Της Σοφίας Βούλτεψη*
Μια ανάσα από τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στα Σκόπια, η είδηση είναι πως σε αντίθεση με τον πρώτο γύρο, από την προεκλογική περίοδο του δεύτερου γύρου η Συμφωνία των Πρεσπών απουσίαζε πλήρως από την δημόσια αντιπαράθεση! Χρειάζεται άλλη απόδειξη ότι η συμφωνία υπήρξε συμφέρουσα για την γειτονική χώρα και επ' αυτού συμφωνούν οι αντιμαχόμενες πλευρές;
Είναι πραγματικά παράδοξο πώς η συζήτηση για την αλλαγή του ονόματος εξαφανίστηκε μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου γύρου.
Στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου του πρώτου γύρου, το VMRO, δια του ηγέτη του Μίτσκοσκι δεν δίστασε να καταγγείλει και απόπειρα συναλλαγής.
Στις 5 Απριλίου 2019, από το Μοναστήρι, ο Μίτσκοσκι αποκάλυψε ότι ο Ζάεφ του είχε προτείνει πέντε θέσεις στο υπουργικό συμβούλιο αν ψήφιζε υπέρ της Συμφωνίας των Πρεσπών!
Όπως είπε, τον Ιανουάριο του 2018, κατά την διάρκεια των συναντήσεών τους στο εντευκτήριο του κοινοβουλίου, ο Μίτσοσκι είχε πει στον Ζάεφ πως ο λαός δεν θα υποστήριζε ποτέ την αλλαγή ονόματος και εκείνος είχε συμφωνήσει μαζί του. «Υπάρχουν τα πρακτικά», είπε ο Μίτσκοσκι. Και συνέχισε: «Τον Μάρτιο επέμεινα στη θέση μου. Ο Ζάεφ διαπραγματευόταν μυστικά και δίχαζε την χώρα μας. Τον Μάιο, πάλι στο εντευκτήριο, ο Ζάεφ μου είπε ότι το προτεινόμενο όνομα είναι «Ίλιντεν Ματσεντόνια». «Αυτό εύχεσαι», του απάντησα, προσθέτοντας ότι πρόκειται για τέχνασμα, ώστε να συμφωνήσει σε πλήρη αλλαγή ονόματος και στο τηλεοπτικό ντιμπέιτ του είπα ότι τελικά θα δεχθεί μια πολύ διαφορετική πρόταση».
Ο Μίτσκοσκι ανέφερε επίσης ότι μετά την υπογραφή της συμφωνίας, ο Ζάεφ συνέχισε να ζητά από την αντιπολίτευση να την στηρίξει στο δημοψήφισμα του Σεπτεμβρίου 2018.
«Τον Ιούλιο διαπραγματευτήκαμε για πέντε ώρες. Μου ζήτησε να μπω στην κυβέρνησή του και να επιλέξω πέντε υπουργεία, αν συμφωνούσα με τις Πρέσπες. Αλλά η αξιοπρέπειά μου δεν πωλείται. Δεν κάνουμε αυτή τη δουλειά για χρήματα ή για εξουσία. Του είπα να απολαύσει αυτή τη στιγμή της δόξας».
Επίσης στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του πρώτου γύρου, η Σιλιάνοφσκα είπε ότι αν εκλεγεί θα συστήσει μια επιτροπή που θα εξετάσει από μηδενική βάση τη Συμφωνία των Πρεσπών και θα εντοπίσει τα άρθρα εκείνα που παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο, με σκοπό την ακύρωση της συμφωνίας.
«Αυτό το χωρίς ρίζες όνομα δεν έχει μέλλον», είχε πει η Σιλιάνοφσκα μιλώντας σε εκδήλωση οπαδών της στην Αχρίδα. «Και με συνταγματικό τρόπο θα υπερασπιστούμε το όνομά μας».
Μάλιστα, στις 6 Απριλίου είχε συναντηθεί με την «Ένωση Αιγαιατών Μακεδόνων» και είχε δηλώσει πως αποτελεί σοβαρό πρόβλημα το γεγονός ότι απαγορεύεται στην «Μακεδονία» να θέτει το ζήτημα της «μακεδονικής μειονότητας στην Ελλάδα».
