Την επιφυλακτικότητά τους εξέφρασαν οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών κατά το πρόσφατο Συμβούλιο Ευρωπαϊκών Υποθέσεων για το αν η "επίθεση φιλίας" της Τουρκία θα διαρκέσει, επεσήμανε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Αλέξανδρος Παπαϊωάννου, κατά τη σημερινή ενημέρωση των διπλωματικών συντακτών, αναφορικά με την πρόσφατη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στις Βρυξέλλες.
Όπως ανέφερε ο κ. Παπαϊωάννου, οι βασικοί ομιλητές στη συζήτηση που έγινε για την Τουρκία, ήταν ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μαας και ο Υψηλός Εκπρόσωπος/αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέπ Μπορέλ, οι οποίοι ενημέρωσαν για τις επαφές τους με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
"Όλοι αναφέρθηκαν στην αλλαγή στάσης της τουρκικής πλευράς", σημείωσε ο κ. Παπαϊωάννου. "Όσοι παρενέβησαν στη συζήτηση τόνισαν ότι θα πρέπει να είμαστε θετικοί σε αυτή την προοπτική, αλλά είμαστε πολύ επιφυλακτικοί κατά πόσον η επίθεση φιλίας θα διαρκέσει σε βάθος χρόνου. Υπήρχε ένας σκεπτικισμός."
Όσον αφορά τους λόγους για τους οποίους υπήρξε η αλλαγή στάσης, σύμφωνα και με όσα αναφέρθηκαν στο ΣΕΥ, είναι η κατάσταση της τουρκικής οικονομίας, η στάση των ΗΠΑ και της νέας διοίκησης του Τζο Μπάιντεν και φυσικά η απειλή ευρωπαϊκών κυρώσεων που επίσης έδρασε αποτρεπτικά, τόνισε ο κ. Παπαϊωάννου και πρόσθεσε πως δε συζητήθηκε θέμα κυρώσεων στο ΣΕΥ.
Από την πλευρά του, ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, μίλησε για την ανάγκη να υπάρξουν απτά βήματα ουσιαστικής προόδου σε θέματα ενδιαφέροντος της Ελλάδος. Έκανε ακόμη ιδιαίτερη αναφορά στο διεθνές δίκαιο, τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, επαναλαμβάνοντας ότι είναι και ευρωπαϊκό δίκαιο και αποτελεί μέρος του ευρωπαϊκού κεκτημένου.
Η Ελλάδα στηρίζει την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, υπό τον βασικό όρο βέβαια ότι η Τουρκία θα ενστερνιστεί τις αξίες, τις αρχές και τα κριτήρια που έχει θέσει η ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας.
Όπως υπενθύμισε μάλιστα ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, ο κ. Μπορέλ στο τέλος της συνέντευξης Τύπου, μετά το ΣΕΥ, αναφερόμενος στις διερευνητικές συνομιλίες μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, επεσήμανε ότι "η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας προσφέρει μια σταθερή βάση για την αντιμετώπιση διαφορών σε σχέση με θαλάσσια θέματα."
Στο ΣΕΥ συζητήθηκαν ακόμη και άλλα θέματα, όπως οι διατλαντικές σχέσεις, οι σχέσεις ΕΕ-Ρωσίας, με τον κ. Μπορέλ να ανακοινώνει ότι θα μεταβεί στη Μόσχα την επόμενη Πέμπτη. Στο τραπέζι των συζητήσεων βρέθηκαν ακόμη τα θέματα εμβολιασμού γενικά και ειδικότερα στα Δυτικά Βαλκάνια, όπου ο υπουργός Εξωτερικών και πάλι ανέφερε την ανάγκη να στηρίξουμε τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Τέλος, συζητήθηκε και η κλιματική και ενεργειακή διπλωματία.
Ο κ. Δένδιας είχε ακόμη μια σειρά από επαφές στο περιθώριο της Συνόδου, αρχικά με τον επίτροπο για θέματα γειτονίας και διεύρυνσης της ΕΕ, Όλιβερ Βαρέλι, με τις εξελίξεις στα Δυτικά Βαλκάνια να βρίσκονται στο επίκεντρο της συζήτησης.
Συζητήθηκε ακόμη το θέμα της Τουρκίας και ειδικότερα το ζήτημα της τελωνειακής ένωσης και το γεγονός ότι η Τουρκία παραβαίνει τους κανόνες της και ποια θα είναι η αντίδραση της ΕΕ. Τέλος, οι συμμετέχοντες συζήτησαν επίσης το μεταναστευτικό και τονίστηκε ότι δεν είναι ελληνοτουρκικό, αλλά ευρωτουρκικό ζήτημα.
Στη συνέχεια, ο ΥΠΕΞ είχε συνάντηση με τον εκτελεστικό αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις, με το ζήτημα της τελωνειακής ένωσης και της μη συμμόρφωσης της Τουρκίας να βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο. Ο κ. Ντομπρόβσκις τον ενημέρωσε επίσης για τα θέματα ΕΕ- ΗΠΑ και ΕΕ- Κίνας.
Ο κ. Δένδιας συναντήθηκε επίσης με τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτη Σχοινά και συζήτησαν όλη τη γκάμα των θεμάτων, δίνοντας βέβαια μια ιδιαίτερη διάσταση στο ευρωπαϊκό ζήτημα του μεταναστευτικού/ προσφυγικού.
