Δεκάδες χιλιάδες είναι πλέον οι προσφυγές των συνταξιούχων στα δικαστήρια, με το ένα μέτωπο να ανοίγει μετά το άλλο, από όσους διεκδικούν αναδρομικά δώρα, έως εκείνους που επειδή είχαν την ατυχία να κάνουν τα χαρτιά τους μετά το Μάιο του 2016, εισπράττουν ποσά μειωμένα κατά 30%.
Την εικόνα ενός Ασφαλιστικού που τείνει να μετατραπεί σε ένα απέραντο δικαστήριο απ'' άκρη ως άκρη σε όλη την Ελλάδα, μεταφέρει στο liberal.gr, ο πρώην υπουργός Εργασίας Γιώργος Κουτρουμάνης, που εξηγεί ότι δικαιούχοι επιστροφών είναι θεωρητικά το σύνολο των συνταξιούχων, γι' αυτό και μιλά για τον εφιάλτη ενός δημοσιονομικού εκτροχιασμού αφού οι συνολικές διεκδικήσεις μπορεί να φτάσουν στο αστρονομικό ποσό των 8-9 δισ ευρώ.
Το ένα δικαστικό μέτωπο ανοίγει μετά το άλλο, όπως λέει, αφού προσφυγές καταθέτουν συνεχώς νέες κατηγορίες, από παλαιούς συνταξιούχους που μετά τη δικαίωση στο ΣτΕ διεκδικούν αναδρομικά δώρα, κύριες και επικουρικές συντάξεις, έως τους νέους που βγήκαν στη σύνταξη μετά τη ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου (Μάιο 2016), και απλά δεν πρόλαβαν να απολαύσουν τις συντάξεις τους ολόκληρες.
"Το κεφάλαιο Ασφαλιστικό είναι ορθάνοιχτο. Όχι μόνο λόγω των διεκδικήσεων αναδρομικών ποσών αλλά και λόγω των αδυναμιών που έχουν εμφανιστεί στην εφαρμογή του επονομαζόμενου νόμου Κατρούγκαλου, στις εισφορές, και στη μη τήρηση της αναλογικότητας σε σχέση με τις παροχές. Στη πραγματικότητα κλωτσήσαμε το τενεκεδάκι του Ασφαλιστικού μόνο για λίγους μόνο μήνες παραπέρα, ούτε καν για μερικά χρόνια", τονίζει ο πρώην υπουργός.
Συνέντευξη στο Γιώργο Φιντικάκη
- Έστω ότι οι εταίροι μας αποδέχονται το ελληνικό αίτημα για μη περικοπή των συντάξεων, το ερώτημα είναι τι θα συμβεί με τους νέους συνταξιούχους που ήδη εισπράττουν μειωμένα ποσά; Δεν θεσμοθετείται μια αδικία; 
Δεδομένου ότι οι νέες συντάξεις που έχουν απονεμηθεί μετά το Μάιο του 2016 είναι πολύ χαμηλότερες από τις παλαιές, ασφαλώς και θα προκύψουν διεκδικήσεις. Δεν μπορεί να δικαιολογηθεί ένα τέτοιο χάσμα σε βάρος των νέων συνταξιούχων της τάξης του 25%-30%. Πράγματι ανοίγει ένας κύκλος διεκδικήσεων με απαίτηση να υπάρξει δικαιοσύνη.
Έχουμε επικεντρωθεί μόνο στο πως θα αποτραπούν οι περικοπές συντάξεων για τους παλαιούς συνταξιούχους, όσους βγήκαν πριν την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου, και κακώς δεν συζητάμε τι συμβαίνει με τους νέους, όσους είχαν την ατυχία να κάνουν τα χαρτιά τους μετά τις 13 Μαΐου του 2016. Αν δεν μειωθούν λοιπόν οι συντάξεις των παλαιών, προκύπτει μια κατάφωρη αδικία μεταξύ όσων πρόλαβαν και όλων των υπολοίπων που δεν πρόλαβαν. Γι' αυτούς δεν γίνεται καμία κουβέντα. Η αδικία θεσμοθετείται.
- Τι γίνεται επομένως μέχρι να εκδοθεί η περίφημη απόφαση του ΣτΕ που θα κρίνει συνταγματικό ή μη το νόμο Κατρούγκαλο;
Αυτό ακριβώς είναι το θέμα, το τι γίνεται σήμερα, γιατί η απόφαση του ΣτΕ μπορεί και να εκδοθεί σε ένα με δύο χρόνια. Δεν είναι δυνατόν να ασχολούμαστε με τη μία ομάδα και όχι με την άλλη, ούτε γίνεται να υπάρχει ισοπέδωση στις συντάξεις των νέων συνταξιούχων με ποσά 300-400-500 ευρώ, δηλαδή 30% κάτω από εκείνες των παλαιών. Χρειάζεται να βρεθεί μια λύση εδώ και τώρα, και όχι να αναμένουμε την απόφαση του ΣτΕ. Αδιανόητο να αντιμετωπίζει κανείς το θέμα ψηφοθηρικά, επειδή δηλαδή οι παλαιοί συνταξιούχοι είναι περισσότεροι από τους καινούργιους, πρέπει να το δει στη βάση της δικαιοσύνης.
