Του Νίκου Μελέτη
Ένα νέο μανιφέστο για «βήμα-βήμα» προώθηση του Τσάμικου ζητήματος αποκάλυψε ο Αλβανός υπουργός εξωτερικών D. Bushati, λίγες ημέρες μετά τη δήλωση του E. Rama ότι το Τσάμικο δεν φεύγει από την ατζέντα, καθώς όπως όλα δείχνουν και για λόγους εσωτερικών ισορροπιών η αλβανική ηγεσία σκληραίνει τη στάση της και επιχειρεί να συντηρήσει θέμα Τσάμηδων, ενώ εκκρεμεί η τελική διαπραγμάτευση για τη διαμόρφωση της ελληνοαλβανικής συμφωνίας που θα επιλύσει τα εκκρεμή θέματα.
Μιλώντας στην εκπομπή «Face to Face» της κρατικής αλβανικής τηλεόρασης ο Αλβανός υπουργός εξωτερικών αναφέρθηκε αναλυτικά στις εξελίξεις στα ελληνοαλβανικά και έκανε ειδική μνεία στο πως αντιμετωπίζει και προωθεί πλέον το Τσάμικο ζήτημα η αλβανική κυβέρνηση.
Το πλαίσιο που παρουσίασε ο κ. Bushati προβλέπει την προβολή του τσάμικου ως ζητήματος ανθρώπινων δικαιωμάτων, όπου θα νομιμοποιηθεί ως ζήτημα με την εξαίρεση μόνον όσων περιπτώσεων ονομαστικά αναφέρονται ως συνεργάτες των Ναζί (κάτι που θα περιορίσει τον αποκλεισμό μόνο σε μερικές δεκάδες άτομα που καταδικάσθηκαν από τα Δικαστήρια και οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν ήδη πεθάνει), με δεύτερο στάδιο την αναγνώριση εκ μέρους της Ελλάδας του δικαιώματος μνημείων αλλά και εκδηλώσεων για τη μνημόνευση των «νεκρών Τσάμηδων» και τέλος το άνοιγμα των συνόρων για να επισκέπτονται οι Τσάμηδες και οι απόγονοι τους τις «περιουσίες» τους και τα «σπίτια» τους.
Ο κ. Bushati έδωσε διαβεβαιώσεις ότι το Τσάμικο «δεν σχετίζεται με την αλλαγή συνόρων ούτε καλλιεργεί εδαφικές αξιώσεις καθώς η Αλβανία αποδέχεται τις ρυθμίσεις του Πρωτοκόλλου της Φλωρεντίας του 1925» (μεταφρασμένα αποσπάσματα από το tachydromos.org) αλλά θεωρεί ότι πρόκειται για «πολιτικό θέμα που σχετίζεται άμεσα με τις ελευθερίες και τα δικαιώματα του ανθρώπου, διότι η ευθύνη είναι ατομική και δεν μπορεί να είναι συλλογική ευθύνη».
Σύμφωνα με την προσέγγιση του Αλβανού ΥΠΕΞ υπάρχουν «απόψεις» ότι κατά την διάρκεια του Πολέμου «εκπρόσωποι των Τσάμηδων» ήταν συνεργάτες των Ναζί και αυτό αποτελεί ατομική ευθύνη και «με κανένα τρόπο δεν μπορεί να ενοχοποιεί μια έντιμη κοινότητα».
Δεύτερο ζήτημα που έθιξε ο κ. Bushati σε σχέση με το Τσάμικο είναι το δικαίωμα μνήμης και απόδοσης τιμής καθώς, όπως είπε, βάσει των κανόνων του διεθνούς δικαίου και του πλαισίου των ανθρώπινων δικαιωμάτων «η Κοινότητα των Τσάμηδων πρέπει να απολαμβάνει το δικαίωμα «να μνημονεύσει και να τιμά την δράση των μελών της που έχουν πεθάνει ή έχουν εκδιωχθεί με μεθόδους μη αποδεκτούς από την σημερινή Ευρώπη».
