Για τη σημαντική βελτίωση του επενδυτικού κλίματος και τις θετικές εξελίξεις που σημειώνονται στον εγχώριο τραπεζικό κλάδο μιλάει στο Liberal.gr, ο υπεύθυνος για τις ελληνικές τράπεζες αναλυτής της Moody'' s, κ. Νώντας Νικολαΐδης, σημειώνοντας ότι πλέον οι ελληνικοί όμιλοι διαθέτουν επαρκή κεφάλαια με βάση τις εποπτικές απαιτήσεις.
Ο κ. Νικολαΐδης εκτιμά ότι οι αγορές προεξοφλούν ομαλή αλλαγή στο κυβερνητικό σχήμα, χαρακτηρίζει εφικτούς στους στόχους μείωσης των «κόκκινων» δανείων και βλέπει πολύ θετικά τις εξελίξεις στην Τρ. Πειραιώς οι οποίες όπως σημειώνει δεν αποκλείεται να οδηγήσουν σε αναβάθμιση της τράπεζας. Σύμφωνα με τον ίδιο, η πλήρης άρση των capital controls θα στείλει ηχηρό μήνυμα στις αγορές για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης ενώ όσον αφορά την αύξηση των καταθέσεων, τονίζει ότι το σημαντικό είναι να δούμε μεγάλες επιχειρήσεις να επιστρέφουν χρήματα από το εξωτερικό.
Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Μαριόλη
1.Πως σχολιάζετε την εντυπωσιακή αλλαγή κλίματος που βλέπουμε για τους ελληνικούς τίτλους και κυρίως την τρομακτική άνοδο των τραπεζικών μετοχών τους τελευταίους μήνες και κυρίως μετά τις ευρωεκλογές;
Κατά τη γνώμη μου οφείλεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων. Κυρίως έχει να κάνει με το γεγονός ότι η χώρα επέστρεψε 
σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και ότι οι επενδυτές βλέπουν πως το κλίμα πολιτικά είναι θετικό παρά τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών. Στην παρούσα φάση, οι επενδυτές και οι αγορές φαίνεται ότι προεξοφλούν ομαλή αλλαγή στο κυβερνητικό σχήμα, ενώ την ίδια ώρα βλέπουμε και κάποιες θετικές εξελίξεις στο τραπεζικό σύστημα. Για παράδειγμα, οι τράπεζες επέστρεψαν σε θετική κερδοφορία, αυξήθηκαν οι καταθέσεις, μηδενίστηκε ο ELA και σιγά σιγά φαίνεται ότι με τα σχέδια μείωσης των NPEs ελαφρύνονται από το μεγάλο βραχνά των «κόκκινων» δανείων. Ιδιαίτερα σημαντικό, επίσης, είναι το θέμα των κεφαλαίων τα οποία δείχνουν να είναι επαρκή σε σύγκριση με τις εποπτικές απαιτήσεις.
2.Βλέπουμε τις ελληνικές τράπεζες – με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Eurobank – να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την ταχύτερη μείωση των NPEs. Είστε σήμερα πιο αισιόδοξος για τον ελληνικό τραπεζικό κλάδο και τους στόχους για τα «κόκκινα» δάνεια;
Το γεγονός ότι οι ελληνικές τράπεζες μέχρι τώρα δεν είχαν πρόβλημα στην επίτευξη των στόχων είναι μία θετική ένδειξη. Είναι επίσης θετικό ότι αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες από μόνες τους για βελτίωση της ποιότητας του δανειακού τους χαρτοφυλακίου. Αν δούμε τους στόχους, οι ελληνικές τράπεζες καλούνται να μειώσουν τα NPEs από 82 δισ. ευρώ το Δεκέμβριο του 2018 στα 65 δισ. ευρώ το Δεκέμβριο του 2019, που συνεπάγεται μείωση της τάξης των 17 δισ. ευρώ ή περίπου 4-4,5 δισ. ευρώ για κάθε μία από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες. Με ένα συνδυασμό πωλήσεων, διαγραφών, πακετοποίησης και αναδιαρθρώσεων πιστεύω πως είναι εφικτός ο στόχος. Το σχέδιο της Eurobank είναι αρκετά αισιόδοξο αφού μέσω ενός deal η τράπεζα «ξεφορτώνεται» περίπου 7 δισ. ευρώ ενώ παράλληλα αλλάζει η δομή της τράπεζας.
Αναμένουμε να δούμε αυτή τη μετάλλαξη και τις λεπτομέρειες του ισολογισμού της νέας τράπεζας καθώς ένα μέρος των τίτλων της πακετοποίησης θα διατηρηθούν στον ισολογισμό της νέας οντότητας. Μπορεί η νέα τράπεζα να μην έχει στον ισολογισμό της τα 7 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενα δάνεια, αλλά θα έχει ένα ποσοστό ομολόγων συνδεδεμένα με τα «κόκκινα» δάνεια τα οποία αναμένουμε να δούμε την απόδοση τους. Σε γενικές γραμμές το βλέπουμε θετικά, ωστόσο δεν είμαστε ακόμα σε θέση να εκτιμήσουμε το κατά πόσο θα έχει κάποια σημαντική επίπτωση στην αξιολόγηση του αξιόχρεου της τράπεζας.
