Του Λέανδρου Ρακιντζή*
Το τελευταίο διάστημα έλαβαν χώρα συλλήψεις ή απόπειρες συλλήψεων διευθυντικών στελεχών εφημερίδων για δημοσιεύματα στις εφημερίδες τους. Ενέργειες που κατά τους μηνυτές συνιστούν συκοφαντική δυσφήμηση δια του τύπου.
Πρόκειται για έκνομες πρωτοβουλίες των θεσμών; Όχι. Οι συλλήψεις ή οι απόπειρες σύλληψης έγιναν "νομότυπα" σύμφωνα με το άρθρο 243 παρ.3 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, που ορίζει τα δια του τύπου αδικήματα θεωρούνται πάντοτε αυτόφωρα. Πιο συγκεκριμένα κατά πλάσμα του νόμου τα αδικήματα αυτά είναι διαρκή, ενώ σύμφωνα με το άρθρο 242 παρ.1 και 2 του ίδιου Κώδικα αυτόφωρο είναι το έγκλημα την ώρα που γίνεται ή που έγινε πρόσφατα με απώτατο όριο το πέρας της επόμενης ημέρας.
Πρόκειται όμως για απονομή δικαιοσύνης και εύρυθμη λειτουργία του κράτους δικαίου; Σε καμία περίπτωση.Η διακριτική αυτή αντιμετώπιση λόγω μόνο του μέσου τελέσεως τους των ιδίων αδικημάτων συνήθως της συκοφαντικής δυσφημήσεως ανάγεται σε παλαιότερες εποχές, που κυκλοφορούσε μόνον έντυπος τύπος, που λόγω των τότε συνθηκών ήταν δύσκολο να προστατευθούν άμεσα και αποτελεσματικά αλλότρια προσωπικά αγαθά, όπως η τιμή και υπόληψη των θιγομένων προσώπων.
Όμως αυτές οι προϋποθέσεις ήδη εξέλιπαν λόγω της εν γένει εξέλιξης. Εξάλλου λόγω της τεχνολογικής αναπτύξεως η ακροαματικότητα των ειδήσεων δια του διαδικτύου ή τηλεοράσεως συνεχώς αυξάνεται και λόγω του ότι μια εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις, οτιδήποτε μεταδίδεται δια των μέσων αυτών αποτελεί για κάποιους, που δεν επεξεργάζονται τις πληροφορίες, διότι εξέλιπε η προσωπική επικοινωνία, άνευ ετέρου αληθή είδηση και κατά συνέπεια η διάπραξη της συκοφαντικής δυσφημήσεως δια των μέσων αυτών να είναι πλέον πρόσφορος.
Η ελευθερία του τύπου κατοχυρώνεται από τα άρθρο 14 παρ.1 και 2 του Συντάγματος με μόνη προϋπόθεση το σεβασμό στους τιθεμένους από την Πολιτεία κανόνες.
Ο νόμος περί τύπου κατά την έννοια του παραπάνω άρθρου περιλαμβάνει όλα τα έντυπα, που είναι προορισμένα για τη μετάδοση της γραφής, του λόγου και της εικόνας, αλλά, όπως ερμηνεύθηκε από τη νομολογία του Αρείου Πάγου, δεν περιλαμβάνει το διαδίκτυο και την τηλεόραση με συνέπεια τα δια των μέσων αυτών τελούμενα αδικήματα να θεωρούνται κοινά αδικήματα.
Συνεπώς η διάκριση αυτή και μάλιστα, όταν δια του εντύπου τύπου τελούνται αναλογικώς πολύ λιγότερα αδικήματα σε σχέση με τα τελούμενα δια των άλλων μέσων αποτελεί ευθεία παράβαση της κατά το Σύνταγμα αρχής της ισότητας και εφόσον σχεδόν εξέλιπαν οι λόγοι, που επέβαλαν τη διάκριση αυτή, πρέπει να καταργηθεί δια νόμου.
Για τα πλημμελήματα και πολλές φορές και για αυτά, που τους αποδίδεται από τον μηνυτή η ιδιότητα του επ' αυτοφόρω τελεσθέντος αδικήματος διατάσσεται από τον εισαγγελέα πλημμελειοδικών προκαταρκτική εξέταση για την διαπίστωση κατ'αρχήν της κατ' ουσία βασιμότητας της κατηγορίας, πρακτική ,που πολλές φορές ακολουθείται και στα δια του τύπου αδικήματα .
Προτείνω, όταν υποβάλλεται κατά εκδότου εντύπου τύπου, δημοσιογράφου κλπ έγκληση για συκοφαντική δυσφήμηση δια του τύπου, που σύμφωνα με το νόμο εκδικάζεται κατά την αυτόφωρο διαδικασία, εάν δεν διαταχθεί προκαταρκτική εξέταση, η σύλληψης τους να διατάσσεται μετά από τη μελέτη της μηνύσεως από τον αρμόδιο εισαγγελέα και όχι κατά τη κρίση του διοικητή του Α\Τ, που κατετέθη η μήνυση. Γιατί υπάρχει περίπτωση, όταν εμπλέκονται πολιτικά πρόσωπα, να θεωρηθεί πολιτική δίωξη.
Εξάλλου το μόνο αποτέλεσμα της συλλήψεως των δημοσιογράφων, να περάσουν τη νύκτα τους στο κρατητήριο, που θα τους μείνει αλησμόνητη, την επομένη να οδηγηθούν στο δικαστήριο, η εκδίκαση της υποθέσεως να αναβληθεί, στο τέλος και σε βάθος χρόνου μετά πολλές αναβολές ,να εκδικασθεί κατά τη τακτική διαδικασία και το συνήθως συμβαίνον, ο κατηγορούμενος να αθωωθεί είτε γιατί το γεγονός που αναφέρει το δημοσίευμα ήταν αληθές είτε κατά το άρθρο 367 παρ.1 Ποιν. Κωδ. ενήργησε από δικαιολογημένο ενδιαφέρον λόγω της δημοσιογραφικής του αποστολής.
Ζούμε πλέον σε ελευθέριες κοινωνίες. Είναι προκλητικό και επικίνδυνο για τη δημοκρατία, αναχρονισμοί των θεσμών να τίθενται καταχραστικά στην υπηρεσία της οποιασδήποτε εξουσίας για μικροπολιτικές σκοπιμότητες.
Επειδή ο τύπος και η δικαιοσύνη αποτελούν ουσιώδη προπύργια της καλής λειτουργίας της δημοκρατίας πρέπει να τηρείται πλήρως η νομιμότητα και τα πάντα να αντιμετωπίζονται με περίσκεψη και ιδιαιτέρα προσοχή.
* Ο κ. Λέανδρος Τ. Ρακιντζής ειναι αρεοπαγίτης. Ε.τ.
