Μπορεί στην Ελλάδα να έχουμε επιλέξει ως προτεραιότητά μας τη «θεωρητική» στήριξη των νέων καινοτόμων επιχειρήσεων με προοπτική μεγέθυνσης (startups), όμως σε άλλες χώρες αυτές στηρίζονται με έργα, μιας και η συμβολή τους στον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη κάθε οικονομίας είναι κεφαλαιώδης. Έτσι, ενώ στην Ελλάδα νομίζουμε ότι αρκούν οι ευχές, οι εξαγγελίες και κάποια κτήρια, στη μεγαλύτερη αγορά για Startups στη ΝΑ Ευρώπη, τη Ρουμανία, η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική:
- Η μη υποχρέωση των μετόχων να ασφαλιστούν μειώνει τα αρχικά κόστη
- Η χαμηλή φορολογία βοηθά τις εταιρείες να μεγαλώσουν γρήγορα και να έχουν χρήματα για περαιτέρω ανάπτυξη
- Οι μεγάλες εταιρείες και οι πολυεθνικές είναι μέσα στην αγορά και έχουν δημιουργήσει ένα τεράστιο «οικοσύστημα» για τέτοιες εταιρείες
- Τα πανεπιστήμια σε πολλές περιπτώσεις έχουν συνδεθεί με την αγορά εργασίας
- Το ταχύτατο internet βοηθά άπειρες ιδέες να γίνουν πράξη
- Το μεγάλο πλέον διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών επιτρέπει τη δημιουργία δύο αγορών: Αυτή των μικροεπενδυτών και αυτή των διεθνών παικτών, που εδώ και σχεδόν 20 χρόνια επενδύουν μεγάλα ποσά σε Ρουμανικές startups, κυρίως στον τεχνολογικό τομέα.
Εξαγορές, εξαγορές, εξαγορές...
Την ώρα που στην Ελλάδα αν γίνει ΜΙΑ τέτοια χρηματοδότηση ή εξαγορά οι δημοσιογράφοι θα γράφουν επί εβδομάδες, λες και ποιος ξέρει τι έγινε, στη Ρουμανία το πρώτο δίμηνο του 2021 είχαμε μεταξύ άλλων τις εξής ειδήσεις, που σχεδόν όλες πέρασαν «στα ψιλά»:
1. Η αμερικανική Mocha Global αγόρασε τη Ρουμανική εταιρεία Lemur Labs, που ειδικεύεται στην ανάπτυξη εφαρμογών κινητού για Android, με το T-Me Studios brand.
2. Η επίσης αμερικανική Algolia εξαγόρασε τη Ρουμανική startup MorphL, που αναπτύσσει τεχνολογίες βασισμένες στην Τεχνητή Νοημοσύνη για το ηλεκτρονικό εμπόριο και υπόσχεται στα μεγάλα ηλεκτρονικά καταστήματα αύξηση πωλήσεων μέσα από νέες αυτοματοποιημένες τεχνικές. Η MorphL είχε ήδη λάβει χρηματοδότηση από το European Data Incubator και το Google Digital News Initiative.
3. Η ελβετική εταιρεία ανάπτυξης video games Miniclip, μέλος του Κινεζικού κολοσσού Tencent, εξαγόρασε πλειοψηφικό πακέτο στο Ρουμανικό studio ανάπτυξης παιχνιδιών Green Horse Games, που έχει βγάλει το επιτυχές Football Rivals Game. Στη startup είχε παλαιότερα επενδύσει το Ρουμανικό Fund Catalyst Romania, το οποίο πούλησε τη συμμετοχή του με μεγάλα κέρδη.
4. Η μεγάλη διεθνής εταιρεία ThoughtWorks, με 7.000 υπαλλήλους και 46 γραφεία σε 15 χώρες, εξαγόρασε τη Gemini Studios στη Ρουμανία, μία εταιρεία ανάπτυξης εφαρμογών Software με 170 υπαλλήλους στο Βουκουρέστι. Η νέα εταιρεία λέγεται ThoughtWorks Romania.
5. H Ρουμανική εταιρεία τεχνολογίας Life is Hard (LIH), εισηγμένη στη Μικρή Αγορά στο Χρηματιστήριο του Βουκουρεστίου, πάροχος τεχνολογικών λύσεων σε μικρομεσαίες εταιρείες και ιδιοκτήτρια μεγάλης ηλεκτρονικής πλατφόρμας πώλησης ασφαλιστήριων συμβολαίων, θα εξαγοράσει την εταιρεία παραγωγής λογισμικού για ηλεκτρονικό εμπόριο Innobyte.