3.Θα ήθελα και ένα σχόλιο για την έκδοση ομολόγου από την Τρ. Πειραιώς και το γεγονός ότι ολοκληρώνει το σχέδιο αναδιάρθρωσης και προχωρά σε ένα μεγάλο deal για τα «κόκκινα» δάνεια με την Intrum.
Βλέπουμε την Τρ. Πειραιώς να ολοκληρώνει ένα συνδυασμό ενεργειών που ενισχύουν την κεφαλαιακή της επάρκεια, γεγονός που της δίνει ένα σημαντικό «μαξιλάρι» έναντι του SREP, έναντι δηλαδή της ελάχιστης κεφαλαιακής επάρκειας που πρέπει να διαθέτει με βάση την ετήσια αξιολόγηση του SSM. Αυτό είναι πολύ θετικό για την τράπεζα σε συνδυασμό με τα γενικά βήματα προόδου μετά την πρόσφατη αλλαγή διοίκησης. Όλα αυτά αντανακλώνται και στις θετικές προοπτικές διαβάθμισης (positive rating outlook) που διατηρούμε για την τράπεζα, που σημαίνει ότι είναι πολύ πιθανό να υπάρξει αναβάθμιση μέσα στους επόμενους 12-18 μήνες. Η Τρ. Πειραιώς πούλησε θυγατρικές και ενίσχυσε τα κεφάλαια της, μένει να δούμε τώρα πως θα εξελιχθεί η διαδικασία μείωσης των κόκκινων δανείων.
Το deal με την Intrum είναι επίσης θετικό, ενισχύει τα κεφάλαιά της και δείχνει ότι η Τρ. Πειραιώς είναι αποφασισμένη και επικεντρώνεται στη μείωση των NPEs στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό. Πιστεύω πως μία ξεχωριστή εταιρεία που είναι εξειδικευμένη σε αυτή τη δουλειά μπορεί να αναδιαρθρώσει καλύτερα τα δάνεια ή και να εισπράξει περισσότερα χρήματα, να κάνει δηλαδή καλύτερη διαχείριση των κόκκινων δανείων. Με αυτόν τον τρόπο η διοίκηση της τράπεζας μπορεί να δώσει περισσότερη βαρύτητα και χρόνο στην οργανική της ανάπτυξη μέσω νέων χρηματοδοτήσεων που θα ενισχύσουν τη κερδοφορία της.
4.Μετά την πρόσφατη έκδοση της Τρ. Πειραιώς και την εντυπωσιακή πτώση των spreads στα κρατικά ομόλογα βλέπετε να «ανοίγουν» οι αγορές για τις τράπεζες;
Πιστεύω ότι σταδιακά θα ανοίξουν περισσότερο οι αγορές για τις Ελληνικές τράπεζες, όπως για παράδειγμα με την πιθανή έκδοση πρωτοβάθμιων ομολόγων (senior bonds). Είδαμε την Τρ. Πειραιώς η οποία εξέδωσε δευτεροβάθμιο ομόλογο (Tier 2 subordinated bonds) σε σχετικά υψηλό αλλά αναμενόμενο κόστος. Μπορεί το κόστος να είναι υψηλό, όπως και αυτό των CoCos της τράπεζας, αλλά η εξέλιξη είναι θετική γιατί ενισχύει τα κεφάλαιά της και πλέον διαθέτει ένα «μαξιλάρι» που θα της επιτρέψει να τα απελευθερώσει σταδιακά μέσω νέων δανείων και να ενισχύσει την κερδοφορία της.
Επίσης, ο συνδυασμός τέτοιων κινήσεων θα βελτιώσει το χρηματοδοτικό προφίλ των τραπεζών, αφού θα μπορούν να αποπληρώσουν άλλες πηγές, όπως τη διατραπεζική, και να απελευθερώσουν στοιχεία ενεργητικού (assets) τα οποία δεσμεύονται για τον δανεισμό από τη διατραπεζική. Προβλέπω ότι και άλλες τράπεζες σταδιακά θα βγουν μελλοντικά στις αγορές όσο μειώνονται τα spreads του δημοσίου, και όσο αποκαθίσταται η εμπιστοσύνη επενδυτών. Το κόστος των ομολόγων μπορεί να είναι στην αρχή υψηλό αλλά η έξοδος θα αποτελέσει σημαντικό μήνυμα επιστροφής των τραπεζών στις διεθνής αγορές.
