Μπορούμε να φανταστούμε έναν κόσμο που όλες οι αξίες ανεβαίνουν διαρκώς; Δεν χρειάζεται να τον φανταστούμε! Αυτή είναι η κατάσταση που βιώνουμε σήμερα. Αυτός είναι ο κόσμος μας. Οι αξίες των μετοχών, των ακινήτων και των πρώτων υλών ανεβαίνουν διαρκώς, δημιουργώντας στο τέλος βάσιμες αμφιβολίες για την «αξία» του χρήματος. Μπορεί οι κεντρικές τράπεζες να πλημμυρίζουν τον πλανήτη με χαρτονομίσματα, αλλά οι αγορές αναπροσαρμόζουν ανάλογα τις πραγματικές αξίες. Το κρυφτούλι συνεχίζεται. Μέχρι πότε;
Είναι κάτι που μπορεί να συνεχιστεί για πολύ καιρό ακόμη ή να «σκάσει» ανά πάσα ώρα και στιγμή. Κι έχει αξία να εκτιμήσει κανείς τον πιθανό χρόνο της αλλαγής αυτής της τάσης. Αν κλειστεί νωρίς στο καταφύγιο θα έχει χάσει όλο το «πάρτι». Κι αν πιστέψει ότι το πάρτι θα είναι αιώνιο, θα είναι τυχερός αν στο τέλος γλιτώσει το πτωχοκομείο. Γι' αυτές ακριβώς τις περιπτώσεις οι παλαιότεροι έβγαζαν από το θησαυροφυλάκιο το καλά φυλαγμένο βιβλίο με τα μυστικά των αγορών. Και τι έλεγε αυτό; Είχε τίτλο με τρείς λέξεις: «Διασπορά, διασπορά, διασπορά».
Η κρίση του 2010 - 2012 μας έδειξε τι μπορεί να συμβεί αν μπει σε αμφισβήτηση το ίδιο το σύστημα. Οι άνθρωποι ζουν σε πανικό και μετοχές και ακίνητα ξεπουλιούνται σε απίστευτα χαμηλές τιμές. Οι προοπτικές για το μέλλον εξαφανίζονται και ο φόβος είναι ο καθοδηγητής των επιλογών μας. Αυτό το ζήσαμε στην Ελλάδα. Ας προσπαθήσουμε να σκεφτούμε ότι το κραχ θα αφορά όλο τον πλανήτη και όχι μόνο μία γωνιά του κόσμου. Αυτό σημαίνει ότι ο πανικός θα είναι μεγαλύτερος και οι ακραίες συμπεριφορές μέρος της τότε καθημερινότητας.
Το πρώτο ερώτημα είναι το «πότε». Δεν μπορούμε να απαντήσουμε σε αυτό. Το δεύτερο ερώτημα είναι το «πόσο». Πόσο θα κρατήσει αυτή η κρίση. Και από αυτή την απάντηση εξαρτάται το πόσο θα αλλάξει ο κόσμος μας. Αν θα πρόκειται για μία μικρή ανάπαυλα του άκρατου υπερκαταναλωτισμού ή για μια αφορμή για την αναζήτηση νέων μοντέλων. Δυστυχώς ούτε και σε αυτό το ερώτημα μπορούμε να απαντήσουμε.
Να δούμε, πάντως, τι ξέρουμε! Ορισμένα πράγματα δεν πρόκειται να αλλάξουν κάτω από τις οποιεσδήποτε συνθήκες. Αν αμφισβητηθεί το νομισματικό σύστημα, τότε ο χρυσός θα είναι μια χρήσιμη εναλλακτική. Και το δεύτερο που δεν πρόκειται να αλλάξει είναι ότι οι άνθρωποι χρειάζονται τροφή για να επιβιώσουν. Αυτό σημαίνει ότι επενδύσεις σε αγροτικές εκτάσεις και σε χρυσό, ίσως αποτελούν μία καλή ασπίδα για την κρίση. Αν αυτή έρθει. Αν δεν έρθει και πάλι δεν χάνει κάποιος τα χρήματά του με αυτόν τον τρόπο!
Θανάσης Μαυρίδης