6. Η μεγαλύτερη πλατφόρμα ηλεκτρονικών κρατήσεων της Ουγγαρίας, η Szallas.hu, συγχωνεύτηκε με τη Ρουμανική Travelminit.ro, με την επένδυση που συνοδεύει τη συγχώνευση αυτή να ανέρχεται σε 1.000.000 Ευρώ. Οι Ούγγροι έχουν πλατφόρμες και στην Πολωνία αλλά και την Τσεχία, απασχολούν 300 υπαλλήλους, πέρσι είχαν κρατήσεις ύψους 150 εκ. Ευρώ και οι ίδιοι ανήκουν σε μεγάλο επενδυτή που επένδυσε σε αυτούς το 2015. Η Ρουμανική πλατφόρμα παρουσίασε άνοδο πωλήσεων 350% τα τελευταία 4 χρόνια, προσφέροντας ακίνητα μόνο στη Ρουμανία.
Ο επόμενος Ρουμανικός «μονόκερος»;
Οι Ρουμάνοι έχουν ήδη αρκετές εταιρείες που έχουν εξαγοραστεί από μεγάλες πολυεθνικές για εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια έκαστη, αλλά και δύο «μονόκερους», την UiPath που ετοιμάζεται να μπει στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης με κεφαλαιοποίηση 35 δις δολάρια και το κρυπτονόμισμα Elrond, που επίσης έσπασε το φράγμα του 1 δις δολάρια.
Εντός του 2021 η Ρουμανική Druid που ειδικεύεται στην ανάπτυξη «έξυπνων ψηφιακών βοηθών και συνομιλητών» (chatbots) για μεγάλες εταιρείες, προχώρησε σε νέο κύκλο χρηματοδότησης ύψους 2,5 εκ. δολαρίων, φτάνοντας συνολικά τα 5,8 εκ. δολάρια από τότε που ιδρύθηκε. Με εκατοντάδες έτοιμες προτάσεις σε 45 γλώσσες και αύξηση εσόδων... 580% το 2020, στοχεύει στη διεθνή αγορά συνδιαλέξεων μέσω τεχνητής νοημοσύνης, που έτρεξε κατά μέσο όρο με 22% τα τελευταία 4 χρόνια και αναμένεται να φτάσει τα 13,9 δις δολάρια το 2025, σύμφωνα με έρευνα της Marketsandmarkets. Το ότι συνεργάζεται και με την UiPath σίγουρα δεν... βλάπτει!
Το χρηματιστηριακό ρεκόρ
Στις 29 Ιανουαρίου μπήκε στο Ρουμανικό Χρηματιστήριο η τοπική εταιρεία κυβερνοασφάλειας Safetech Innovation και σε 40 μέρες βρίσκεται περίπου 700% πιο ψηλά από την τιμή εισαγωγής της. Μόλις το περασμένο φθινόπωρο οι ιδρυτές της πούλησαν το 20% της εταιρείας με περίπου 500.000 Ευρώ, με την αξία των μετοχών σήμερα να ανέρχεται σε πάνω από 4 εκ. Ευρώ.
Χρηματοδοτήσεις, κυρίως από Ρουμάνους (ιδιώτες ή fund)
1. Η Plant an App, εταιρεία λογισμικού που ειδικεύεται σε τεχνολογία low-code συγκέντρωσε εντός 3 (τριών) ωρών 350.000 Ευρώ από Ρουμάνους ιδιώτες επενδυτές. Πέρσι είχε συγκεντρώσει άλλα 250.000 Ευρώ.
2. Η Finqware, που ειδικεύεται στο Open Banking και λειτουργεί ως «γέφυρα ανάμεσα σε επιχειρήσεις και τους παρόχους χρηματοοικονομικών υπηρεσιών», συγκέντρωσε 500.000 Ευρώ από τον νέο γύρο χρηματοδότησης που έτρεξε πριν λίγες μέρες. Η εταιρεία έχει ως ιδρυτές της πρώην τραπεζίτες και προσφέρει ήδη υπηρεσίες Open Banking στη Ρουμανία και την Κροατία. Με τα χρήματα που πήρε στοχεύει να επεκταθεί και σε άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
3. Η ενδιαφέρουσα Oveit που αναπτύσσει μία πλατφόρμα για Live Stream Shopping συγκέντρωσε 400.000 Ευρώ από 44 εγχώριους επενδυτές και 100.000 από 4 αρχικούς επενδυτές της. Το ποσό συγκεντρώθηκε επίσης σε... 3 (τρεις) ώρες.
4. Αν κάποιος trainer θέλει να φτιάξει τα δικά του βίντεο, η Hyperhuman έχει έτοιμες λύσεις για τη δημιουργία ψηφιακού περιεχομένου σε λίγα λεπτά, με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης. Τώρα η Ρουμανική startup έχει και 500.000 Ευρώ, από επενδύσεις που έκαναν τρία μεγάλα venture capitals. Όχι τυχαία, πίσω της βρίσκεται ένας από τους Ρουμάνους product leader της Fitbit, άλλης μίας τοπικής εταιρείας που εξαγοράστηκε στο παρελθόν και πλέον ανήκει σε μεγάλο αμερικανικό όμιλο.