Τέλος, την πρώτη ημέρα, ο υπουργός Εξωτερικών πραγματοποίησε δείπνο εργασίας με τον κ. Μπορέλ, όπου συζήτησαν πλέον σε διμερές επίπεδο, τα θέματα τα οποία είχαν συζητήσει και στο ΣΕΥ.
Την επόμενη ημέρα, ο υπουργός Εξωτερικών συναντήθηκε με τη Βελγίδα ομόλογό του Σοφί Βιλμές, με τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο να βρίσκονται στο επίκεντρο. Τονίστηκε η ανάγκη οι δύο χώρες να αναπτύξουν περαιτέρω τις διμερείς του σχέσεις, ιδίως σε ό,τι αφορά τις οικονομικές σχέσεις και τις επενδύσεις. Η Βελγίδα υπουργός θα επισκεφθεί την Αθήνα στις 16 Μαρτίου.
Τέλος, ο υπουργός Εξωτερικών συνάντησε το γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, με τον οποίο συζητήθηκαν οι διατλαντικές θέσεις. Ο κ. Στόλτενμπεργκ ενημέρωσε τον κ. Δένδια για το ενδεχόμενο να πραγματοποιηθεί μια σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στο πρώτο εξάμηνο του 2021 με τη συμμετοχή του κ. Μπάιντεν, με πιο πιθανή περίοδο για τη διεξαγωγή της να είναι ο Μάιος ή ο Ιούνιος.
Συζητήθηκε ακόμη η διαδικασία διαλογισμού του ΝΑΤΟ 2030. Ο κ. Στόλτενμπεργκ επεσήμανε ότι στη βάση της έκθεσης που παραδόθηκε στους υπουργούς τον περασμένο Δεκέμβριο, θα υποβάλει προτάσεις τις οποίες θα συζητήσει με τις 30 χώρες τους επόμενους μήνες. Αναφέρθηκαν ακόμη στο θέμα του Αφγανιστάν, δίνοντας μάλιστα και τη διάσταση του μεταναστευτικού, με τον κ. Δένδια να τονίζει ότι πλέον το 40% τουλάχιστον των ροών είναι Αφγανικής προέλευσης. Όσον αφορά τη Λιβύη, ο κ. Στόλτενμπεργκ επανέλαβε ότι το ΝΑΤΟ είναι έτοιμο να προσφέρει τη βοήθειά του όσον αφορά την εκπαίδευση των δυνάμεων, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες.
Σχετικά με το μηχανισμό αποκλιμάκωσης της έντασης μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, ο κ. Στόλτενμπεργκ τόνισε ότι πρόκειται για ένα τεχνικό μηχανισμό, που δεν έχει σκοπό να επιλύσει ευρύτερα ζητήματα, αλλά να βοηθήσει στην αποφυγή των ατυχημάτων.
Ο κ. Δένδιας ενημέρωσε τον γ.γ. του ΝΑΤΟ για την κατάσταση στη ΝΑ Μεσόγειο και για την ανάγκη εφαρμογής του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας. Ο κ. Στόλτενμπεργκ ανέφερε ότι και στη Νορβηγία, όταν ο ίδιος ήταν πρωθυπουργός, υπήρχαν ζητήματα οριοθέτησης ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας με τη Ρωσία και βρέθηκε μια λύση στη βάση του διεθνούς δικαίου.
Διερευνητικές επαφές
Ερωτηθείς για το θέμα των διερευνητικών επαφών και της συμμετοχής του Ιμπραήμ Καλίν σε αυτές, ο κ. Παπαϊωάννου σημείωσε ότι "η σύνθεση της τουρκικής αντιπροσωπείας εναπόκειται στην τουρκική πλευρά" και τόνισε ότι "εμείς έχουμε πλήρη εμπιστοσύνη στην ελληνική ομάδα".
Όπως υπογράμμισε, οι διερευνητικές επαφές είναι άτυπες, εμπιστευτικές και δε γίνεται καμία ενημέρωση για το περιεχόμενό τους, ενώ υπογράμμισε ότι η Ελλάδα επιθυμεί "η Τουρκία να σεβαστεί τους κανόνες του ευρωπαϊκού δικαίου και τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει".
Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, επανέλαβε ότι ο επόμενος γύρος των διερευνητικών επαφών θα διεξαχθεί στην Αθήνα, ενώ ερωτηθείς αναφορικά με ενδεχόμενη συνάντηση του κ. Δένδια με τον κ. Τσαβούσογλου, σημείωσε πως ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών "θα ήταν πρόθυμος να συναντήσει τον ομόλογό του, εφόσον υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες και το περιβάλλον είναι τέτοιο, που να επιτρέπει να προκύψει κάτι ουσιαστικό από αυτή τη συνάντηση".
Αναφορικά με το Κυπριακό, αυτό δεν συζητήθηκε στο ΣΕΥ, ενώ σημείωσε ότι η Ελλάδα, εφόσον προσκληθεί σε μια άτυπη πενταμερή, θα συμμετάσχει. Αυτή τη στιγμή πρόσθεσε, υπάρχουν πληροφορίες για άτυπη πενταμερή για το πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου, αλλά δεν έχουν αποσταλεί προσκλήσεις εκ μέρους του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ.