Και το τρίτο ζήτημα που έθεσε ο κ. Bushati αφορά την «ελεύθερη διακίνηση» των ανθρώπων αυτών, με τη δυνατότητά τους να επισκέπτονται τις περιουσίες τους, τα σπίτια που έχουν γεννηθεί, τους συγγενείς τους, με μοναδικούς περιορισμούς, όπως είπε ο Αλβανός ΥΠΕΞ, εκείνους που προβλέπει η Συνθήκη Σένγκεν.
Ο Αλβανός υπουργός εξωτερικών δήλωσε ότι υπάρχει το καλάθι θεμάτων που αφορά τον Β'' Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου εκεί για την Αλβανία υπάρχει το Τσάμικο ζήτημα και η Άρση του Εμπολέμου που θα επιτρέψει την επιστροφή των περιουσιών που βρίσκονται υπό μεσεγγύηση, αλλά οδηγεί και στην αναγνώριση και των χερσαίων συνόρων. Ενώ από την Ελλάδα όπως είπε, στο καλάθι αυτό βρίσκεται η υπόθεση της αναγνώρισης των πεσόντων του Πολέμου. Ο κ. Bushati ανέφερε επίσης ότι η Ελλάδα έχει προτεραιότητα στην προώθηση της Συμφωνίας οριοθέτησης των θαλασσίων συνόρων ενώ με προκλητικό τρόπο αναφέρθηκε σε «καλάθι καθημερινότητας» στο οποίο εξομοίωσε τα αιτήματα των Αλβανών μεταναστών στην Ελλάδα με τα δικαιώματα βάσει των διεθνών συνθηκών της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας στην Αλβανία.
Δεν παρέλειψε μάλιστα να «πουλήσει» ο κ. Bushati τη μονομερή κίνηση καλής θέλησης που έκανε η ελληνική πλευρά με την κατάργηση της apostille stamp για την επικύρωση των αλβανικών εγγράφων και πιστοποιητικών, που απάλλαξε τους Αλβανούς μετανάστες από ένα κόστος σχεδόν 6,7 εκατομμυρίων ευρώ, που μέχρι τώρα κατέληγαν στις ελληνικές προξενικές και διοικητικές αρχές.
Αυτό που δείχνει το πώς αντιμετωπίζει η αλβανική πλευρά αυτές τις κινήσεις καλής θέλησης, είναι ότι καυχήθηκε ο κ. Bushati ότι και με την προηγούμενη κυβέρνηση είχε αποσπάσει (χωρίς φυσικά κανένα αντάλλαγμα) την επίλυση του ζητήματος των τοπωνυμίων που αναγράφονταν στα πιστοποιητικά και σε όλα τα έγγραφα, απαλλάσσοντας την αλβανική πλευρά από ένα σημαντικό κόστος.
Ο κ. Bushati επανέλαβε πάλι ότι η συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα θα ακολουθεί την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου και τις «Αρχές του διεθνούς δικαίου», δήλωση που προκαλεί προβληματισμό μια και η απόφαση αυτή παραπέμπει σε αυθαίρετες ερμηνείες του Δικαίου της Θάλασσας που υποστηρίζει διαχρονικά η Τουρκία.
Ο Αλβανός πρωθυπουργός Ε. Rama πάντως άφησε να εννοηθεί ότι μπορεί τελικά να καθυστερήσει η ολοκλήρωση της συμφωνίας με την Ελλάδα, που συνδέεται βεβαίως και με την επίσκεψη του κ. Τσίπρα στην Αλβανία, η οποία ανεπίσημα είχε προγραμματισθεί για το Πάσχα και τον από κοινού εορτασμό του με τον Αλβανό πρωθυπουργό στην Κορυτσά.
(φωτογραφία AP)