- Εξηγήστε μας τι ακριβώς συμβαίνει με τη διεκδίκηση στα αναδρομικά με βάση την απόφαση του ΣτΕ του Ιουνίου 2015, και πόσο μεγάλο είναι αυτό το μαζικό κύμα προσφυγών για το οποίο διαβάζουμε;
Η απόφαση του Ιουνίου 2015 έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές της περιόδου από το 2012 και μετά. Αυτό σημαίνει ότι έκρινε αντισυνταγματικό το νόμο 4093/2012 που αφορούσε την κατάργηση των δώρων στις κύριες συντάξεις, που ήταν 800 ευρώ ετησίως, δηλαδή 400 ευρώ δώρο Χριστουγέννων, 200 ευρώ δώρο Πάσχα και 200 ευρώ επίδομα αδείας. Επίσης το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικό το νόμο 4093/2012, που επέβαλε μειώσεις για άθροισμα συντάξεων από 1.000 ευρώ και πάνω, με κλιμάκωση της περικοπής 5%, 10% και 20%, ανάλογα με το ύψος του αθροίσματος. Επίσης αντισυνταγματικός έχει κριθεί και ο νόμος που αφορούσε περικοπές για συνταξιούχους με ποσά άνω των 1.300 ευρώ στη κύρια σύνταξη, όπου και είχε επιβληθεί μια μείωση 12% στο υπερβάλλον τμήμα της.
- Σωρευτικά θα συγκεντρώνεται ένα τεράστιο ποσό, σωστά;
Είναι ένα τεράστιο ποσό που ξεπερνά τα 8 δισ ευρώ, κι αυτό με τους πιο μετριοπαθείς υπολογισμούς. Κανένας δεν μπορεί να αποτρέψει τους συνταξιούχους να διεκδικήσουν αυτά τα ποσά, ωστόσο θα πρέπει να έχουμε υπόψιν ότι πρόκειται για ένα τεράστιο νούμερο, στο οποίο το σύστημα δεν μπορεί να ανταποκριθεί άμεσα. Εκείνο όμως που θα μπορούσε να είχε συμβεί αλλά δεν έγινε ποτέ, είναι η ενσωμάτωση όλων αυτών των αποφάσεων στο νέο νομοθετικό πλαίσιο από το 2015 και μετά. Κι αυτό προκειμένου να υπάρξει όχι περιορισμός των απαιτήσεων αλλά μια δικαιότερη έστω αντιμετώπιση της κατάστασης.
Αντί να συμβεί αυτό, ανοίγουμε ένα νέο κύκλο διεκδικήσεων. Ακόμη και τώρα θα μπορούσαν να ενσωματωθούν οι εν λόγω αποφάσεις στο ισχύων θεσμικό πλαίσιο, αρκεί να δούμε το ζήτημα σφαιρικά, και όχι να ενδιαφερόμαστε μόνο να μη περικοπούν οι συντάξεις των παλαιών συνταξιούχων. Σίγουρα είναι θετικό να αποτραπούν οι μειώσεις, αλλά χρειάζεται να ασχοληθούμε με το Ασφαλιστικό στο σύνολό του.
- Βλέπετε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα τσουνάμι δικαστικών προσφυγών, που ολοένα θα αυξάνεται;
Έχει ήδη ξεκινήσει αυτό που περιγράφετε μετά το 2015, και ενισχύεται συνεχώς με υποθέσεις που αφορούν το 2016 και το 2017. Ακριβή αριθμό δεν γνωρίζω αλλά μιλάμε για δεκάδες χιλιάδες προσφυγές, και αν δεν αντιμετωπιστεί το θέμα δραστικά, σύντομα θα μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες προσφυγές. Όσο καθυστερούμε, τόσο το πρόβλημα θα γιγαντώνεται. Σκεφθείτε ότι έχουν ξεκινήσει ή ετοιμάζονται προσφυγές από πάρα πολλές κατηγορίες. Αναφερθήκαμε μόνο σε δύο εξ αυτών, τους νέους συνταξιούχους των οποίων έχει περικοπεί η σύνταξη μετά το Μάιο του 2016, και όσους διεκδικούν αναδρομικά ποσά από το 2012 και μετά, αλλά υπάρχουν και άλλες.