Όπως είπε, «δυστυχώς η χώρα μας δεν βρίσκει το σθένος να μιλήσει για την Αιγαιατική Οδύσσεια, τη μοίρα των Μακεδόνων της Αιγαιατικής Μακεδονίας, πολλοί από τους οποίους έχουν διασκορπιστεί σε όλον τον κόσμο». Και δεν παρέλειψε να θυμίσει πως η περιοχή καταλήφθηκε από την Ελλάδα το 1912 και ότι ακολούθησε ο εκτοπισμός των «Μακεδόνων», ενώ απλά πρόκειται για την «Μακεδονία του Αιγαίου ή Μακεδονία της Λευκής Θάλασσας»!
Τα γύρισαν στον δεύτερο γύρο
Αυτά κατά τον πρώτο γύρο. Στον δεύτερο γύρο όμως, το παραμύθι άλλαξε.
Οι δύο αιώνιοι αντίπαλοι κονταροχτυπήθηκαν για την οικονομία, για τη διαφθορά, για το πελατειακό σύστημα, για τον νεποτισμό, για την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά για τις Πρέσπες κράτησαν χαμηλούς τόνους.
Ο υποψήφιος του κόμματος του Ζάεφ «Σοσιαλδημοκρατική Ένωση» (SDSM) και του κόμματος του Αλή Αχμέτι DUI, Στέβο Πεντάροφσκι, εθνικός συντονιστής της Βόρειας Μακεδονίας για το ΝΑΤΟ και η υποψήφια του κόμματος της αντιπολίτευσης του Μίκοτσκι VMRO, Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο των Σκοπίων, περιορίστηκαν στα τετριμμένα.
Ο πρώτος δήλωσε ότι η Συμφωνία είναι πολύ καλή και ανοίγει τον δρόμο για την είσοδο της χώρας στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ και η δεύτερη ότι η Συμφωνία επιζήμια, σπεύδοντας ωστόσο να διευκρινίσει ότι εάν εκλεγεί Πρόεδρος της χώρας θα σεβαστεί το νέο Σύνταγμα και θα χρησιμοποιεί το νέο όνομα της χώρας, δηλαδή το Βόρεια Μακεδονία.
Με λίγα λόγια… όλα καλά! Και οι μεν και οι δε πήραν όλα εκείνα που διαχρονικά ζητούσαν, ανεξαρτήτως κυβέρνησης. Τι ισχύει; Αυτά που έλεγαν στον πρώτο ή αυτά που είπαν στον δεύτερο γύρο;
Προφανώς, ο μεν Πεντάροφσκι δεν ήθελε να ενοχλήσει όσους εκφράζουν επιφυλάξεις για τη Συμφωνία και η δε Σιλιάνοφσκα δεν ήθελε να χάσει τις ψήφους των Αλβανών που συμφωνούν με τις Πρέσπες.
Ως γνωστόν, στον πρώτο γύρο σχεδόν ισοψήφισαν (με τον Πεντάροφσκι να προηγείται μόλις με 0,6% - 42,84% και 42,24%), ενώ ο Ρέκα, που στηριζόταν από δύο αλβανικά κόμματα της αντιπολίτευσης ("Besa" και "Συμμαχία για τους Αλβανούς") έλαβε 10,6%, δηλαδή 80.000 ψήφους.
Αυτές τις 80.000 ψήφους κυνηγούν τώρα και οι δύο υποψήφιοι, με τον Ζάεφ να θεωρεί ότι μπορεί να τους προσφέρει στο πιάτο στον Πεντάροφσκι και τη Σιλιάνοφσκα να δηλώνει πως ουδείς έχει στο τσεπάκι του τους ψηφοφόρους, υποσχόμενη συγχρόνως ισονομία στους Αλβανούς.
