Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Ο Κώστας Γαβράς τιμήθηκε για την «ιδιαίτερα πρωτότυπη συμβολή του στην καινοτομία του σύγχρονου κινηματογράφου» από το Φεστιβάλ της Βενετίας όπου παρουσίασε τη νέα του ταινία, με αντικείμενο την κρίση χρέους στην Ελλάδα. Στον 86χρονο δημιουργό απονεμήθηκε αργά το βράδυ του Σαββάτου το βραβείο Jaeger-LeCoultre Glory to the Filmaker. Παρών στην πρεμιέρα της ταινίας του Κώστα Γαβρά «Ενήλικες στην Αίθουσα», ήταν ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, ο οποίος εμφανίστηκε στο κόκκινο χαλί του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας συνοδευόμενος από την σύζυγό του, εικαστικό Δανάη Στράτου.
Εννοείται πως θα πάω να δω την ταινία. Περιμένω με αγωνία να έρθει στους ελληνικούς κινηματογράφους. Ανυπομονώ να δω "καλοαναθρεμμένους" αριστερούς να δακρύζουν δίπλα μου, για τους ηττημένους "αγωνιστές" από τους ανάλγητους βρωμοκαπιταλιστές του ευρωπαικού κατεστημένου. Περιμένω πως και πως την ώρα να ταυτιστώ με την τραγική αλλά ανίκητη πτώση του αντιστημικού ήρωα που διεκδικεί την δική μας κάθαρση στο όνομα το ακλόνητου "ηθικού πλεονεκτήματος" της ιδεολογίας μας.
Οι οπαδοί της γαλλικής μαρξιστικής κουλτούρας δεν απαρνήθηκαν ποτέ την αφέλειά τους. Αντίθετα την ενσωμάτωσαν σε μία βολική και πολλές φορές επικερδή αποστασιοποίηση από όσα συνέβαιναν γύρω τους.
Γιατί το να προσπαθείς ακόμα και σήμερα να ακολουθείς με οπαδικό πνεύμα τον Μπωντριγιάρ, τον Ντελέζ και τον Αλτουσέρ προκαλεί τουλάχιστον γέλιο σε έναν κόσμο που λειτουργεί με άλλους κανόνες και εντελώς διαφορετικά πρότυπα.
Η πολιτική, η οικονομία, η κοινωνία, η ίδια πραγματικότητα δεν είναι τέχνη. Δεν είναι ούτε θέατρο ούτε κινηματογράφος. Είναι σκληρή απεικόνιση της ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων που θα έπρεπε να έχουν την απαίτηση της ευημερίας και της ασφάλειας. Ακριβώς για να μπορούν να κάνουν ή να απολαμβάνουν τέχνη πάνω στα όρια του τραγικού.
Είναι βέβαια βολικό, για τον Κώστα Γαβρά, να κάνει ταινίες για τις ταπεινές κοινωνιολογικές φαντασιώσεις του ημιμαθούς πλήθους που ερεθίζεται από τις αντισυστημικές φιγούρες. Όπως αυτή του Βαρουφάκη σε «ιντελεκτουέλ» επίπεδο ή του Τσίπρα εν μέσω λαϊκότροπων αφηγήσεων.
Η περήφανη διαπραγμάτευση Τσίπρα - Βαρουφάκη - Καμμένου, μας κόστισε τουλάχιστον 100 δισ. ευρώ. Μέσα σε έναν χρόνο (Σεπτέμβριος 2016 - Σεπτέμβριος 2017), το χρέος μας - παρά τα εξοντωτικά υπερπλεονάσματα - αυξήθηκε 27,3 δισ. ευρώ, ενώ το κόστος μισθοδοσίας στο Δημόσιο το πρώτο εννιάμηνο του 2018, σε σύγκριση με το αντίστοιχο του 2017, αυξήθηκε 528 εκ. ευρώ.
Ανάκαθεν όμως, οι θαυμαστές του Μαρξ μεταλαμπάδευαν στη στερημένη ελληνική κοινωνία μία λανθάνουσα πνευματικότητα άνευ πολιτικού περιεχομένου. Επικράτησαν όμως, των αγγλοσαξώνων συμφοιτητών τους και άλωσαν το πολιτικό σύστημα.
Ο Γαβράς βέβαια δεν επέστρεψε ποτέ στην Ελλάδα αλλά, χωρίς αμφιβολία, ανήκει στην κατηγορία των διακεκριμένων καλλιτεχνών που μπορούν με περισπούδαστο ύφος να λένε ακριβώς το ίδιο πράγμα με έναν σχεδόν αναλφάβητο συνταξιούχο.
Το μόνο που αλλάζει είναι το ύφος και η σημειολογία. Όλα τα υπόλοιπα είναι ίδια: το διεθνές κεφάλαιο που χειραγωγεί κυβερνήσεις, τα διευθυντήρια των Βρυξελλών και της Ουάσινγκτον, οι κακοί Γερμανοί, ενίοτε ο σιωνισμός, οι διεφθαρμένοι παπάδες και βεβαίως ο διαβρωτικός «νεοφιλελευθερισμός».
Αντί να ηρωοποιεί ο Γαβράς καρικατούρες της νιότης του στο Παρίσι, θα ήταν πιο ωφέλιμο, να γυρίζει μία ταινία με τίτλο "Ενήλικες στο κελί 33". Έχουμε κι εμείς οι υπόλοιποι την ανάγκη της δικής μας "κάθαρσης" για όσα συνέβησαν το 2015. Και επειδή δεν πρόκειται, όπως φαίνεται, να δούμε τους δαιμόνιους διαπραγματευτές στη φυλακή, τουλάχιστον ας εκτονωθούμε με κάποια ταινία. Κι εμείς αγαπάμε τη τέχνη κ. Γαβρά, όχι μόνο οι αριστεροί...
