Την βεβαιότητά του ότι η Ελλάδα δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να βγει εντελώς από το πρόγραμμα, εκφράζει στο Liberal, ο Γάλλος οικονομολόγος Charles Wyplosz, μέλος της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τακτικός σύμβουλος πολλών διεθνών θεσμών όπως η Κομισιόν, το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα.
Και εξηγεί ότι παρ'' ότι ο προϋπολογισμός έχει ισορροπήσει και έχει δοθεί μεγάλη περίοδος χάριτος για την πληρωμή των δανείων του επίσημου τομέα, το γεγονός ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί εκ των πραγμάτων να αποκτήσει πρόσβαση στις αγορές, που θα είναι ακριβή, θα λειτουργήσει για τη χώρα αποσταθεροποιητικά.
Επισημαίνει ότι κανένα κράτος δεν έχει ποτέ πετύχει τέτοια πλεονάσματα για τόσο μεγάλη διάρκεια σαν τους στόχους της Ελλάδας, και θεωρεί ότι μόνο αν η χώρα καταφέρει κάποια στιγμή να μειώσει δραστικά το θέμα του χρέους, τότε και μόνο θα μπορέσει να ξεπεράσει το τρομακτικό αυτό κεφάλαιο της ιστορίας της.
Σχετικά με το συνασπισμό των Ιταλών λαϊκιστών, προβλέπει ότι αν τελικά σχηματίσουν κυβέρνηση, τότε θα ξεσπάσει μία μεγάλη οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση, με αποτέλεσμα η χώρα είτε να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη και πιθανώς την Ε.Ε, είτε να δεσμευτεί σε ένα πρόγραμμα «ελληνικού τύπου». Και σημειώνει με νόημα ότι οι Ιταλοί δεν έχουν μάθει από τα λάθη των άλλων.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, Ντ. Κοστέλο, επανέλαβε χθες μιλώντας σε συνέδριο στην Αθήνα ότι η Ελλάδα δεν έχει κανένα περιθώριο να πάρει πίσω μέτρα που έχουν συμφωνηθεί. Τι θα συμβεί αλήθεια αν μετά τον Αύγουστο η Αθήνα δεν τηρήσει τις δεσμεύσεις της;
Από οικονομικής άποψης, τα πισωγυρίσματα αναφορικά με τις αναπτυξιακές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν με κόπο θα είναι μεγάλο λάθος.
Πολιτικά, θα αποτελούσαν σινιάλο από την κυβέρνηση ότι έχει ανακτήσει την ελευθερία της από τους θεσμούς, και ότι μπορεί πλέον να επιστρέψει στη δική της ατζέντα. Έχω παρατηρήσει ότι οι οικονομικά λανθασμένες πολιτικές σε μια χώρα, πάντα βλάπτουν στο τέλος την οικονομία της και την κυβέρνηση, συχνά στη χειρότερη δυνατή στιγμή.
Επίσης θα ήταν ένα καταστροφικό σημάδι προς τις αγορές (και προς άλλες κυβερνήσεις) το γεγονός ότι οι ελληνικές Αρχές είναι έτοιμες να λάβουν κακές αποφάσεις, μόνο και μόνο για να εξυπηρετήσουν εγχώρια μικροπολιτικά συμφέροντα, θυμίζοντας τις προηγούμενες δεκαετίες κακοδιαχείρισης που οδήγησαν στην κρίση.
Αυτό είναι ακριβώς το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε τώρα και με την Ιταλία.
Αν ληφθούν μέτρα τα οποία διευρύνουν και πάλι το δημοσιονομικό έλλειμμα, τότε πως αυτό θα χρηματοδοτηθεί; Αν επιχειρηθεί αυτό να γίνει μέσω των αγορών, τότε το κόστος θα είναι υψηλό. Αν πάλι θελήσει η κυβέρνηση να πάρει νέο δάνειο από τον ESM ή και το ΔΝΤ, τότε πολύ απλά θα επιστρέψει πίσω στα παλιά.
- Συμφωνείτε με την πολιτική υπερπλεονασμάτων ύψους 3,5% του ΑΕΠ που έχει συμφωνήσει να ακολουθήσει η κυβέρνηση ως το 2022; Έχει ποτέ καταφέρει άλλη χώρα τέτοιες επιδόσεις; Δεν είναι συνταγή που στεγνώνει την οικονομία και ροκανίζει την ανάπτυξη;
Η ιστορικά ανήκουστη απαίτηση για μηδενισμό των ελλειμμάτων μετά το 2010 αποτέλεσε βασικό παράγοντα για την ύφεση, την έκρηξη της ανεργίας και την φτώχεια στην Ελλάδα.