Βέβαια, σε διάφορες συγκεντρώσεις ανά τη χώρα, η Σιλιάνοφσκα ψέλλιζε πως το νέο όνομα δεν θα αποκτήσει ποτέ ρίζες στη χώρα, αλλά αυτό δεν έχει και μεγάλη σημασία, διότι ήδη όλα δείχνουν πως το «Μακεδονία» επικρατεί παντού. Και επομένως, μόνο ως προεκλογικό σύνθημα μπορεί να εκληφθεί η φράση «Η Μακεδονία είναι το μόνο που έχουμε και θα την πάρουμε πίσω».
Ακόμη και τα ψηφοδέλτια των προεδρικών εκλογών δεν φέρουν το όνομα της χώρας, ακριβώς για να μην προκαλούνται οι διαφωνούντες – άλλη μια πονηριά του Ζάεφ.
Ο οποίος Ζάεφ κατά την προεκλογική εκστρατεία του πρώτου γύρου καλούσε τους Αλβανούς να μην ψηφίσουν τον Ρέκα, επειδή είναι ταυτισμένος με τον εθνικισμό, αλλά στον δεύτερο γύρο το άλλαξε το τροπάρι, εκλιπαρώντας για τις ψήφους που εξασφάλισε ο Ρέκα.
Μόνο που εδώ υπάρχει ένα μειονέκτημα που η Σιλιάνοφσκα αναδεικνύει: Το 2001, στη διάρκεια του εμφυλίου, ο Πεντάροφσκι ήταν εκπρόσωπος της αστυνομίας και οι δηλώσεις του εναντίον των Αλβανών υπήρξαν ιδιαίτερα εμπρηστικές. Μάλιστα ο αλβανικός Τύπος υπενθύμισε ότι ο Πεντάροφσκι είχε ανάμιξη στην αιματηρή έφοδο της αστυνομίας στο Τέτοβο και στο Γκόστιβαρ, το 1997. Εκείνη η έφοδος της αστυνομίας πραγματοποιήθηκε όταν διαδηλωτές ύψωσαν αλβανικές σημαίες.
Επιπλέον, μόλις πριν από λίγα χρόνια, ο Πεντάροφσκι κατηγορούσε τους σημερινούς συμμάχους και υποστηρικτές του από το αλβανικό κόμμα DUI ως εξαιρετικά διεφθαρμένους.
Χθες, ο Πεντάροφσκι δήλωσε πως το πρόστιμο των 1.100 ευρώ με πενταετή απαγόρευση εισόδου στη χώρα στους Κοσοβάρους που ύψωσαν την αλβανική σημαία στο Κάστρο του Σαμουήλ στην Αχρίδα ήταν… υπερβολικό!
Και σα να μην έφθαναν όλα αυτά, ο Αρτάν Γκρούμπι, ηγετικό στέλεχος του DUI, δήλωσε πως το επώνυμο του Ρέκα δεν είναι αυθεντικό αλβανικό και ότι μπορεί… το αίμα του να μην είναι καθαρό αλβανικό, αλλά να έχει αναμιχθεί και με άλλα (αίματα)!
Και μέσα στη γενική σύγχυση, υπέρ του Πεντάροσφσκι τάχθηκε και ο Μοχάμεντ Κρασνίκι, ένας από τους επικεφαλής της ομάδας που πραγματοποίησε τον Μάιο του 2015 την επίθεση στο Κουμάνοβο, σκοτώνοντας οκτώ αστυνομικούς.
«Καλούμε τους Αλβανούς ψηφοφόρους που σωστά ψήφισαν τον Ρέκα στον πρώτο γύρο, να συμβιβαστούν τώρα με τον Ζόραν Ζάεφ», είπε.
Η σκούπα του Ζάεφ
Όσο για τον Ζάεφ, το σοκ του πρώτου γύρου υπήρξε τόσο μεγάλο, ακριβώς επειδή και τότε, οι βασικές κατηγορίες εναντίον του δεν αφορούσαν τόσο τη Συμφωνία των Πρεσπών – πέρα από αυτά που ήδη αναφέραμε – όσο τα θέματα της διαφθοράς και του νεποτισμού, καθώς καθημερινά οι αποκαλύψεις για διορισμούς στελεχών και συγγενικών προσώπων από το κόμμα του και το κόμμα του Αχμέτι έπεφταν βροχή.
