Κάθε σύγχρονο κράτος, αναπροσαρμόζει την εθνική Αμυντική Στρατηγική του κάθε φορά που διαφοροποιούνται σημαντικά οι παράμετροι της Απειλής που αντιμετωπίζει. Συνήθως αυτό συμβαίνει σε διαστήματα από πέντε έως είκοσι ετών.
Αμυντική Στρατηγική Αναθεώρηση (ΑΣΑ)
Στην Ελλάδα η τελευταία Αμυντική Στρατηγική Αναθεώρηση (ΑΣΑ) πραγματοποιήθηκε το έτος 2001. Σκοπό είχε να καλύψει την εκτιμώμενη «Απειλή» για την πρώτη δεκαπενταετία του 21ου αιώνα. Σήμερα έχει ήδη απαξιωθεί όχι μόνο χρονικά, αλλά από τις ίδιες τις εξελίξεις.
Πιο συγκεκριμένα οι σύγχρονες απειλές που απαιτούν αναθεώρηση της Αμυντικής Στρατηγικής, είναι μεταξύ άλλων οι ακόλουθες: α. η χρήση του διαδικτύου και η κυβερνοασφάλεια
β. η ρομποτική τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη
γ. τα μη επανδρωμένα οχήματα μάχης , η πυραυλική τεχνολογία, οι τεχνητοί δορυφόροι.
δ. το μεταναστευτικό σε συνδυασμό με την κλιματική αλλαγή που αναμένεται να επιτείνει τις ροές.
ε. ο εντοπισμός υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο σε συνδυασμό με τις Τουρκικές απαιτήσεις και απειλές κατά της Ελλάδας και της Κύπρου.
Συμπληρώνοντας την πρώτη εικοσαετία του 21ου αιώνα, μία νέα Αμυντική Στρατηγική Αναθεώρηση κρίνεται ως αναγκαία και υποχρεωτική. Η αναθεώρηση πρέπει να περιλαμβάνει όχι μόνο την δομή των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά και όλους του υποστηρικτικούς πυλώνες, όπως είναι και η «Αμυντική βιομηχανική βάση».
Αμυντική Βιομηχανία (ΑΒ) και Αμυντική Στρατηγική Αναθεώρηση ΑΣΑ
Σε κάθε Αμυντική Στρατηγική Αναθεώρηση, η Αμυντική Βιομηχανία πρέπει να προσαρμόζεται κατάλληλα, ώστε να υποστηρίζει το έργο των Ενόπλων Δυνάμεων, τόσο Στρατηγικά όσο και σε τακτικό επίπεδο. Η διασφάλιση επιβίωσης της εγχώριας «Αμυντικής Βιομηχανικής βάσης» εξασφαλίζει την απρόσκοπτη υποστήριξη των ΕΔ σε περιόδους κρίσεως ή πολέμου.
Παράλληλα η ΑΒ εκτός από την συμβολή της στην Αμυντική θωράκιση της χώρας, συμβάλει επίσης στην εθνική οικονομία, αφενός με την εξασφάλιση χιλιάδων θέσεων εξειδικευμένης εργασίας και αφετέρου με την εισαγωγή συναλλάγματος από τις εξαγωγές αμυντικών προϊόντων. Σήμερα στη χώρα μας, τόσο οι ιδιωτικών συμφερόντων, όσο και οι ελεγχόμενες από το Δημόσιο Αμυντικές Βιομηχανίες συντηρούνται αντιμετωπίζοντας σοβαρά προβλήματα επιβίωσης.
Αποσπασματικά, όπως οι εκπρόσωποι της αμυντικής βιομηχανίας σε κάθε ευκαιρία δηλώνουν: «Η εικόνα της ΑΒ στην χώρα είναι απογοητευτική», «υπάρχουν οι επιλογές όσον αφορά την ΑΒ, αλλά λείπει η βούληση εκ μέρους του κράτους», «απαιτείται να καλλιεργηθεί κουλτούρα εθνικής ασφάλειας. Στην ΑΒ πρέπει να υποστηριχθεί η εξωστρέφεια, ο στρατηγικός σχεδιασμός σε βάθος τουλάχιστον πενταετίας, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας».
Οι δυνατότητες της ΑΒ σήμερα, κυρίως στο λογισμικό και την σχετική τεχνολογία, είναι αποδεδειγμένα απεριόριστες. Είναι απαραίτητη η κρατική βούληση και υποστήριξη για να καταλάβει τη θέση που της αξίζει διεθνώς, με τα παράλληλα οφέλη για τη χώρα όπως περιγράφηκαν ανωτέρω.
Κατά τις εργασίες σύνταξης της ΑΣΑ-2001 που ισχύει ανεπίκαιρα πλέον σήμερα, είχα την τύχη να είμαι μέλος της «Ομάδας Εργασίας για την Αμυντική Βιομηχανία». Συγκεκριμένα, σε συνεργασία τόσο με τις Δημόσιες, όσο και τις ιδιωτικές ΑΒ είχαμε επεξεργαστεί τρόπους ανάπτυξης ώστε αυτές να διατηρούν την δυνατότητα υποστήριξης των αναγκών των ΕΔ σύμφωνα με την Εθνική Στρατηγική Σχεδίαση. Από τις εισηγήσεις της Ομάδας Εργασίας για την ΑΒ το 2001, περιορισμένες ενσωματώθηκαν νομοθετικά και ακόμα λιγότερες υλοποιήθηκαν στην πράξη τα τελευταία είκοσι χρόνια.
Προβληματισμοί…
Ο ιστορικός Θουκυδίδης ο Αλιμούσιος, σχετικά με την στρατηγική αντίληψη έχει διατυπώσει την διαχρονικής ισχύος ρήση: «Είναι αξίωμα παραδεκτό, κανένα κράτος δεν μπορεί να κρατηθεί ελεύθερο αν δεν είναι στον ίδιο βαθμό ισχυρό με τα γειτονικά του κράτη».
Στο δια ταύτα, εκ των ανωτέρω αναφερθέντων καθίσταται σαφής η αναγκαιότητα μίας επικαιροποιημένης Αμυντικής Στρατηγικής Αναθεώρησης. Σε αυτό το πλαίσιο ο επανακαθορισμός των αξόνων ανάπτυξης και λειτουργίας της εγχώριας Αμυντικής Βιομηχανίας με την στήριξη του Κράτους, για την ουσιαστική υποστήριξη της ισχύουσας Στρατηγικής Σχεδίασης, κρίνεται ως εκ των ουκ άνευ.
(*) Ο αντιπτέραρχος ε.α. Ιωάννης Αναστασάκης είναι στρατηγικός αναλυτής και συνεργάζεται με το ISDA στην Αθήνα, το ERPIC στην Λάρνακα, το UCLA/CMED στο Λος Άντζελες, το PRIF/APOME στη Φρανκφούρτη (adHoc), το ZSF στο Ζάγκρεμπ (adHoc), το A.S. στο Μόναχο, το NESA CSS στην Ουάσιγκτον. Τέως Πρόεδρος του Experts Group (Ομάδας Εμπειρογνωμόνων) του Οργανισμού Wassenaar Arrangement και μέλος του Arms Export Control Association.
