Την άμεση ανάγκη για κινήσεις που θα αποτρέψουν την επανάληψη των λαθών του παρελθόντος που άφησαν την Ελλάδα εκτός παιγνίου με αποτέλεσμα την περιθωριοποίηση της σε σημαντικές κρίσεις που αφορούν την άμεση γειτονία της, με σοβαρότατες αρνητικές συνέπειες για τα εθνικά συμφέροντα, αναδεικνύουν οι τελευταίες εξελίξεις σε Λιβύη και Συρία.
Η Ελλάδα την τελευταία τουλάχιστον δεκαετία προσανατολίσθηκε μονόπλευρα στα Βαλκάνια, όπου κυριαρχούσε το ζήτημα της διαφοράς με τα Σκόπια και άφησε στην τύχη τους και τις σχέσεις με χώρες όπως η Λιβυκή, η Συρία και ο Λίβανος και αυτοαποκλείσθηκε πρακτικά από τη διαδικασία διαμόρφωσης των εξελίξεων στις περιοχές αυτές που αποτελούν άμεση γειτονιά της χώρας.
Η διαδικασίας ων Τριμερών Συνεργασιών, στη διαμόρφωση των οποίων έπαιξε καταλυτικό ρόλο η Κύπρος και διευκόλυνε την συμμετοχή της Ελλάδας αποτελούν τη μοναδική αχτίδα φωτός που προσέφερε δυνατότητες στη χώρα μας να ξεφύγει από το στενό πλαίσιο της Βαλκανιοποίησης και της εσωστρέφειας της εξωτερικής μας πολιτικής.
Πλέον τόσο στη Συρία όσο και στη Λιβύη δρομολογούνται εξελίξεις τόσο για τη διαμόρφωση πλαισίου συμβίωσής με το καθεστώς Άσαντ στη Συρία και ομαλοποίησης της κατάστασης στη Λιβύη, από τις οποίες η Ελλάδα δεν μπορεί να είναι απούσα.
Δυστυχώς, το πολιτικό και διπλωματικό κεφάλαιο από τις παραδοσιακές σχέσεις φιλίας και συνεργασίας που είχε η Ελλάδα και με τις δυο χώρες, εξανεμίσθηκε και αυτό αποτυπώθηκε και από τον αποκλεισμό της από κρίσιμες παρεμβάσεις και διεργασίες του διεθνούς παράγοντα για τις δυο αυτές εστίες κρίσεις.
Η Ελλάδα έτσι βρέθηκε να πληρώνει τις συνέπειες, του προσφυγικού αλλά και της ενίσχυσης του διεθνούς ρολού της Τουρκίας από την απουσία της στο Συριακό, ενώ στη Λιβύη ήταν ακόμη πιο τραγικές οι επιπτώσεις με την υπογραφή του Τουρκολιβυκού Μνημονίου.
Την περασμένη Δευτέρα έγινε ένα βήμα σε θετική κατεύθυνση, καθώς ο Ν.Δένδιας προσκλήθηκε να συμμετάσχει στην περιορισμένης σύνθεσης συνάντηση που έγινε για τη Συρία στη Ρώμη.
Βασικό εργαλείο για την επιστροφή της Ελλάδας στην περιοχή είναι η πλήρης αποκατάσταση της λειτουργίας των διπλωματικών αρχών της χώρας μας σε Δαμασκό και Τρίπολη με τρόπο όμως όχι απλώς διεκπεραιωτικό αλλά ουσιαστικό.
Στη Δαμασκό έχει ορισθεί επιτετραμμένος στην πρεσβεία μας, με έδρα όμως τη Βηρυτό, ενώ στην Τρίπολη επαναλειτουργεί η πρεσβεία και εντός της πρώτης εβδομάδας του Ιουλίου θα ανοίξει και το ελληνικό Γενικό Προξενείο στη Βεγγάζη με πρώτο Πρόξενο τον Αχ. Ρακίνα, αλλά αυτά δεν αρκούν.
Η Αθήνα οφείλει να στελεχώσει και να εξοπλίσει τις Διπλωματικές Αρχές στις δυο χώρες με προσωπικό, που διαθέτει το ΥΠΕΞ, ώστε να ασκηθεί ουσιαστική και δυναμική διπλωματία που σαν πρώτο στόχο θα έχει την αποκατάσταση των σχέσεων και φυσικά την ενίσχυση του ρόλου της Ελλάδας, χώρας μέλους του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., με παραδοσιακούς δεσμούς με τον Αραβικό κόσμο. Και σε αυτό το δύσκολο έργο θα πρέπει να επιστρατευθεί όχι μόνο η κλασσική διπλωματία, αλλά και η πολιτιστική διπλωματία και η οικονομική παρέμβαση σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα.
