Οι προβολείς για την COP26 μπορεί να έμειναν ανοικτοί κατά τις δύο πρώτες ημέρες με κεντρικό κάδρο τους ηγέτες, όμως το ουσιαστικό μέρος των εργασιών το ανέλαβαν οι τεχνοκράτες κάθε χώρας, οι οποίοι χθες ανήρτησαν το καταληκτικό κείμενο της διάσκεψης.
Ποιό είναι το αποτέλεσμα; Αυτό που ανακοίνωσε ακριβώς η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν η οποία διατήρησε την αντικειμενικότητα της χωρίς να χρωματίσει τις δηλώσεις της με υπερβολική ένταση: «H συμφωνία για την κλιματική αλλαγή που επιτεύχθηκε στην COP26 στη Γλασκώβη αποτελεί βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά η δουλειά κάθε άλλο παρά έχει ολοκληρωθεί».
Εντούτοις πολλοί εκπρόσωποι μέσα στην απογοήτευση τους μίλησαν για αποδυνάμωση των στόχων για το κλίμα ή ακόμα και για αδιαφανείς διαδικασίες. Τελικά τι ισχύει;
Η συμφωνία μπορεί να είναι ατελής αλλά δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι δεν επιτεύχθη καμία πρόοδος. Ας μην ξεχνάμε ότι για πρώτη φορά σε απόφαση διεθνούς διάσκεψης για το κλίμα γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στην ανάγκη απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, καθώς και της ανάγκης για μείωση των σχετικών κρατικών επιδοτήσεων με τελικό στόχο την τελική τους κατάργηση. Επιπλέον είχαμε και σημαντικές επιμέρους συμφωνίες όπως εκείνη της αποψίλωσης των δασών και της μείωσης κατά 30% των εκπομπών μεθανίου ως το 2030.
Πού εδράζεται η απογοήτευση λοιπόν; Στο ότι ο ρυθμός της κλιματικής αλλαγής επιτάσσει ποιο συγκεκριμένα μέτρα για τα οποία θα πρέπει να υπάρχουν ρητές δεσμεύσεις εφαρμογής τους από όλες τις χώρες. Εν ολίγοις ο ρυθμός με τον οποίο η ανθρωπότητα αντιδρά στην κλιματική αλλαγή είναι πιο αργός σε σχέση με τον αντίστοιχο ρυθμό με τον οποίο αυτή εξελίσσεται.
Κάτω από αυτό το πρίσμα δικαιολογείται η απογοήτευση για την παρέμβαση της Κίνας και της Ινδίας να αλλάξουν τα συμπεράσματα του τελικού κειμένου της διάσκεψης προς μια πιο χαλαρή και αόριστη διατύπωση αναφορικά με την εγκατάλειψη του γαιάνθρακα και των άλλων ορυκτών καυσίμων.
Η «σταδιακή μείωση» λοιπόν αντικατέστησε την πρόταση για «σταδιακή κατάργηση» των ορυκτών καυσίμων, προκειμένου να ικανοποιηθούν η Κίνα και η Ινδία, οι οποίες σύμφωνα με τον Ινδό υπουργό Περιβάλλοντος αποτελούν τη φωνή όλων των αναπτυσσόμενων χωρών.
Μην έχοντας περιθώρια ελιγμών, ο πρόεδρος της συνόδου Άλοκ Σάρμα κήρυξε τη λήξη της Συνόδου με μια συγγνώμη για τις αλλαγές που έγιναν στο παραπέντε και ανανέωσε το ραντεβού για την COP27 που θα γίνει την επόμενη χρονιά στο Κάιρο.
Για να είμαστε ακριβοδίκαιοι μπορεί αυτή τη διάσκεψη να μην ολοκληρωθηκε με δεσμευτικούς στόχους και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα συμμόρφωσης σε αυτούς, όμως έθεσε μια καλή βάση για να επιτευχθούν όλα αυτά. Το πόσο σύντομα είναι στο χέρι μας.
Επιπλέον αναγνωρίστηκε η ανάγκη οι πλούσιες χώρες να προσφέρουν μεγαλύτερη χρηματοδότηση στον αναπτυσσόμενο κόσμο προκειμένου να ανταπεξέλθει στο κόστος της «πράσινης»μετάβασης.
