Με την βρετανική μετάλλαξη να αφορά το 40% των νέων διαγνώσεων σε ορισμένες περιοχές της επικράτειας, η ανησυχία των ειδικών στρέφεται στην Νοτιοαφρικανική μετάλλαξη του κορονοϊού που εμφανίζει εξαπλούμενη διασπορά στον Εύοσμο της Θεσσαλονίκης, μια μεγάλης έκτασης περιοχή της συμπρωτεύουσας, όπου τα 2/3 των νέων κρουσμάτων αφορούν το νέο στέλεχος εκ Νοτίου Αφρικής. Επειδή το στέλεχος αυτό συνδέεται με μειωμένη ανοσολογική απόκριση στα εμβόλια -κι αυτό από μόνο του τρομάζει- ο καθηγητής επιδημιολογίας του ΕΚΠΑ, Δημήτρης Παρασκευής αναλύει στο Liberal.gr όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την νοτιοαφρικανική μετάλλαξη και τον covid εμβολιασμό, ώστε να μην πλάθουμε σενάρια φόβου στο μυαλό μας.
Στην εύλογη ερώτηση, αν σε λίγες ημέρες θα δούμε μπροστά μας να…. ξεφυτρώνουν παντού κρούσματα της νοτιοαφρικανικής μετάλλαξης σε όλη την Ελλάδα, ο καθηγητής Δημήτρης Παρασκευής εμφανίζεται συγκρατημένα αισιόδοξος, λέγοντας πως για την ώρα τα περιστατικά που έχουν ταυτοποιηθεί με τη νέα μετάλλαξη δείχνουν να έχουν περιχαρακωθεί στην περιοχή του Ευόσμου, στη Βόρειο Ελλάδα, όπου λήφθηκαν πρόσθετα περιοριστικά μέτρα (τύπου ολικού lockdown) και στο «καλό» σενάριο θα περιοριστούν εκεί. Στο «κακό» σενάριο αν γίνει διασπορά εκτός Ευόσμου, θα ληφθούν πρόσθετα μέτρα, ώστε να ανακοπεί η εξελικτική πορεία του φαινομένου.
Αμέσως μετά ο καθηγητής Δημήτρης Παρασκευής εξηγεί ποια φαίνεται να είναι η «αχίλλειος πτέρνα» σε ότι αφορά τους covid εμβολιασμούς και το νοτιοαφρικανικό στέλεχος. Όπως προκύπτει από μελέτη του εμβολίου της AstraZeneca στη Νότιο Αφρική, το εμβόλιο έχει μειωμένη προστασία στη μετάδοση της μόλυνσης αλλά εξακολουθεί να προστατεύει από σοβαρή νόσηση.
Ωστόσο στην συγκεκριμένη μελέτη δεν συμπεριλήφθηκαν οι ηλικιωμένοι, που αποτελούν την πιο ευπαθή ομάδα καθώς όπως έχει ξεκαθαρίσει η καθηγήτρια παιδιατρικής-λοιμωξιολογίας, Μαρία Θεοδωρίδου, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, η ηλικία αποτελεί τον βασικότερο ανεξάρτητο προδιαθεσικό παράγοντα για σοβαρή covid νόσηση.
Η προστασία από τη μόλυνση (τη μετάδοση) του μεταλλαγμένου στελέχους του ιού SarsCov2 παρέμεινε χαμηλή της τάξης του 30% για το εμβόλιο που ανέπτυξε το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης με την AstraZeneca, αλλά δεν καταγράφηκε παρόμοιο πρόβλημα με τα άλλα διαθέσιμα εμβόλια της φαρέτρας. Το εμβόλιο της Moderna αποδείχθηκε αποτελεσματικό στην νοτιοαφρικανική μετάλλαξη, παρότι οι τίτλοι αντισωμάτων ήταν χαμηλότεροι, καθώς βοηθά η κυτταρική ανοσία. Ανάλογα ευρήματα έδωσε το εμβόλιο των Pfizer/Biontech, στέλνοντας το αισιόδοξο μήνυμα πως τα mRNA εμβόλια «δουλεύουν» και στη μετάλλαξη από τη Νότιο Αφρική.
Στο σημείο αυτό θυμίζουμε πως το ίδιο έχει αποδειχθεί και για την βρετανική μετάλλαξη, η οποία λόγω της ταχύτητας της διασποράς της έχει εξελιχθεί σε «πονοκέφαλο» για τους επιστήμονες.
Αισιόδοξα όμως είναι και τα ευρήματα για το 4ο covid εμβόλιο που αναμένουμε στην φαρέτρα. Το μονοδοσικό εμβόλιο της Johnson&Johnson αποδείχθηκε τουλάχιστον 60%-70% αποτελεσματικό έναντι της νοτιοαφρικανικής μετάλλαξης, δείχνοντας πως πολύ δύσκολα οι μεταλλάξεις του κορονοϊού θα καταστήσουν μη αποτελεσματικά τα covid εμβόλια. Άλλωστε οι ιοί ανέκαθεν μεταλλάσσονταν. Η μετάλλαξη είναι ο τρόπος του ιού να αμυνθεί στην ανθρώπινη παρέμβαση για την εξολόθρευσή του, όπως εξηγεί η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Θεοδωρίδου.
Φυσικά ο ρόλος των επιστημόνων είναι να βλέπουν μακριά και να προβλέπουν εξελίξεις που δεν είναι εύκολα και εύλογα ορατές στο ευρύ κοινό. Έτσι ο καθηγητής επιδημιολογίας Δημήτρης Παρασκευής εξηγεί ότι μια μετάλλαξη που είναι πολύ πιο μεταδοτική, θα προκαλέσει με μαθηματική ακρίβεια περισσότερες λοιμώξεις, άρα και περισσότερες νοσηλείες και περισσότερες εισαγωγές στις ΜΕΘ και εν τέλει περισσότερους θανάτους.
Ο ίδιος εκτιμά πως όσοι άνθρωποι ξεκίνησαν να εμβολιάζονται στην αρχή του χρόνου έναντι του κορονοϊού, ενδεχομένως θα διατηρούν την ανοσία μέχρι τον προσεχή Οκτώβρη και περιμένει να δει πώς θα εξελιχθεί η ανοσολογική απόκριση στην πράξη για να πει αν ο εμβολιασμός για τον κορονοϊό θα ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο με τον εμβολιασμό για τη γρίπη. Αν δηλαδή θα είναι ετήσιος ή θα επαναλαμβάνεται σε διαφορετικό χρονικό διάστημα. Στην γρίπη, ο ιός μεταλλάσσεται πολύ και εφόσον κάνουμε το εμβόλιο μια φορά, κάθε χρόνο χάνουμε το 20% της ανοσίας. Άρα σε 5 χρόνια έχουμε χάσει όλη την ανοσία. Γι' αυτό λοιπόν επαναλαμβάνουμε το εμβόλιο ετησίως ώστε να χτίζουμε ανοσία και να διατηρούμε μια ικανοποιητική προστασία, καταλήγει ο ειδικός.