Όταν – και αυτός – είπε την περίφημη πια φράση «το πήρα το μήνυμα», απαντούσε ακριβώς στις επικρίσεις για τη διαφθορά και το πελατειακό σύστημα που έχει στήσει με τον Αλβανό συνεταίρο του, βολεύοντας παντού δικούς τους ανθρώπους.
Μάλιστα, σε μια θεατρική κίνηση, δεν δίστασε να εμφανιστεί με μία… σκούπα, δηλώνοντας πως αμέσως μετά τις εκλογές θα καθαρίσει την κυβέρνησή του από τέτοια φαινόμενα.
Καθόλου πειστικός, αφού όλοι γνωρίζουν πως σ' αυτό το πελατειακό σύστημα στηρίζεται για να παραμένει στην εξουσία και να διατηρεί τη συμμαχία του με τον συνεταίρο του τον Αχμέτι.
Βοήθεια (πάλι) από την Μέρκελ
Οπότε, μέσα στην απελπισία του, ο Ζάεφ στράφηκε ξανά στη μεγάλη προστάτιδά του, την καγκελάριο Μέρκελ.
Έτσι, τη Δευτέρα, 29 Απριλίου, εν μέσω προεκλογικής περιόδου στα Σκόπια, η κ. Μέρκελ παρενέβη στην εκλογική διαδικασία και συγκάλεσε στο Βερολίνο συνάντηση κορυφής για τα Δυτικά Βαλκάνια, εμπλέκοντας στη διαδικασία και τον Γάλλο Πρόεδρο Μακρόν.
Νωρίτερα, είχε μια κατ' ιδίαν συνάντηση με τον Ζόραν Ζάεφ, στη διάρκεια της οποίας μετά τις γνωστές φιλοφρονήσεις περί συμφωνίας Πρεσπών, ο Ζάεφ κατέβαλε προσπάθεια να αποσπάσει κάποια υπόσχεση για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων τον προσεχή Ιούνιο.
Στην ουσία, η συνάντηση δεν είχε κανένα νόημα – και πάντως δεν χρειαζόταν ακριβώς τώρα.
Υποτίθεται ότι θέμα συζήτησης θα ήταν το ζήτημα της αλλαγής συνόρων και την ανταλλαγή που σχεδιάζεται μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου (δηλαδή το Πρέσεβο να πάει στο Κόσοβο και η Μητρόβιτσα στη Σερβία), αλλά αυτή η συζήτηση πάει μακριά και μπορούσε να περιμένει.
Αυτός που δεν μπορούσε να περιμένει ήταν ο Ζάεφ, ο οποίος γνωρίζει πως αν στις προεδρικές εκλογές χάσει ο εκλεκτός του θα είναι ο ίδιος ο πραγματικά ηττημένος της κάλπης.
Έτσι, η κ. Μέρκελ κάλεσε και τους ηγέτες Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, Κροατίας, Κοσόβου, Μαυροβουνίου, Σερβίας, Σλοβενίας και Αλβανίας, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν ως περιτύλιγμα για άλλη μια προσπάθεια ενίσχυσης του Ζάεφ.
Από τη συνάντηση δεν βγήκε απολύτως τίποτε και Μέρκελ και Μακρόν τελικά ξεκαθάρισαν πως ούτε κατά διάνοια πρόκειται για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Οπότε, ο Ζάεφ, που έχει υποσχεθεί στους συμπολίτες του άμεση έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών – και στο Βερολίνο επέμεινε πως πλέον η χώρα του πληροί όλα τα κριτήρια και η διαδικασία μπορεί να ξεκινήσει άμεσα – επέστρεψε στα Σκόπια με άδεια χέρια.
Και πλέον, ακόμη και αν ο υποψήφιός του καταφέρει να εκλεγεί στην προεδρία, το μόνο που θα του απομένει είναι να περιμένει – συνεχίζοντας τις πλαστογραφίες σε βάρος της Ελλάδας…
*Η κ. Σοφία Βούλτεψη είναι βουλευτής Β΄ Αθηνών (Νότιος Τομέας), πρώην υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητική εκπρόσωπος, δημοσιογράφος