Μπορεί να μην καθορίστηκαν συγκεκριμμένα χρονοδιαγράμματα και δράσεις, όμως αποφασίστηκε οι ανεπτυγμένες χώρες να διπλασιάσουν ως το 2025 τη συλλογική χρηματοδότηση προς τις αναπτυσσόμενες με στόχο την πράσινη προσαρμογή.
Είναι αναμφίβολα μια αρχή και η συντονισμένη πίεση των πολιτών στις κυβερνήσεις έχει τη δύναμη η αρχή αυτή να έχει μια εντυπωσιακή συνέχεια ίσως και νωρίτερα από την COP27.
Οι τεχνοκράτες πρέπει να συνεχίσουν να δουλεύουν με ανοικτό μυαλό
Το γεγονός ότι η κλιματική αλλαγή είναι ήδη εδώ επιτάσσει οι τεχνοκρατικές ομάδες μέχρι την επόμενη διάσκεψη να συνεχίσουν τις εργασίες τους σε εθνικό επίπεδο.
Επιστρατεύοντας την τεχνολογική πρόοδο στην επεξεργασία δεδομένων και σε συνδυασμό με τις δυνατότητες που μας δίνει πλέον η Τεχνητή Νοημοσύνη θα πρέπει να διερευνηθεί η βέλτιστη κατανομή των επενδύσεων ανάμεσα στις
- ΑΠΕ
- στην αποθήκευση ενέργειας
- στην δέσμευση CO2 από την ατμόσφαιρα αλλά ενδεχομένως και
- στις νέες τεχνολογίες πυρηνικής ενέργειας και
- στις απαρραίτητες επενδύσεις εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου προκειμένου να λειτουργούν ως στρατηγικές εφεδρείες μέχρι η πράσινη μετάβαση να ολοκληρωθεί.
Παρά το γεγονός ότι οι δύο τελευταίοι κλάδοι κατανομής των επενδύσεων μπορεί να είναι κάτι παραπάνω από «δακτυλοδεικτούμενοι» από την κοινή γνώμη, εντούτοις πρέπει να περιληφθούν για κάποια χρόνια στο ενεργειακό μείγμα με την σωστή αναλογία, μια αναλογία η οποία θα βαίνει μειούμενη καθώς οι ΑΠΕ, τα βιοκαύσιμα, η αποθήκευση κ.ο.κ θα κερδίζουν ολοένα και μεγαλύτερα ποσοστά στο ενεργειακό μίγμα.
Εν ολίγοις, πρέπει η κάθε χώρα με την βοήθεια της τεχνολογίας να βρει την χρυσή τομή στην κατανομή των ενεργειακών της επενδύσεων, προσανατολισμένη πάντα στην πράσινη μετάβαση, αλλά φροντίζοντας ταυτόχρονα να μην βρεθεί στην θέση πολλών χωρών που τον φετινό χειμώνα έχουν έρθει αντιμέτωπες όχι μόνο με πολύ υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά ακόμα και με τον κίνδυνο της ενεργειακής ανεπάρκειας. Στην περίπτωση της Ευρώπης δε, τίθεται θέμα και ενεργειακής εξάρτησης, κάτι που μόνο εύπεπτο δεν είναι.
Πώς δεν θα βρεθούμε πάλι στην ίδια θέση; Aν η πράσινη μετάβαση γίνει συντονισμένα, οργανωμένα και με επιστημονικά ορισμένο ενεργειακό μίγμα που θα περιλαμβάνει μαζί με την αυξημένη χρημαδότηση των έργων ΑΠΕ, αποθήκευσης κ.ο.κ και την χρηματοδότηση της απαραίτητης για κάθε περίοδο χρήσης ορυκτών καυσίμων. Ο λόγος είναι απλός: δεν είναι εφικτό να μηδενιστεί η χρήση τους ακαριαία. Αυτό όμως δεν συνεπάγεται ότι δεν μπορούμε να βάλουμε στόχο την συντομότερη απεξάρτηση μας από αυτά.
Μήπως λοιπόν θα πρέπει η πολιτική βούληση όλων να χαρακτηρίζεται εφεξής από ρεαλισμό; Έναν ρεαλισμό όμως που δεν θα αναιρεί το «πράσινο» όραμα, για το οποίο οι τεχνοκράτες θα πρέπει να εργαστούν ώστε να επιτύχουμε όσο γίνεται πιο γρήγορα την υλοποίηση του.
