όπλα και πυρομαχικά το Ισραήλ, πάγωμα των διπλωματικών, οικονομικών και στρατιωτικών σχέσεων Αραβικών χωρών με το Ισραήλ, αποτροπή της χρήσης του Αραβικού εναέριου χώρου από το Ισραήλ και απειλή επιστράτευσης του πετρελαίου και των οικονομικών δυνατοτήτων των Αραβικών χωρών για να ασκηθεί πίεση στο Ισραήλ
Το ψήφισμα αυτό δεν εγκρίθηκε καθώς υποστηρίχθηκε από 11 χώρες μεταξύ αυτών το Ιράκ, η Συρία, ο Λίβανος, το Κατάρ, το Κουβέιτ, η Λιβύη και το Ομάν αλλά από τη λίστα των χωρών που το στήριξαν απουσίαζαν η Σ. Αραβία, η Αίγυπτος, το Μπαχρέιν, τα ΗΑ, το Μαρόκο, το Σουδάν και η Ιορδανία χωρίς να είναι γνωστό αν απείχαν η το απέρριψαν, και είναι πάντως ενδεικτικό ότι οι έκτος της Σ.Αραβίας οι άλλες χώρες διατηρούν διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ.
Πάντως, όσο συνεχίζεται η στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ στη Γάζα με τις συνεπαγόμενες απώλειες μεταξύ των αμάχων και όσο το Τελ Αβίβ δεν ξεκαθαρίζει ότι δεν έχει σκοπό να επιβάλει νέα Κατοχή στη Λωρίδα της Γάζας, θα βαθαίνει το χάσμα ακόμη και με τους μετριοπαθείς Άραβες και θα προσφέρει το έδαφος στις ακραίες φωνές που εκφράζονται σήμερα από τον Ιρανό και τον Τούρκο πρόεδρο οι οποίοι θα συναντηθούν μάλιστα στην Άγκυρα στο τέλος Νοεμβρίου.
