Του Γιάννη Παντελάκη
Το ερώτημα έχει προκύψει τις τελευταίες λίγες εβδομάδες. Έρχεται και τέταρτο μνημόνιο ; Εξαρτάται. Όχι από την πραγματικότητα που περιγράφουν οι συμφωνίες που έχουν υπογραφεί στις δανειακές συμβάσεις. Αυτές αποτελούν μια λεπτομέρεια. Η απάντηση δίνεται από κόμματα και ΜΜΕ ανάλογα με την πλευρά που βρίσκονται και την ερμηνεία που δίνουν στα δεδομένα. Μπορεί τα τελευταία να είναι αναμφισβήτητα και να μην χωράνε πολλές ερμηνείες, αλλά αυτό δεν ισχύει για τη χώρα όπου η παραπληροφόρηση προηγείται της πληροφόρησης.
Παρ ότι τα πράγματα (θα έπρεπε να) είναι απλά και κατανοητά, το παιχνίδι των εντυπώσεων εξακολουθεί να κυριαρχεί από εκείνο της ουσίας. Και αυτό συμβαίνει σχεδόν σε όλα τα ζητήματα που προκύπτουν. Το αποτέλεσμα, είναι κάτι περισσότερο αρνητικό για την ίδια την κοινωνία ένα μεγάλο μέρος της οποίας άγεται και φέρεται από τις εκδοχές και ερμηνείες που θα εισπράξει και όχι από την αλήθεια που αναφέρουν τα κείμενα. Ο τρόπος που θα κατανοήσει η κοινωνία ένα γεγονός (που σε μια κανονικότητα, δεν θα χωρούσε περισσότερη από μια ερμηνεία), θα καθορίσει και την συμπεριφορά της. Καθόλου ασήμαντη παράμετρος.
Στο ερώτημα αν θα έρθει τέταρτο μνημόνιο, υπάρχουν σαφείς απαντήσεις. Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας ήταν κάτι παραπάνω από συγκεκριμένος (25/11/2016) :«Το πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα ύψους 86. δισ. ευρώ το οποίο ισχύει ως το 2018 θα είναι το τελευταίο». Η δήλωση αυτή σημαίνει πως δεν θα υπάρξει τέταρτο μνημόνιο ; Η δήλωση αυτή σημαίνει πως η συμφωνία που έχει υπογράψει η κυβέρνηση και η οποία επικαιροποιήθηκε στο Γιουρογκρούπ του περασμένου Μαΐου, προβλέπει έναν πρόσθετο μηχανισμό επείγουσας επέμβασης (τον περίφημο κόφτη). Άρα, κάθε απόκλιση από την εφαρμογή του υπάρχοντος μνημονίου, θα φέρνει νέα μέτρα.
Το παράδειγμα των νέων επιπλέον μέτρων που συζητά αυτές τις ημέρες η κυβέρνηση με τους εκπροσώπους της τρόικας, είναι ενδεικτικό. Για να ολοκληρωθεί η δεύτερη αξιολόγηση, ζητάνε μείωση του επιδόματος θέρμανσης, κατάργηση της ειδικής φορολόγησης των ναυτικών, περικοπή των ιατρικών δαπανών κλπ. Αυτά τα ζητάνε γιατί εκτιμούν πως με τα μέτρα που έχουν ληφθεί, θα υπάρχει δημοσιονομικό κενό. Η κυβέρνηση προφανώς και θα τους τα δώσει, αν όχι όλα, τα περισσότερα. Αυτό έχει κάνει μέχρι τώρα.
Με την στενή έννοια του όρου λοιπόν, τέταρτο μνημόνιο δεν θα υπάρξει. Δεν υπάρχει μια τέτοια αναγκαιότητα, αφού το τρίτο μνημόνιο λειτουργεί ως ένα διαρκές μνημόνιο. Τουλάχιστον ως το καλοκαίρι του 2018 που θεωρητικά αποτελεί τον χρόνο λήξης του. Η αυτονόητη αυτή αλήθεια, χρησιμοποιείται για να εξυπηρετήσει ποικίλες ανάγκες. Επικοινωνιακού χαρακτήρα. Και δεν χρησιμοποιείται μόνο από τις πολιτικές δυνάμεις στην κουλτούρα των οποίων περιλαμβάνονται άλλωστε ανάλογες τακτικές. Αλλά και από ένα σημαντικό κομμάτι των ΜΜΕ που γέρνουν έντονα προς μια ή άλλη κατεύθυνση.
Υπάρχει ένα ανάλογο παράδειγμα σχετικής διαχείρισης που έκανε μερίδα των ΜΜΕ. Ο Ρέγκλινγκ, απέκλεισε την πιθανότητα απομείωσης του χρέους. Κάποια ΜΜΕ εντυπωσιάστηκαν, άλλα το αντιμετώπισαν ως μια εχθρική προς την κυβέρνηση δήλωση, άλλα βρήκαν ευκαιρία επίθεσης στον αξιωματούχο και γενικότερα στους δανειστές. Κι όμως, ο Ρέγκλινγκ δεν είπε κάτι περισσότερο από τα συμφωνηθέντα και από την Ελληνική κυβέρνηση. Βάσει αυτών, έχει αποκλειστεί η απομείωση με την έννοια ενός κουρέματος ανάλογου του 2012. Έχουν προκριθεί σε διάφορους χρόνους (ιδιαίτερα μετά το 2018) ρυθμίσεις που περιγράφονται ως χαλάρωση του προφίλ αποπληρωμών των δανείων. Καμμία σχέση με κούρεμα.
Αν ποτέ πάψουμε να στρουθοκαμηλίζουμε βάζοντας το κεφάλι μέσα στην άμμο, ίσως τα πράγματα να γίνουν καλύτερα. Τουλάχιστον σε ότι αφορά την κατανόηση της αλήθειας...
