Το μπρα ντε φερ μεταξύ Ευρώπης - Ρωσίας όσον αφορά τους όρους των μακροπρόθεσμων συμβολαίων και τον ρόλο του Nord Steam 2, που απαιτεί η τελευταία προκειμένου να αυξήσει τις ροές φυσικού αερίου, φαίνεται «μακρινό» θέμα σε πολλούς. Όμως αν σκεφτούμε ότι η μέση τιμή ρεύματος τον Οκτώβριο διαμορφώθηκε στα 204 ευρώ/MWh. –και ενώ σήμερα αγγίζει τα 255 ευρώ - από τα 73,324 ευρώ/MWh τον Μάιο, κατανοούμε ότι μας αφορά όλους.
Οι τιμές του φυσικού αερίου αποκλιμακώθηκαν έως ένα σημείο –στα 64,80 ευρώ/MWh ήτοι πάνω από το κρίσιμο επίπεδο των 53 ευρώ/MWh -μετά τις δηλώσεις του Ρώσου Προέδρου Πούτιν ότι η Gazprom μόλις θα ολοκλήρωνε τέλη Οκτωβρίου την πλήρωση των αποθηκών της, θα αύξανε τις ροές φυσικού αερίου και προς τους αποθηκευτικούς χώρους της Ευρώπης.
Έκτοτε όμως τράβηξαν σιγά σιγά και πάλι την ανηφόρα με αποκορύφωμα το χτεσινό ανοδικό ξέσπασμα στα 94 ευρώ/MWh. Ο λόγος είναι απλούστατα ότι η Gazprom δεν υλοποίησε τις υποσχέσεις της επί της ουσίας, γεμίζοντας την αγορά με αμφιβολίες προκαλώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις από την πλευρά της Ευρώπης.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά.
Το γεγονός ότι ούτε στις 15 Νοεμβρίου η Ρωσία δεν αύξησε την προσφορά αερίου προς την Ευρώπη εκτόξευσε αυτές τις αμφιβολίες στη στρατόσφαιρα.
Παρά τις υποσχέσεις του Ρώσου προέδρου λοιπόν, η Gazprom σε σειρά δημοπρασιών για τις προμήθειες του Δεκεμβρίου πριν δύο ημέρες δε «έκλεισε» επιπλέον χώρο για αποστολή αερίου προς την Ευρώπη μέσω Ουκρανίας, ενώ δε δέσμευσε και επιπλέον χώρο στις ροές των αγωγών που διά μέσου Λευκορωσίας και Πολωνίας καταλήγουν στη Γερμανία.
Το κερασάκι στην τούρτα; H Gazprom δεν πρόσφερε αέριο spot στην Πλατφόρμα Ηλεκτρονικών Πωλήσεων για τρίτη συνεχή εβδομάδα.
Μετά από όλες αυτές τις εξελίξεις, θα ήταν δύσκολο να μη δει κανείς ως «κομψά» αντίποινα τον «πάγο» που έβαλε η αρμόδια ενεργειακή αρχή της Γερμανίας στη διαδικασία επικύρωσης του πολυσυζητημένου αγωγού Nord Stream 2.
Υπενθυμίζουμε ότι ο Nord Stream 2 ολοκληρώθηκε τον προηγούμενο μήνα, αλλά η γερμανική αρχή έχει ήδη καθυστερήσει τη διαδικασία έναρξης λειτουργίας του, παρά το γεγονός ότι δρομολογήθηκε με τη σύμφωνη γνώμη της Άνγκελα Μέρκελ, προκειμένου να ενισχυθεί η ενεργειακή ασφάλεια της Γερμανίας.
Βλέπετε ο αγωγός προκάλεσε πρόβλημα στις διπλωματικές σχέσεις της Γερμανίας με τις ΗΠΑ και συνάντησε αντιδράσεις από όλο το πολιτικό φάσμα της Γερμανίας, κάτι που έγινε εντονότερο μετά τις πρόσφατες γερμανικές εκλογές.
Η γερμανική αρχή χθες λοιπόν κατέστησε και επίσημη τη στάση αναμονής που έχει υιοθετήσει, δηλώνοντας πως «αναβάλει προσωρινά» την πιστοποίηση του.
Το επιχείρημα; Βάση της γερμανικής νομοθεσίας η ρωσική Gazprom πρέπει να δημιουργήσει θυγατρική που θα «τρέχει» το έργο στη Γερμανία δημιουργώντας το δικό της ανεξάρτητο δίκτυο.
Η απόφαση αναβάλει για τουλάχιστον τέσσερις μήνες την έναρξη λειτουργίας του Nord Stream 2, ενώ δεν χρειάζεται να έχει κανείς μεγάλη φαντασία για να καταλάβει τους αληθινούς λόγους της αναβολής.
Η Ρωσία μέσω δηλώσεων τις προηγούμενες ημέρες υποστήριξε ξεκάθαρα ότι ο αγωγός είναι μια απάντηση στην ενεργειακή κρίση της Ευρώπης καθώς θα αυξήσει τις ροές ρωσικού αερίου προς τη Γερμανία και τη δυτική Ευρώπη. Πιο συγκεκριμένα θα μεταφέρονται τουλάχιστον 55 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως, παρακάμπτοντας σε μεγάλο βαθμό την τωρινή διαδρομή μέσω Ουκρανίας.
Δεδομένου ότι οι ρωσικές εξαγωγές φυσικού αερίου συνδέονται επί της ουσίας με την έγκριση του αγωγού Nord Stream 2, οι καθυστερήσεις στην εκκίνηση του αγωγού αύξησαν τους φόβους της αγοράς ότι οι ρωσικές ροές θα παραμείνουν σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα το χτεσινό άλμα των τιμών.