Ήμουν κατά του μέτρου τότε, και θεωρώ ότι είναι μία από τις πιο λανθασμένες πολιτικές που εφαρμόστηκαν ποτέ. Ό,τι έγινε, όμως, έγινε.
Ο προϋπολογισμός εμφανίζει πρωτογενές πλεόνασμα, το κόστος των προσπαθειών αυτών το έχουμε αφήσει πίσω μας, και πλέον η διατήρηση του πλεονάσματος στο τρέχον επίπεδο δεν έχει υφεσιακό αντίκτυπο.
Από την άλλη πλευρά, δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο χώρας που να διατηρεί τόσο μεγάλο πλεόνασμα για πάντα.
Όμως το χρέος είναι πολύ μεγάλο για να είναι βιώσιμο. Η Ελλάδα έχει δύο επιλογές: Η πρώτη είναι να μειώσει το πλεόνασμα και να διατηρήσει το χρέος σε αφόρητο επίπεδο.
Η δεύτερη είναι να διαπραγματευτεί μία μεγάλη μείωση του κρατικού χρέους, κάτι που είναι εφικτό αν το πλεόνασμα διατηρηθεί στο 3,5% για μερικά χρόνια ακόμη.
Η πρώτη επιλογή θα οδηγήσει σε νέα κρίση. Η δεύτερη επιλογή δεν θα πλήξει την ανάπτυξη και είναι πολύ πιθανό να επιτρέψει στη χώρα να γυρίσει σελίδα και να ξεπεράσει ένα τρομακτικό κεφάλαιο της ιστορίας της.
- Στην Ιταλία κανείς δεν ξέρει πότε θα τελειώσει η περιπέτεια στην οποία έχει μπει η χώρα. Αλήθεια πως εξηγείτε ότι ο συνασπισμός των λαϊκιστών δείχνει να μην αντιλαμβάνεται τι συνέβη το 2015 στην Ελλάδα; Μήπως θεωρούν ότι η Ιταλία είναι πολύ μεγάλη ώστε θα φοβίσει τους εταίρους της;
Είναι πράγματι περίεργο. Για κάποιο λόγο, κανείς δεν μαθαίνει από τα λάθη των άλλων. Επίσης, ο κόσμος γενικά δεν καταλαβαίνει από οικονομικά και τείνει να πιστεύει ότι «εμείς είμαστε διαφορετικοί». Και, τέλος, υπάρχει τεράστια συσσωρευμένη απογοήτευση απέναντι στις ελίτ ότι δεν τα καταφέρνουν, άρα γιατί να μην δοκιμάσουμε κάτι άλλο;
- Οι Ιταλοί αποφεύγουν πλέον να μιλήσουν ανοικτά για τα σενάρια που κάποιοι είχαν υποστηρίξει περί εξόδου από το ευρώ. Πιστεύετε ότι η μέχρι τώρα πολιτική των Βρυξελλών απέναντί τους μπορεί να έχει ενισχύσει τη δύναμη των ευρωσκεπτικιστών στη χώρα;
Αυτό που ξέρω, είναι ότι αν οι Ιταλοί λαϊκιστές προχωρήσουν στο σχηματισμό κυβέρνησης θα ξεσπάσει μία μεγάλη οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση. Σε εκείνο το σημείο, είτε θα εγκαταλείψουν την Ευρωζώνη και πιθανώς την Ε.Ε, είτε θα δεσμευτούν σε ένα πρόγραμμα «ελληνικού τύπου».
Η ανησυχητική πτυχή είναι ότι η έξοδος της Ιταλίας από το ευρώ μπορεί στην αρχή να ενισχύσει τους λαϊκιστές, ενώ ένα μνημόνιο αναμφίβολα θα τους πλήξει σημαντικά.
- Πως θα έπρεπε επομένως να κινηθεί η Ευρώπη με την περίπτωση της Ιταλίας;
Η Ευρώπη δεν μπορεί να επιλύσει το ιταλικό πρόβλημα. Μπορεί να προειδοποιήσει λίγο πριν το ξέσπασμα μιας κρίσης, μπορεί να προσφέρει ένα πρόγραμμα, αλλά κάτι πρέπει να γίνει πριν η κοινή γνώμη βιώσει πόσο επικίνδυνοι είναι οι λαϊκιστές.