Σκεφτείτε όλους εκείνους που είδαν το 2016 την επικουρική τους σύνταξη να μειώνεται κατά 50%, και να φτάνουν να εισπράττουν σήμερα 110 ευρώ, όταν κάποιος με 15-20 χρόνια, εισπράττει 170 ευρώ. Αυτό δεν μπορεί να σταθεί σε καμία λογική και σε κανένα δικαστήριο. Είναι πάρα πολλά τα ανοικτά ζητήματα και πρέπει να ξαναβάλουμε το Ασφαλιστικό σε μια νέα τροχιά, δεν γίνεται διαφορετικά.
- Τα ρωτώ όλ' αυτά γιατί είχε δοθεί η εντύπωση ότι έστω με κάποιους "κακούς" νόμους όπως η ασφαλιστική μεταρρύθμιση Κατρούγκαλου, το Ασφαλιστικό δεν θα μας απασχολούσε τουλάχιστον για τα επόμενα ένα -δύο χρόνια. Τελικά όμως μόνο έτσι δεν είναι τα πράγματα, σωστά;
Το κεφάλαιο Ασφαλιστικό είναι ορθάνοιχτο. Όχι μόνο λόγω των διεκδικήσεων αναδρομικών ποσών συντάξεων αλλά και λόγω των αδυναμιών που έχουν εμφανιστεί στην εφαρμογή του επονομαζόμενου νόμου Κατρούγκαλου, στις εισφορές, και στη μη τήρηση αναλογικότητας σε σχέση με τις παροχές. Στη πραγματικότητα κλωτσήσαμε το τενεκεδάκι του Ασφαλιστικού μόνο για λίγους μόνο μήνες παραπέρα, ούτε καν για μερικά χρόνια.
- Έπειτα υπάρχει και το μεγάλο ζήτημα. Είναι δυνατόν μια οικονομία με τόσο μικρή ανάπτυξη, με αναλογία συνταξιούχων προς εργαζόμενους 1 προς 1,4, αντί για 1 προς 4, όπως θα έπρεπε κανονικά, να μπορεί να συνεχίζει να καταβάλει τις σημερινές συντάξεις;
Όλα όσα υποσχόμαστε σήμερα ότι θα κάνουμε, δεν έχουν τη παραμικρή βάση αν δεν ανακάμψει η οικονομία, αν δεν ενισχυθούν οι ρυθμοί ανάπτυξης, αν δεν ενδυναμωθεί η απασχόληση, αν δεν βελτιωθούν τα εισοδήματα. Όταν έχεις εργαζόμενους με 300 και 400 ευρώ προφανώς είναι πολύ δύσκολο να χρηματοδοτήσεις ένα Ασφαλιστικό σύστημα, έστω κι αν η μέση σύνταξη για τους νέους συνταξιούχους, έχει μειωθεί στα 598 ευρώ.
- Δεν έχει έρθει η ώρα να μπει επίσημα στο τραπέζι η συζήτηση για ένα συνδυασμό διανεμητικού και κεφαλαιοποιητικού συστήματος, ώστε να επιτυγχάνονται υψηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης, χωρίς κρατική χρηματοδότηση;
Είναι μια πολύ σημαντική υπόθεση την οποία πρέπει να δούμε άμεσα. Σήμερα έχουμε ένα πυλώνα, που σημαίνει ότι ο δεύτερος πυλώνας πρέπει να ενισχυθεί, οι εργαζόμενοι να ενθαρρυνθούν και να δημιουργήσουν επαγγελματικά ταμεία σε συμφωνία με τις εργοδοτικές οργανώσεις.
- Τι είναι αυτό όμως που μπλοκάρει τόσα χρόνια τη συζήτηση, μέχρι πότε αυτή θα αποτελεί ταμπού;
Είναι ζήτημα προσέγγισης. Της κυβέρνησης είναι ιδεοληπτική, και θεωρεί ότι πρέπει να έχουμε ένα καθαρά προνοιακό σύστημα, αφού τα ποσά δεν σχετίζονται με τις καταβαλλόμενες εισφορές, άρα δεν έχουμε ανταποδοτικούς συντελεστές αναπλήρωσης. Είναι λάθος αυτή η προσέγγιση, όμως από την άλλη πλευρά δεν μπορούμε να πάμε σε ένα καθαρά κεφαλαιοποιητικό σύστημα.
Μπορούμε όμως να υιοθετήσουμε ένα κεφαλαιοποιητικό σύστημα ως προς τις συμπληρωματικές παροχές, αναφορικά με τα επαγγελματικά ταμεία. Ο δεύτερος πυλώνας θα ήταν πολύ χρήσιμος και για τη συνταξιοδοτική δαπάνη ως ποσοστό του ΑΕΠ που καταβάλει κάθε χρόνο η Ελλάδα (15,7%). Άλλες χώρες έχουν προχωρήσει χρόνια τώρα στη δημιουργία του δεύτερου πυλώνα, εμείς δυστυχώς έχουμε καθυστερήσει.