Αυτό δε που ανησυχεί πολλά στελέχη της αγοράς είναι ότι για πρώτη φορά από το 2000, οι τιμές παραμένουν πέριξ του επιπέδου 75-80 ευρώ/MWh για περισσότερο από δύο μήνες. Μια παρατεταμένη παραμονή των τιμών σε αυτά τα επίπεδα δημιουργεί φόβους ότι ακόμα και αν υπάρξει αποκλιμάκωση, πιθανότατα να μην επιστρέψουν στα πρότερα χαμηλά επίπεδα.
Οι εξελίξεις στην αγορά φυσικού αερίου έχουν άμεση επίπτωση στην αγορά ηλεκτρισμού η οποία αυτές τις ημέρες σφυροκοπείται και από την νέα άνοδο των τιμών του CO2, οι οποίες έφτασαν τα 65,93 ευρώ/τόνο. Έτσι σε ορισμένες χώρες της Ευρώπης έχει ξεπεραστεί το όριο των 200 ευρώ/MWh, τιμή σχεδόν τετραπλάσια σε σύγκριση με τον ιστορικό μέσο όρο.
Η άποψη της στήλης
Η στήλη από την πρώτη στιγμή-μπορείτε να διαβάσετε σχετικές αναλύσεις εδώ και εδώ- επισήμανε ότι οι τιμές δύσκολα θα αποκλιμακωθούν γενναία πριν ανακοινωθούν οι όροι των μακροπρόθεσμων συμβολαίων που απαιτεί η Ρωσία προκειμένου να αυξήσει τις προμήθειες στην Ευρώπη.
Υπενθυμίζουμε ότι η Ευρώπη είχε προτιμήσει τα τελευταία χρόνια τις αγορές spot φυσικού αερίου και όχι μακροπρόθεσμα, πολυετή, συμβόλαια με την Gazprom.
Η Ρωσία όμως πρόσφατα έκανε σαφή την επιθυμία της για μια νέα συμφωνία με την Ευρώπη που θα περιλαμβάνει μεγαλύτερες ποσότητες αερίου, αλλά μέσω πολυετών συμφωνιών προμήθειας.
Όσο τα futures αναφοράς που διαπραγματεύονται στην Ολλανδία παραμένουν πάνω από τα 64,80 ευρώ/MWh –ήτοι τα χαμηλά της 29ης Οκτωβρίου όταν η Ρωσία ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει τις ροές- αυτό σημαίνει ότι οι δύο πλευρές δεν έχουν ακόμα καταλήξει στους όρους των μακροπρόθεσμων συμβολαίων, οι οποίοι και θα οριοθετήσουν το εύρος της όποιας αποκλιμάκωσης.
Η βραχυπρόθεσμη εικόνα του πετρελαίου
Ανάπαυλα στο ράλι των τιμών του πετρελαίου βλέπει στον ορίζοντα ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας στη μηνιαία του έκθεση. Οι λόγοι είναι οι εξής:
- Αναμένεται αύξηση 1,5 εκατομμυρίου βαρελιών ημερησίως της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου τους τελευταίους τρεις μήνες του έτους, με τις ΗΠΑ να αντιπροσωπεύουν τα 400.000 βαρέλια αυτής της αύξησης και τη Ρωσία και Σαουδική Αραβία τα 330.000 βαρέλια ημερησίως σύμφωνα πάντα με τους στόχους τους του ΟPEC+.
-Η ζήτηση αναμένεται να υποχωρήσει το επόμενο διάστημα λόγω των υψηλών τιμών, της εξασθένησης της βιομηχανικής δραστηριότητας και της αναζωπύρωσης της πανδημίας σε πολλά μέρη του κόσμου.
Στα υπόψιν ότι ο ΙΕΑ διατήρησε την πρόβλεψή του για την αύξηση της ζήτησης πετρελαίου σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητη από τον περασμένο μήνα, στα 5,5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα για το 2021 και στα 3,4 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα για το 2022.
Η στήλη έχει καταθέσει ήδη την άποψη της, η οποία συμπίπτει με του ΙΕΑ σε αυστηρά βραχυπρόθεσμο πλαίσιο όμως, το οποίο δεν αποκλείεται να μας δώσει μια αποκλιμάκωση των τιμών του πετρελαίου τον Δεκέμβριο με έναν πρώτο στόχο τα 71,20-75,50 δολάρια/βαρέλι.
Αυτά τα επίπεδα όμως προϋποθέτουν ότι η Ρωσία και η Ευρώπη θα καταλήξουν σύντομα σε μια συμφωνία ώστε να αποκλιμακωθούν οι τιμές του φυσικού αερίου. Όσο αυτό δε συμβαίνει, το πετρέλαιο θα αποτελεί μία σχετικά φθηνότερη εναλλακτική λύση για την παραγωγή ενέργειας, με αποτέλεσμα να συντηρούνται υψηλά οι τιμές καθιστώντας δύσκολη μια ευρεία αποκλιμάκωση τους ακόμα και αν ένα μέρος της ζήτησης υποχωρήσει εκ νέου λόγω της πανδημίας και παρά τις αυξήσεις παραγωγής από τις ΗΠΑ.
Υπενθυμίζουμε επίσης ότι οι traders οφείλουν εφεξής να εξετάζουν την η αποκατάσταση των επιπέδων παραγωγής πετρελαίου από τις χώρες που αυτή τη στιγμή υποπαράγουν. Από τον Ιανουάριο δε και μετά θα πρέπει να προσέξουν τις νέες αποφάσεις του ΟPEC+ όσον αφορά τα επίπεδα παραγωγής για το 2022.