5.Η Moody's έχει χαρακτηρίσει θετική την εφαρμογή κεντρικών λύσεων για τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων όπως αυτή του ΤΧΣ και της ΤτΕ. Πόσο κοντά είμαστε στην εφαρμογή τους και πόσο καλό μπορούν να κάνουν σήμερα;
Σίγουρα τα δύο σχέδια θα βοηθήσουν γιατί θα έχουν συστημικό αποτέλεσμα και χαρακτήρα. Αλλά όπως αντιλαμβάνομαι το σχέδιο της ΤτΕ θα έχει ίσως κάποια άμεση επίπτωση στα κεφάλαια γιατί μεταφέρεται και μέρος της αναβαλλόμενης φορολογία (DTAs) εκτός τράπεζας. Δεν είμαστε όμως βέβαιοι ακόμη για το πόσο θα επηρεαστεί ο ισολογισμός μιας τράπεζας. Εκτιμώ ότι οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές βλέπουν και τα δύο σχέδια θετικά, επομένως αναμένουμε τις εξελίξεις. Το σχέδιο του ΤΧΣ είναι θα έλεγα πιο δοκιμασμένο μέσω της παρόμοιας εφαρμογής του στην Ιταλία. Σε γενικές γραμμές κάθε ενέργεια μέσω των δύο σχεδίων που συμβάλλει στην ταχύτερη μείωση των NPEs θα βοηθήσει σημαντικά στην ανάκαμψη των τραπεζών.
6.Παλαιότερα είχατε εκτιμήσει ότι δύσκολα θα επιστρέψουν στο σύστημα τα λεφτά από τα στρώματα, ενώ ο Κ. Μητσοτάκης κάλεσε τις επιχειρήσεις να επιστρέψουν χρήματα από το εξωτερικό, στέλνοντας μήνυμα στις αγορές. Θεωρείτε εφικτό να δούμε επιστροφές;
Είναι δύσκολο να προβλέψεις τον ρυθμό με τον οποίο θα αυξηθούν οι καταθέσεις. Παρατηρώ όμως ότι κάθε χρόνο αυξάνεται σημαντικά ο ρυθμός επιστροφής των καταθέσεων με 3,4% το 2016, 4,7% το 2017 και 6,3% το 2018 όπου φαίνεται καθαρά η αυξητική τάση, η οποία ελπίζουμε να συνεχιστεί. Για τον Απρίλιο του 2019 η ετήσια αύξηση ήταν στο 6% που μπορεί να δείχνει κάποιου είδους σταθεροποίησης του ρυθμού, αλλά πιστεύω όσο αυξάνεται η εμπιστοσύνη θα επιστρέφουν και περισσότερες καταθέσεις. Για τις καταθέσεις των νοικοκυριών έχω την αίσθηση ότι οι περισσότερες έχουν επιστρέψει στο σύστημα. Από εκεί που μπορεί να περιμένουμε επιστροφές είναι από τις ασφαλιστικές εταιρείες, άλλες μεγάλες επιχειρήσεις αλλά και εφοπλιστικά κεφάλαια. Το σημαντικό είναι να επιστρέψουν καταθέσεις μεγάλων επιχειρήσεων για να σταλεί ένα ηχηρό μήνυμα εμπιστοσύνης στις αγορές.
7.Πόσο σημαντική θα είναι η άρση των capital controls μέσα στο έτος, την οποία οφείλω να ομολογήσω ότι την είχατε προβλέψει σε παλαιότερη συνέντευξή σας στο Liberal;
Πίστευα πάντοτε ότι η πλήρης άρση των capital controls θα πάρει χρόνο γιατί πρώτα έπρεπε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των καταθετών. Τώρα φαίνεται ότι οδεύουμε προς αυτή την κατεύθυνση, κάτι που έχει διαμηνύσει και ο διοικητής της ΤτΕ πρόσφατα. Η πλήρης άρση αναμφίβολα αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βήμα αφού οι καταθέτες θα μπορούν να μεταφέρουν και χρήματα στο εξωτερικό, παρά το γεγονός ότι οι πιο σημαντικοί περιορισμοί έχουν αρθεί από τον Οκτώβριο του 2018.
Ωστόσο, πιστεύω ότι η πλήρης άρση θα γίνει πραγματικότητα σε ένα σενάριο κατά το οποίο δεν θα υπάρξουν οποιεσδήποτε αρνητικές πολιτικές εξελίξεις στις επερχόμενες εκλογές και θα έχουμε ομαλή μετάβαση σε ένα νέο σχήμα. Το βασικό μας σενάριο σαν οίκος αξιολόγησης είναι ότι δεν θα έχουμε κάποια αρνητική εξέλιξη που θα μας φέρει προ εκπλήξεως και θα οδηγήσει σε έκρηξη της αβεβαιότητας όπως το 2015.
