Όσοι έλαβαν τους λογαριασμούς του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος, πήραν μια καλή εικόνα για τις ημέρες που έρχονται. Ημέρες που για διάφορους λόγους, θα χαρακτηρίζονται από αυξήσεις σε βασικές δαπάνες των νοικοκυριών, αλλά και στο κόστος παραγωγής των βιομηχανικών και βιοτεχνικών μονάδων.
Οι λεπτομέρειες πίσω από τις οποίες «κρύβεται ο διάβολος», στους συγκεκριμένους λογαριασμούς, είναι η «χρέωση αναπροσαρμογής» για το φυσικό αέριο και η «προσαύξηση σύμφωνα με το άρθρο 8.8» για το ηλεκτρικό ρεύμα. Έστω και με αυτόν τον επώδυνο τρόπο, οι καταναλωτές αντιλαμβάνονται το τι σημαίνει αγορά, τι σημαίνει προσφορά και ζήτηση, τι είναι η διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας, τι είναι τα γεωπολιτικά παιχνίδια, τι είναι οι εμπορικοί πόλεμοι και το πως διάφορα γεγονότα από κλιματολογικά, υγειονομικά και οικονομικά, όσο μακρινά και να μας φαίνονται, μπορούν να επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό τη ζωή μας.
Πολλά τα παραδείγματα.
Το περασμένο καλοκαίρι στο άρθρο μας, Θα είναι πικρός ή γλυκός ο καφές και για ποιους;, είχε αναφερθεί ότι η παραγωγή της ποικιλίας Arabica στη Βραζιλία ήταν μειωμένη κατά 29,6% λόγω της ξηρασίας που επικρατούσε κατά τη διάρκεια των δυο τελευταίων ετών, αλλά και των κύκλων αγρανάπαυσης.
H παραγωγή των χωρών της Κεντρικής Αμερικής, είχε υποχωρήσει κατά 25-30%, λόγω της tree rust της λεγόμενης σκουριάς των δέντρων, που καταστρέφει όχι μόνο τα φύλλα αλλά και τους καρπούς στις φυτείες του καφέ και που εξαπλώθηκε γεωγραφικά ως αποτέλεσμα των ισχυρότατων τυφώνων Eta και Ιοta. Το αποτέλεσμα ήταν η απογείωση της τιμής του καφέ κατά 75% μέσα στο 2021.
Την περασμένη άνοιξη, ο Σπύρος Αλεξόπουλος στο άρθρο του, Το... ξύλο σπάει κάθε ιστορικό ρεκόρ, ανέφερε ότι η έλλειψη νέων κατοικιών στις ΗΠΑ είναι τέτοια που σχεδόν οι μισές νέες κατοικίες πωλούνται σε λιγότερο από μία εβδομάδα από τη στιγμή που βγαίνουν στην αγορά.
Είναι χαρακτηριστικό πως τα αποθέματα απούλητων κατοικιών μειώθηκαν τον Μάρτιο κατά 40% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά και βρέθηκαν στα χαμηλότερα καταγεγραμμένα επίπεδα. Και έτσι τα εργοστάσια επεξεργασίας ξύλου ήταν αδύνατον να ικανοποιήσουν την υπερβολική ζήτηση, με αποτέλεσμα την απότομη άνοδο των τιμών.
Στο άρθρο Η αύξηση στις τιμές υλικών απειλεί τα κοστολόγια και την εκτέλεση έργων των κατασκευαστικών εταιρειών, είχε αναλυθεί ο κίνδυνος της εκτίναξης του κόστους κατασκευής των μεγάλων έργων υποδομών, λόγω της σημαντικής αύξησης σε βασικά υλικά από τον χώρο των κατασκευών, όπως είναι ο χάλυβας και το αλουμίνιο.
Οι αυξήσεις των τιμών της ενέργειας, των τροφίμων και των ειδών πρώτης ανάγκης, καθώς και οι ελλείψεις που θα εμφανιστούν σύντομα στα ράφια των supermarkets, είναι φανερό ότι θα προκαλέσουν μια δυσθυμία και δυσαρέσκεια στους πολίτες. Και είναι σίγουρο ότι θα ακολουθήσει ένα ντόμινο μετακύλισης του κόστους και των «ευθυνών».
Και ενώ οι τιμές της ενέργειας, δύσκολα θα επανέλθουν στα χαμηλά επίπεδα που είχαμε συνηθίσει, λόγω της λανθασμένης ευρωπαϊκής στρατηγικής στον τομέα της πράσινης μετάβασης, οι αυξήσεις στα τρόφιμα και τις πρώτες ύλες, πιθανότατα θα αποκλιμακωθούν όταν μεταβληθεί η ανισορροπία ανάμεσα στην προσφορά και στη ζήτηση.
Οι κεντρικές τράπεζες επιμένουν στην άποψη τους, ότι ο πληθωρισμός είναι παροδικός. Παρόλα αυτά η Fed έχει ήδη εξαγγείλει τρεις αυξήσεις επιτοκίων της τάξης του 0,25% μέσα στο 2022.
Η ΕΚΤ δεν έχει δώσει ακόμα δείγματα γραφής. Έτσι η συνέχιση της τροφοδότησης της αγοράς με άφθονη και φθηνή ρευστότητα, πιθανότατα θα δυσχεράνει την αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων.
Ωστόσο, η βασική επιλογή της διαχείρισης του κινδύνου από τον πληθωρισμό, βρίσκεται στα χέρια της κυβέρνησης. Από την αντιπολίτευση ακούγονται προτάσεις που παραπέμπουν στην Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ,) που όπως θυμούνται οι παλαιότεροι είχε διαλύσει την οικονομία επί τριτοδρομικού ΠΑΣΟΚ. Και δεν είναι λίγοι αυτοί, που πιέζουν για αυξήσεις στους μισθούς, επιπλέον του 2% που ισχύει από την αρχήν του έτους.
Όμως θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο και ας είναι αντιδημοφιλές, το γεγονός ότι η έναρξη μιας ακολουθίας αυξήσεων των μισθών σε μια προσπάθεια να καλυφθεί η άνοδος του πληθωρισμού, θα είναι καταστροφική για την οικονομία.
Οι αυξήσεις στους μισθούς πρέπει να ανταποκρίνονται στην αύξηση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας των προσφερόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών. Διότι μόνο τότε, η αύξηση αυτή είναι βιώσιμη και αποτελεσματική.
Το αντίθετο θα προκαλούσε τον στροβιλισμό σε ένα νέο φαύλο κύκλο. Γιατί; Διότι οι αυξήσεις, που έχουν ουσιαστικό επιβοηθητικό και επιδοματικό χαρακτήρα, θα παραμείνουν στους μισθούς και μετά από την υποχώρηση των τιμών από τις εξωγενείς πληθωριστικές πιέσεις.
Σαν αποτέλεσμα, οι αυξημένοι μισθοί θα προκαλέσουν με τη σειρά τους αύξηση του κόστους, αλλά και η νέα ζήτηση θα πιέσει τις τιμές εκ νέου προς τα πάνω. Η μόνη λογική επιλογή θα είναι αυτή της ενίσχυσης κάποιων κατηγοριών ευάλωτων πολιτών, που δεν θα έχει όμως μόνιμο χαρακτήρα, αλλά έκτακτο.