Στη Λιβύη όπου δεν έχουν μείνει πια παρά ελάχιστα απομεινάρια της άλλοτε ισχυρής και κυρίαρχης ελληνικής οικονομικής παρουσίας, επιχειρείται η επανάκαμψη εταιριών όπως η ΜΕΤΚΑ η οποία φυσικά δεν μπορεί και ούτε αυτός είναι ο στόχος, να ανταγωνισθεί κολοσσούς όπως η ιταλική ΕΝΙ, όμως μπορεί να παίξει ρόλο στη μεταπολεμική Λιβύη.
Ο προσανατολισμός πλέον στην πράσινη ενέργεια, η προοπτική ανάπτυξης στη Λιβύη (παρά το γεγονός ότι τώρα δεσπόζει ο τομέας των υδρογονανθράκων), της ηλιακής ενέργειας και της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και μεταφοράς του στην Ευρώπη προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματά για την Ελλάδα. Η απόσταση μεταξύ των ακτών της Ανατολικής Λιβύης με την Κρήτη είναι περίπου 180 χιλιόμετρα, κάτι που καθιστά όχι απλώς βιώσιμο αλλά και ιδιαίτερα δελεαστικό ένα σχέδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης της Λιβύης με την Ευρώπη μέσω Ελλάδας. Ένα ανάλογο σχέδιο δηλαδή με εκείνο του Europe Asia Interconnector για την ηλεκτρική διασύνδεση Ασίας -Ευρώπης μέσω Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας αλλά και του σχεδίου για ηλεκτρική διασύνδεση της Αιγύπτου με την Ευρώπη μέσω Ελλάδας.
Η χώρα μας μετά το σοκ του Τουρκολιβυκού Μνημονίου αποκατέστησε την επαφή με την Ανατολική Λιβύη, όπου υπήρχαν παραδοσιακοί δεσμοί και ελληνική κοινότητα και το άνοιγμα του ελληνικού προξενείου στη Βεγγάζη είναι ιδιαίτερης σημασίας.
Οι δυνάμεις της Ανατολικής Λιβύης ,που σε ένα βαθμό εκφράζονται από τον στρατηγό Χαφτάρ αποτελούν τον ένα πόλο και θα συνεχίσουν να έχουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των εξελίξεων, ενώ και το Κοινοβούλιο με έδρα το Τομπρουκ παραμένει καθοριστικός παράγοντας για την νομιμοποίηση της διαδικασίας προς τις εκλογές.
Ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου Ακίλα Σάλεχ θα βρίσκεται την Παρασκευή στην Αθήνα προσκεκλημένος του ομολόγου του Κ.Τασούλα και θα έχει επαφές και με την ελληνική κυβέρνηση.
Η Ανατολική Λιβύη έχει ένα ακόμη πλεονέκτημα για την Ελλάδα, καθώς εκεί η Τουρκία αποτελεί «persona non grata»…Και η ελληνική παρουσίας μπορεί να αποτελέσει ένα κρίσιμο αντίβαρο στην ισχυρή επιρροή της Τουρκίας στη δυτική Λιβύη και στην Τρίπολη.
Εκτός των εταιριών ενέργειας, οι ελληνικές κατασκευαστικές εταιρίες μπορούν να ξαναβάλουν πόδι στη Λιβύη μια και η ανοικοδόμηση θα ξεκινήσει αμέσως μόλις δρομολογηθεί η ομαλοποίηση της κατάστασης. Ένα ακόμη πεδίο συνεργασίας είναι η συνεργασία στον ιατρικό τομέα καθώς υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον για περίθαλψη Λίβυων σε ελληνικά νοσοκομεία και ιδιωτικά ιατρικά κέντρα, ακόμη και για λειτουργία ελληνικών ιατρικών ιδρυμάτων στη Λιβύη, κάτι που συζήτησαν την περασμένη εβδομάδα ο Έλληνας πρεσβευτής στη Λιβύη Ι.Σταματέκος με τον υπουργό υγείας της χώρας. Ένα ακόμη πεδίο συνεργασίας είναι και η φοίτηση σε ελληνικές στρατιωτικές σχολές Λίβυων αξιωματικών, όπως συνέβαινε στο παρελθόν αλλά και η συνεργασία των Λιμενικών δυνάμεων των δυο χωρών, ενώ υπάρχει και η εμπειρία συμβολής ελληνικών οργανισμών και ΜΚΟ στην αναμόρφωση και εκσυγχρονισμό των θεσμών στην γειτονική χώρα.
Οι ευκαιρίες για ανάκτηση επιρροής και επανάκαμψης της χώρας με δυναμικό τρόπο σε ευαίσθητες περιοχές με τρόπο που και τα ελληνικά συμφέροντα θα υπηρετηθούν και το διεθνές κύρος και ρόλος της Ελλάδας θα αναβαθμιστούν είναι ζωντανές. Αρκεί να μην τους γυρίσουμε και πάλι την πλάτη…
