Ο υπέροχος Ρωμαίος σατιρικός ποιητής Γιουβενάλης (γεν.το 67μ.Χ) σατίριζε τη μόδα της εποχής του, οι πλούσιοι στις συζητήσεις τους, να αναφέρονται διαρκώς στα προϊόντα που προμηθεύονταν κατ’αποκλειστικότητα, μόνον αυτοί, για να τα καταναλώνουν με τους φίλους τους στα μυθικά συμπόσια που παρέθεταν στις επαύλεις τους αλλά και στα δείπνα που διοργάνωναν στα δημόσια λουτρά. Την εποχή του Γιουβενάλη, όταν οι δημόσιες αγορές της Ρώμης ξεχείλιζαν από προϊόντα φερμένα απ’όλες τις γνωστές άκρες της Γης, παγκοσμιοποιημένες θα τις χαρακτηρίζαμε σήμερα, στα οποία είχαν πρόσβαση όλοι οι Ρωμαίοι, ο πλούσιος θα κόμπαζε για την αποκλειστικότητα, για το ξεχωριστό, για το καλλιεργημένο και αναθρεμμένο μόνο για εκείνον.
Αιώνες μετά (6ος αι.μ.Χ) ο βυζαντινός ιστορικός Προκόπιος, θα κάγχαζε στην «Απόκρυφη Ιστορία» του για τη συνήθεια της αυτοκράτειρας Θεοδώρας να παίρνει πρωινό σε δημόσια θέα, στα μπαλκόνια του Μεγάλου Παλατιού, ενώ σε ανάλογα δημόσια, δηλαδή επιδεικτικά γεύματα, αναφέρεται τον 10ο αι, μ.Χ και ο λόγιος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Ζ’, ο λεγόμενος Πορφυρογέννητος (γιος του Λέοντος του Στ’ του Σοφού) στο περίφημο (και υπέροχο κατά τη γνώμη μας) σύγγραμμά του «Περί της Βασιλείου Τάξεως», που είναι ο α΄τόμος του έργου «Περί της Διοικήσεως της Αυτοκρατορίας», θα το απαντήσετε σε βιβλία και σοφιστικέ άρθρα στον Τύπο και ως De Administrando Imperio ή DAI, είναι ένα πασίγνωστο έργο αναφοράς.
Δεν κομίζουν λοιπόν ένα νέο συλλογικό βίωμα οι δισεκατομμυριούχοι που ταξιδεύουν, για λίγα λεπτά, μέχρι τα όρια της γήινης ατμόσφαιρας, χωρίς να μπουν στην τροχιά της. Τα έχει ξαναδεί αυτά τα καμώματα η ανθρωπότητα. Στις εποχές της παγκοσμιοποίησης και της εκδημοκρατικοποιημένης πρόσβασης στα αγαθά κάθε φάσης του πολιτισμού, κάπως πρέπει να ξεχωρίσουν και οι υπερπλούσιοι, κάπως πρέπει να μας δείξουν ότι ενώ αρκετοί από εμάς μπορούμε, για παράδειγμα, να ταξιδέψουμε μόνον αυτοί μπορούν να φτάσουν μέχρι τα όρια της ατμόσφαιρας.
Έχει ενδιαφέρον βέβαια ο βασικός τους ισχυρισμός:το εγχείρημά τους είναι εμπορικό, δηλαδή φύσει δημοκρατικό, τιμολογείται και ανταλλάσσεται με κάποιο νόμισμα σε μια εποχή που στις δημοκρατίες του πλανήτη, στην καρδιά του Καπιταλισμού, κάποιοι δεν έχουν να πληρώσουν το αντίτιμο ενός εισιτηρίου λεωφορείου για να πάνε σε κάποιο εμβολιαστικό κέντρο για να κάνουν το δωρεάν εμβόλιο για τον κορονοϊό.
«Ο καθένας ξοδεύει τα λεφτά του όπως γουστάρει», θα μας αντιγυρίσουν αρκετοί. Αυτονόητο αυτό. Όμως επειδή το χρήμα σημαίνει εν πολλοίς εξουσία μπορούμε κι εμείς να σχολιάζουμε τον τρόπο που ο καθένας αντιλαμβάνεται και διαχειρίζεται τη μεγάλη ισχύ του.
Επιπροσθέτως, τα ταξιδάκια αυτά δεν τα έχουν πληρώσει εντελώς μόνοι τους: όταν κάθε τέτοια αποστολή παράγει περί τους 200 με 300 τόνους διοξειδίου του άνθρακα το κόστος της επίδειξης αυτής το έχουμε επιμεριστεί, χωρίς μάλιστα να έχουμε ερωτηθεί αν το επιθυμούμε.
Την ίδια στιγμή στις οργανωμένες αποστολές της NASA και της ESA πραγματοποιούνται έρευνες και πειράματα που διευρύνουν τη γνώση μας για το φυσικό κόσμο και αναπτύσσονται εφαρμογές της επιστήμης και της τεχνολογίας που θα βελτιώσουν, μετρήσιμα, την καθημερινότητα όλων μας. Γίνονται και σοβαρά πράγματα στο Διάστημα.
Η ανθρωπότητα συνεχίζει να παράγει μέσα σε όλα και ανέκδοτα, λοιπόν. Κάποτε ήταν η αυτοκράτειρα Θεοδώρα που ήθελε να τρίψει στα μούτρα όλων που μπορεί να φτάσει μια εκδιδόμενη που για τα προς το ζην διασκέδαζε τους ομοίους της στα καταγώγια της Κωνσταντινούπολης. Σήμερα, στη δημοκρατική Δύση, είναι αυτοί που πετάγονται μέχρι το Διάστημα για να μας αναγκάσουν να σηκώσουμε το κεφάλι μας προς τα πάνω, για να τους δούμε εκείνους, μόνο εκείνους, να στέκονται πιο ψηλά από εμάς.
Αδυναμία διαχείρισης ισχύος λέγεται.
Με τις υγείες τους πάντως. Να είναι καλά οι άνθρωποι.
* Ευχαριστώ τον πανγνώστη συγγραφέα Πάνο Θεοδωρίδη για τη βοήθεια στην περιήγηση του δαιδάλου της βυζαντινής ιστοριογραφίας.