Τι κάνει η Ρωσία και γιατί πρέπει να το λάβουμε υπόψιν
Ένας από τους λόγους που ανέβηκε δραματικά η μεγαβατώρα είναι ότι οι εταιρείες μείωσαν τις δαπάνες για επενδύσεις εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου, με αποτέλεσμα όταν χρειάστηκε η μεγαλύτερη συνδρομή των ορυκτών καυσίμων στο ενεργειακό μίγμα, να υπάρχει σημαντική έλλειψη.
Η Ρωσία έχει εντοπίσει το έλλειμμα της αγοράς με τον Ρώσο υπουργό Ενέργειας Shulginov να αναγνωρίζει ακριβώς το γεγονός ότι μια ακαριαία απομάκρυνση από τον άνθρακα αυτή τη στιγμή απλά δεν είναι εφικτή.
Ως εκ τούτου, η Ρωσία φροντίζει όχι μόνο ν’ αποκαταστήσει αλλά και να υπερβεί τα προ πανδημίας επίπεδα παραγωγής πετρελαίου.
Ο υπουργός Ενέργειας μιλώντας σε ρωσική εφημερίδα πρόσφατα δήλωσε ότι η παραγωγή πετρελαίου της χώρας μπορεί να ανέλθει σε ένα επίπεδο 560,3 εκατομμυρίων τόνων -ήτοι 11,25 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα από το σημερινό επίπεδο των 10,3 εκατομμυρίων - το 2023 και το 2024.
Καθώς πολλοί παραγωγοί σταμάτησαν τα πηγάδια ανάπτυξης σε κοιτάσματα με υψηλό κόστος παραγωγής λόγω και των περιορισμών στην προσφορά που είχε αποφασίσει ο OPEC+, η ρωσική κυβέρνηση εξετάζει κίνητρα επαναδραστηριοποίησης.
Ένα από αυτά είναι ένα νέο φορολογικό κίνητρο στους πετρελαιοπαραγωγούς, μέσω του μηχανισμού φορολογίας συμψηφισμού που θα μειώνει τον αριθμό των άμεσων φόρων που πρέπει να καταβάλλουν οι παραγωγοί σε αμφισβητούμενα περιουσιακά στοιχεία υψηλού κόστους και θα έχει ως προτεραιότητα την επιστροφή του κόστους και των επενδύσεων σε τέτοια έργα.
Ταυτόχρονα, οι αρχές συζητούν εκείνες τις νομοθετικές και διαρθρωτικές αλλαγές στον κλάδο προκειμένου να προσαρμοστεί στις περιβαλλοντικές απαιτήσεις χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
Σύμφωνα με τον Shulginov, η Ρωσία θα πρέπει να κινηθεί γρήγορα για να κερδίσει χρήματα από τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου της χώρας δίνοντας έμφαση στο υγροποιημένο φυσικό αέριο, με το υπουργείο να αντιτίθεται σε προτάσεις για εισαγωγή οποιουδήποτε εξαγωγικού φόρου σε τρέχουσες και μελλοντικές αποστολές LNG από τη Ρωσία. Είναι ενδεικτικό δε ότι η χώρα στοχεύει να εξάγει πάνω από 140 εκατομμύρια τόνους LNG στις διεθνείς αγορές μετά το 2030.
Σχεδιάζεται επίσης η μερική χαλάρωση του μονοπωλίου της Gazprom στις εξαγωγές φυσικού αερίου με αγωγούς. Ενδεικτική ήταν η πρόσφατη ώθηση της μεγαλύτερης πετρελαιοπαραγωγού της χώρας Rosneft να αποκτήσει ετήσια ποσόστωση μεταφοράς αγωγών 10 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Αν στην Ευρώπη δεν φροντίσουμε για τη δική μας βέλτιστη κατανομή των επενδύσεων στο ενεργειακό μίγμα, ενδεχομένως να έχουμε περιπέτειες τόσο στο ύψος των τιμών όσο και στην εξάρτηση μας από τη Ρωσία.
Ας μην ξεχνάμε ότι η στόχευση πρέπει να παραμείνει η πράσινη μετάβαση με όσο γίνεται ταχύτερο ρυθμό, αλλά μέσω ενός ρεαλιστικού επιχειρισιακού σχεδίου που θα εξασφαλίσει στο ενδιάμεσο την ενεργειακή μας επάρκεια και λογικές τιμές ενέργειας.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
