Η πανδημία του κορoνοϊού είναι, αναμφίβολα, ένα γεγονός παγκοσμίως πρωτόγνωρο. Σύμφωνα με τον διευθυντή των Έκτακτων Προγραμμάτων Υγείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Μάικλ Ράιαν, η πανδημία φαίνεται πως έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τη δημόσια και ιδιωτική ζωή των ανθρώπων παγκοσμίως.
Η οικονομία, η εργασία, ο τουρισμός, η εστίαση, η διασκέδαση, η εκπαίδευση και γενικότερα ο τρόπος ζωής έχουν επηρεαστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από την πανδημία. Φυσικά, η έκφραση και η ενημέρωση δεν θα μπορούσαν να μην επηρεαστούν από αυτές τις εξελίξεις. Όπως ήταν αναμενόμενο, η αλλαγή του τρόπου ζωής έχει επηρεάσει και τη χώρα μας σε μεγάλο βαθμό.
Σήμερα κάθε πολίτης μπορεί να δημοσιοποιεί τις απόψεις του και να συμμετέχει σε μια ευρύτατη δημόσια συζήτηση. Καθοριστικό ρόλο έπαιξαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κοινώς τα social media, και συγκεκριμένα το Twitter,το Facebook και το YouTube.
Σύμφωνα με την έρευνα του πρακτορείου Reuters τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ειδικά για τους νέους, έχουν αναδειχθεί σε πρωταρχική πηγή ενημέρωσης για το κοινό.
Αν επιμείνουν τα παραδοσιακά μέσα και κυρίως η τηλεόραση να καλύπτει την πανδημία, με το τι θέλει να ακούσει ο πολίτης και τι θα φέρει μεγαλύτερα νούμερα τηλεθέασης, το μόνο που θα καταφέρουν είναι να προκαλέσουν σύγχυση. Από την άλλη πλευρά μπορούν να ακολουθήσουν την επιστημονικά τεκμηριωμένη ενημέρωση που θα βοηθήσει στην αποφυγή fake news και θα οδηγήσει στο να ξεπεραστεί η πανδημία ταχύτερα.
Η βασική διαφορά ανάμεσα στα τηλεοπτικά μέσα ενημέρωσης και το Διαδίκτυο είναι πως τα πρώτα επιβάλλουν μια εικόνα ενότητας απέναντι στην πανδημία, αποπολιτικοποιώντας τα ζητήματα, ενώ η ψηφιακή δημόσια σφαίρα αποτελεί μια «αρένα» όπου κάθε χρήστης επιβάλει την δική του άποψη με ή χωρίς επιχειρήματα.
Έτσι, εκτός από την επίσημη εκδοχή της πραγματικότητας, σε αυτό τον τεράστιο ψηφιακό δημόσιο χώρο υπήρχαν φήμες, οργανωμένες προσπάθειες παραπληροφόρησης και πολιτική προπαγάνδα. Γενικότερα, η παραπληροφόρηση και τα “fake news” προέρχονται κυρίως από οργανωμένες ομάδες και δομές εξουσίας και όχι από απλούς χρήστες του Ίντερνετ. Επιπλέον η χρήση των fake news γίνεται προϊόν εκμετάλλευσης ή ακόμα και χειραγώγησης σε πολιτικό επίπεδο.
Παρόλο που υπάρχουν παγκοσμίως εκατομμύρια θάνατοι εξαιτίας της πανδημίας, υπάρχει ακόμα μια μειοψηφία, η οποία «δεν πιστεύει πως υπάρχει πανδημία». Σύμφωνα με την εφημερίδα «TheGuardian» έρευνα που πραγματοποιήθηκε «για το εάν υπερβάλλουν και μεγεθύνουν τους αριθμούς θανάτων από covid-19» αποκαλύπτει πως η χώρα μας βρίσκεται στη δεύτερη θέση μετά τη…Νιγηρία.
Οι καμπάνιες της πανδημίας παγκοσμίως και ιδιαίτερα στη χώρα μας αποτέλεσαν ισχυρό θέμα συζήτησης της κοινωνίας. Η ελληνική κυβέρνηση επένδυσε πολύ στην τηλεοπτική - διαδικτυακή καμπάνια και κυρίως μέσω διαγγελμάτων του ίδιου του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για ατομική ευθύνη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκoσμίου Οργανισμού Υγείας η Ελλάδα τα έχει καταφέρει αρκετά καλά στην διαχείριση της πανδημίας και αυτό αποτυπώνεται στο ό,τι βρίσκεται στην 52η θέση παγκοσμίως με 659 θανάτους ανά εκατ. κατοίκους. Άλλωστε από την αρχή της πανδημίας ο Πρωθυπουργός υπογράμμισε πως πρωτεύουσα σημασία έχει η Ανθρώπινη ζωή.
Ιδιαίτερα σε περιόδους παγκοσμίων κρίσεων και συγκεκριμένα στις μέρες μας με τον covid-19, τα παραδοσιακά μέσα και κυρίως η τηλεόραση, οφείλουν να προβάλλουν επιστημονικές και τεκμηριωμένες ειδήσεις και το Διαδίκτυο να αποτρέπει σε μεγάλο βαθμό την παραπληροφόρηση αλλά και την υπερπληροφόρηση στην ψηφιακή παγκόσμια σφαίρα.
* Ο Γιάννης Φυτόπουλος είναι Οικονομολόγος και Διευθυντής Πολιτικού Συμβουλίου της ΟΝΝΕΔ