Δηλώσεις σαν τη πρόσφατη του Γερμανού Επιτρόπου Έτινγκερ, το μόνο που κάνουν είναι να ενισχύουν τους λαϊκιστές. Οι Γερμανοί λατρεύουν να δίνουν μαθήματα…
- Τι θα συνέβαινε αλήθεια στο υποθετικό σενάριο εξόδου της Ιταλίας από το ευρώ; Μείωση αγοραστικής δύναμης λόγω καλπάζοντα πληθωρισμού; Πλήγμα για τα νοικοκυριά, καθώς σχεδόν το 60% του ιταλικού χρέους βρίσκεται στα χέρια φυσικών προσώπων;
Αυτό είναι και το δικό μου σενάριο, συν μία τραπεζική κρίση και μεγάλη μείωση των καταθέσεων μέσω τραπεζικών καταρρεύσεων και αύξησης του πληθωρισμού. Δεν υπάρχει κανένα πλεονέκτημα σε αυτό το σενάριο.
- Όλη αυτή η αναταραχή στις αγορές, θα καταστήσει δυσκολότερη την επιστροφή της Ελλάδας σε αυτές; Είναι πραγματικός ο κίνδυνος να φέρει πιο κοντά είτε την παράταση του 3ου Μνημονίου, είτε κάποιου είδους προληπτική πιστωτική γραμμή;
Η Ελλάδα δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να βγει εντελώς από το πρόγραμμα.
Παρά το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός της είναι κοντά σε σημείο ισορροπίας και έχει δοθεί μεγάλη περίοδος χάριτος για την πληρωμή των δανείων του επίσημου τομέα, η Ελλάδα θα χρειαστεί να αποκτήσει εκ νέου πρόσβαση στις αγορές, η οποία θα είναι ακριβή και συνεπώς θα λειτουργήσει αποσταθεροποιητικά.
Το μοναδικό καλό σενάριο είναι η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους αλλά αυτή απαιτεί συνεχή εποπτεία από τους επίσημους δανειστές.
- Παρά το γεγονός ότι το Brexit, προκάλεσε αναταραχή και έκανε την ΕΕ να καταλάβει ότι χρειάζεται να αλλάξει, στην πράξη δεν είδαμε κάποια κίνηση. Γιατί είναι τόσο δύσκολο για τους Γερμανούς να αντιληφθούν ότι αν η Ευρώπη δεν αλλάξει, θα έχει πρόβλημα επιβίωσης;
Δεν είναι μόνο οι Γερμανοί που δεν το καταλαβαίνουν. Η ευρωπαϊκή ελίτ κατανοεί ότι χρειάζονται κάποιες αλλαγές. Αλλά συνεχίζει να πιστεύει ότι τώρα είναι η ώρα για «εμβάθυνση» της Ευρώπης, που σημαίνει ακόμη μεγαλύτερη απώλεια κυριαρχίας, κάτι που σε καμία χώρα δεν θέλει η κοινή γνώμη.
Άλλες αλλαγές για να γίνουν θα πρέπει να αμφισβητηθούν υφιστάμενες συνθήκες, μία ευθύνη κάτι που καμία κυβέρνηση δεν είναι έτοιμη να αναλάβει διότι θα υποδεικνύει ότι κάποια πράγματα είναι εντελώς λάθος.
Επιπλέον, αυτοί που επιθυμούν την αλλαγή των υφιστάμενων συνθηκών, διαφωνούν τόσο στο ποιες θα πρέπει να είναι αυτές οι αλλαγές όσο και στο πως θα πρέπει να γίνουν. Το αποτέλεσμα είναι ότι θα γίνουν μικρά βήματα.
*Το who is who του Charles Wyplosz
Ο Charles Wyplosz είναι καθηγητής Διεθνών Οικονομικών στο Graduate Institute of International and Development Studies στη Γενεύη όπου κατέχει τη θέση του Διευθυντή του International Centre of Money and Banking Studies (ICMB).
Προηγουμένως, διετέλεσε αναπληρωτής Κοσμήτορας Έρευνας και Ανάπτυξης του INSEAD και διευθυντής του προγράμματος PhD στα Οικονομικά στο Ecole des Hautes Etudes en Science Sociales στο Παρίσι. Ήταν επίσης Διευθυντής του προγράμματος International Macroeconomics του ευρωπαϊκού δικτύου οικονομολόγων CEPR.
Σήμερα είναι μέλος της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του «Bellagio Group».
Είναι επίσης σύμβουλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας, των Ηνωμένων Εθνών, της Ασιατικής Αναπτυξιακής Τράπεζας. Διετέλεσε μέλος του "Conseil d''Analyse Economique" που αναφέρεται στον Πρωθυπουργό της Γαλλίας, της επιτροπής "Commission des Comptes de la Nation" του γαλλικού υπουργείου Οικονομικών και της Ομάδας Ανεξάρτητων Συμβούλων του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Φωτογραφίες: APImages, Hannelore Foerster/Getty Images/Ideal Image