5. H startup λογισμικού για την ανάπτυξη παιχνιδιών στο κινητό Firebyte Games ολοκλήρωσε τον Φεβρουάριο ιδιωτική τοποθέτηση που έφτασε στο ύψος του 1 εκ. Ευρώ. Πούλησε κάθε μετοχή της με περίπου 0,115 Ευρώ και η ζήτηση υπερκάλυψε την προσφορά κατά 3,56 φορές. Η κεφαλαιοποίηση της εταιρείας ανήλθε σε 4 εκ. Ευρώ, με τζίρο 2,4 εκ. Ευρώ φέτος και εκτιμώμενη κερδοφορία 267.000 Ευρώ.
6. Η εταιρεία ανάπτυξης property management Miluu συγκέντρωσε 884.000 Ευρώ σε 3 (τρεις) ώρες, 100.000 περισσότερα από όσα υπολόγιζε. Οι ιδιώτες επενδυτές συμμετείχαν με 230.000 Ευρώ και διάφορα Ρουμανικά funds τοποθέτησαν 654.000 Ευρώ. Με τα κεφάλαια αυτά θα προχωρήσει στην επέκτασή της στη Ρουμανία και την Πολωνία.
7. Η startup με έξυπνο περιεχόμενο ταξιδιωτικού ενδιαφέροντος Questo συγκέντρωσε 1.500.000 δολάρια για να συνεχίσει τη διεθνή της επέκταση. Με έδρα της τη Ρουμανία, ως το τέλος του 2021 θέλει να προσφέρει τα παιχνίδια της (μέσω των οποίων εξερευνάς μία πόλη) σε 200 πόλεις σε όλον τον κόσμο.
Η λίστα έχει πολλές ακόμη εταιρείες που έλαβαν χρηματοδότηση στη Ρουμανία, φέτος.
Την ίδια ώρα η Ρουμανική iFactor συγκέντρωσε 700.000 Ευρώ μέσα από μία νέα πλατφόρμα χρηματοδότησης στο Λονδίνο, για να προσφέρει υπηρεσίες Factoring εξ’ αποστάσεως στη Ρουμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Όπως και η Ρουμανική SuperOkay που συγκέντρωσε από Ρουμανία και Βουλγαρία 400.000 Ευρώ για την επέκτασή της έχοντας πελάτες agencies, software studios και freelancers.
Όχι τυχαία, το μεγαλύτερο επενδυτικό Fund για Startups στη Βουλγαρία θα επενδύσει φέτος 17 εκ. Ευρώ σε εταιρείες της Ρουμανίας, “της μεγαλύτερης και σημαντικότερης αγοράς για startups στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή», όπως λένε οι Βούλγαροι.
Χαμηλή φορολογία, ευελιξία, δικαιοσύνη και καπιταλισμός = Ευημερία για τους πολλούς
Η Ρουμανία δεν είναι παράδεισος. Όμως έχει ξεκάθαρα επιλέξει τον δρόμο του καπιταλισμού, (καπιταλισμού όπως Αμερική, όχι «κρυπτοκομμουνισμού όπως Ελλάδα, που τον αποκαλούν κάποιοι και νεοφιλελευθερισμό, τρομάρα τους), της χαμηλής φορολογίας, της δικαιοσύνης και προστασίας της ιδιωτικής περιουσίας και της ευελιξίας.
Το αποτέλεσμα φαίνεται και στον κλάδο των startups, όπου έχει φτιάξει τη μεγαλύτερη αγορά στη ΝΑ Ευρώπη και πλέον δεκάδες εταιρείες εκεί βρίσκουν εύκολα και άμεσα χρηματοδότηση για τις ιδέες και τα projects τους. Με έργα, όχι μόνο «βραβεία και επαίνους». Με τα χρήματα αυτά μπορούν εύκολα να αναπτυχθούν, πληρώνοντας φορολογία 1% επί του τζίρου για τζίρο ως 1.000.000 Ευρώ και 16% επί των κερδών για τζίρο άνω του 1.000.000 Ευρώ, ενώ πχ ο προγραμματιστής λογισμικού αν δεν θέλει να έχει δικιά του εταιρεία με φορολογία ως και 1% και προτιμά να είναι υπάλληλος, πληρώνει φόρο 0 (μηδέν) επί των εισοδημάτων του.
Εμείς θα αλλάξουμε κάτι για να αρχίσουμε να μπαίνουμε πιο ουσιαστικά στον χάρτη; Ή θα αρκεστούμε να χαιρόμαστε για τις 20 – 30 σοβαρές startups που έχουμε στη χώρα μας (που στις περισσότερες κάνουμε δύσκολη τη ζωή), αδιαφορώντας για την έμπρακτη στήριξη των ανθρώπων με καινοτόμες ιδέες;
Η επιλογή μας ανήκει. Το ίδιο και τα αποτελέσματα...
* Ο Ηλίας Π. Παπαγεωργιάδης είναι διευθύνων σύμβουλος της MORE στη Ρουμανία, που περιλαμβάνει και τη MORE Consulting, επί χρόνια μία εκ των κορυφαίων συμβουλευτικών εταιριών στη Ρουμανία
