Δύο είναι τα μηνύματα που στέλνει η νέα Navtex για επέκταση της περιοχής έρευνας στις θάλασσες της Κρήτης από την κοινοπραξία της ExxonMobil, νοτιότερα των ορίων της αρχικής.
Το ένα είναι η αποφασιστικότητα της Αθήνας για επίσπευση των διαδικασιών μετά από σημαντική καθυστέρηση της έρευνας και εκμετάλλευσης των όποιων κοιτασμάτων βρίσκονται στο ελληνικό υπέδαφος.
Το δεύτερο είναι μήνυμα εμπιστοσύνης προς την Ελλάδα από την ExxonMobil, κατ’ επέκταση και από τις ΗΠΑ και ενώ διαφαίνεται πως υπάρχει ενδιαφέρον και από άλλες εταιρείες, όπως η Chevron και η Shell.
Το γεγονός ότι η πρώτη έχει παρουσία στο Ισραήλ και την Αν.Μεσόγειο και η δεύτερη στην Αλβανία και την Αφρική, μαρτυρά και τους λόγους για τους οποίους εξετάζουν να συμπεριλάβουν και την Ελλάδα στους σχεδιασμούς τους.
Κάποιοι θα υποστηρίξουν ότι και παλαιότερα η Ελλάδα είχε βρεθεί στο μικροσκόπιο κορυφαίων ξένων εταιρειών, όπως η Total και η Repsol, πλην όμως για μια σειρά λόγων τελικά αποχώρησαν από τη χώρα. Η διαφορά με το πρόσφατο παρελθόν είναι ότι απουσίαζαν οι σημερινές συνθήκες, όπου ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι διαστάσεις της ενεργειακής κρίσης, κάνουν σαφές σε όλους, κυβερνήσεις και εταιρείες, την αναγκαιότητα απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο και εύρεσης εναλλακτικών πηγών, καθώς και τις επιχειρηματικές ευκαιρίες που διανοίγονται.
Στην περίπτωση που εκδηλωθούν τουρκικές αντιδράσεις απέναντι στις ελληνικές πρωτοβουλίες, αυτό θα συμβεί μέσω.. Λιβύης. Η κυβέρνηση της Τρίπολης δεν είναι σε θέση να κάνει κινήσεις υψηλής διπλωματίας, η Άγκυρα όμως είναι.
Ένα πρώτο σενάριο αντιδράσεων είναι να δούμε την κυβέρνηση Ντμπειμπά, να κάνει διάβημα διαμαρτυρίας προς την Αθήνα, ισχυριζόμενη ότι τμήμα της περιοχής έρευνας, όπως ορίζεται στη νέα Navtex, επηρεάζει δυνητικά κυριαρχικά δικαιώματα της Λιβύης.
Ένα δεύτερο, σε συνδυασμό ή όχι με το πρώτο, είναι η Λιβύη να αποστείλει επιστολή προς τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους η Ελλάδα παραβιάζει δυνητικά κυριαρχικά της δικαιώματα. Ένα τρίτο σενάριο, θα μπορούσε να αφορά στην κατάθεση από τους Λίβυους στον ΟΗΕ, συντεταγμένων για τη συγκεκριμένη περιοχή, η οποία δεν περιλαμβάνεται στο τουρκολιβυκό σύμφωνο.
Και φυσικά, ένα σενάριο που παραμένει πάντα στο τραπέζι, είναι να δούμε την κυβέρνηση της Τρίπολης να επισπεύδει τις σεισμικές έρευνες ή ακόμη και τις ερευνητικές γεωτρήσεις σε περιοχές εντός του τουρκολιβυκού συμφώνου, μέσω της τουρκικής κρατικής εταιρείας TPAO.
Σε μια τέτοια περίπτωση, η Άγκυρα θα επιχειρούσε να χρεώσει την όποια δική της ενέργεια στην Αθήνα, βασιζόμενη στο επιχείρημα ότι δεν επρόκειτο να ενεργοποιήσει το τουρκολιβυκό, ωστόσο υποχρεώθηκε να το κάνει λόγω των ενεργειών της Ελλάδας. Το σκεπτικό της θα ήταν ότι η κυβέρνηση των Αθηνών κινήθηκε σε περιοχή μη οριοθετημένη.
Εάν πάλι η Τουρκία ψάχνει πρόφαση για να κάνει τη δική της κίνηση, πάντα με την πρόφαση ότι η Ελλάδα κινήθηκε πρώτη, και επομένως δεν μπορεί να αφήσει την ενέργεια αναπάντητη, θα μπορούσε να εξαγγείλει ακόμη και γεωτρήσεις, νότια του Καστελόριζου, εκεί που το 2020 είχε μαζέψει σεισμικά δεδομένα το Orus Reis.
Τέλος, υπάρχει και το σενάριο να υπάρξει σιωπή από την άλλη πλευρά. Εφόσον συμβεί κάτι τέτοιο, θα σημαίνει πως έχουν μεσολαβήσει οι Αμερικανοί και έχουν διαμηνύσει στην κυβέρνηση Ντμειμπά να μην προχωρήσει στην παραμικρή αντίδραση. Μένει να φανεί κατά πόσο ο λόγος των ΗΠΑ είναι πιο ισχυρός στη Λιβύη απ’ ότι εκείνος της Τουρκίας. Επίσης, μένει να φανεί κατά πόσο έχει πάρει παρόμοια μηνύματα από τους Αμερικανούς και το καθεστώς της Άγκυρας και τα λαμβάνει υπόψη της.
Ο Κωνσταντίνος Φίλης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδας, αναλυτής διεθνών θεμάτων του ΑΝΤ1, παρουσιάζει την εκπομπή «Η Ελλάδα στον κόσμο (της)», η οποία προβάλλεται από την πλατφόρμα ΑΝΤ1+
