«Καμπανάκι» για τον αυξημένο κίνδυνο η Ευρώπη να μην πιάσει τις τιμές- στόχους που έχει θέσει για την ανακύκλωση πλαστικών συσκευασιών για το 2025- 2030 “χτυπά” το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, εφιστώντας την προσοχή των 27 κρατών- μελών στην ανάγκη περισσότερο συντονισμένων δράσεων. Προκειμένου η ΕΕ να διπλασιάσει σχεδόν την ποσότητα των απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών που ανακυκλώνει έως το τέλος της δεκαετίας. Συνδυάζει δε, το πρόβλημα με την πανδημία και τις αυξημένες “ανάγκες” για χρήση πλαστικών μίας χρήσης.
«Για να επιτύχει τις νέες τιμές-στόχο για την ανακύκλωση πλαστικών συσκευασιών, η ΕΕ πρέπει να αντιστρέψει την τρέχουσα κατάσταση, κατά την οποία τα απόβλητα που αποτεφρώνονται είναι περισσότερα από όσα ανακυκλώνονται. Είναι βαρύ το φορτίο», δήλωσε ο Samo Jereb, Μέλος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου και αρμόδιος για την επισκόπηση. «Με την επανεμφάνιση συνηθειών κατανάλωσης προϊόντων μίας χρήσης ένεκα υγειονομικών συνθηκών που εγείρουν ανησυχίες, η πανδημία της COVID αποδεικνύει ότι τα πλαστικά θα εξακολουθήσουν να είναι βαθιά ριζωμένα στις οικονομίες μας, αλλά και να αποτελούν μια διαρκώς αυξανόμενη περιβαλλοντική απειλή.»
Η πρόκληση της αύξησης της ικανότητας ανακύκλωσης στην ΕΕ επιτείνεται ακόμη περισσότερο δεδομένης της –εν αναμονή να τεθεί σε ισχύ–«σύμβασης της Βασιλείας», η οποία θέτει αυστηρότερους όρους για τις αποστολές πλαστικών αποβλήτων στο εξωτερικό. Κι αυτό διότι τα κράτη μέλη εξαρτώνται εν πολλοίς από τρίτες χώρες για τη διαχείριση των απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών και την επίτευξη των τιμών-στόχου τους για την ανακύκλωση. Σχεδόν το ένα τρίτο του ποσοστού ανακύκλωσης πλαστικών συσκευασιών που ανέφερε η ΕΕ επιτυγχάνεται μέσω αποστολών σε τρίτες χώρες για ανακύκλωση. Ωστόσο, από την 1η Ιανουαρίου 2021, οι περισσότερες αποστολές πλαστικών αποβλήτων θα απαγορεύονται. Αυτό, σε συνδυασμό με την έλλειψη ικανότητας επεξεργασίας απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών εντός της ΕΕ, συνιστά έναν ακόμη κίνδυνο για την επίτευξη των νέων τιμών-στόχου, προειδοποιούν οι ελεγκτές. Ένας άλλος κίνδυνος που παραμονεύει είναι η αύξηση των παράνομων αποστολών εκτός ΕΕ και των εγκλημάτων που διαπράττονται με αντικείμενο τα απόβλητα, έναντι των οποίων το ισχύον πλαίσιο της ΕΕ αποδεικνύεται εξαιρετικά αδύναμο.
Τα τελευταία χρόνια, η ΕΕ καταβάλλει προσπάθειες για την αντιμετώπιση των ελλείψεων στο πλαίσιο που έχει αναπτύξει για τα απορρίμματα συσκευασίας. Η Επιτροπή σχεδιάζει να αναθεωρήσει τους κανόνες σχεδιασμού των συσκευασιών («βασικές απαιτήσεις»), οι οποίοι επί του παρόντος θεωρούνται μη εφαρμόσιμοι στην πράξη. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε καλύτερο σχεδιασμό των συσκευασιών με γνώμονα την ανακυκλωσιμότητα και να παράσχει κίνητρα για επαναχρησιμοποίησή τους, όπως παρατηρούν οι ελεγκτές. Ομοίως, οι νέοι κανόνες της ΕΕ αποσκοπούν στην εναρμόνιση και την ενίσχυση των προγραμμάτων διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού, έτσι ώστε να προωθείται η ανακυκλωσιμότητα (παραδείγματος χάριν μέσω συστημάτων διαφοροποίησης των τελών ή ακόμη και συστημάτων ανταποδοτικής ανακύκλωσης) και όχι μόνο οι ελαφρύτερες συσκευασίες, όπως είναι ο κανόνας επί του παρόντος. Οι αλλαγές αυτές είναι απαραίτητες για την επίτευξη των νέων τιμών-στόχου για την ανακύκλωση.
Υπενθυμίζεται ότι η επικαιροποίηση της οδηγίας για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας εισήγαγε αυστηρότερα κριτήρια για τον υπολογισμό των ποσοστών ανακύκλωσης. Ωστόσο, τα τρέχοντα αριθμητικά στοιχεία απέχουν πολύ από το να είναι ακριβή ή συγκρίσιμα μεταξύ των κρατών μελών. Οι νέες μέθοδοι υπολογισμού θα πρέπει να παρέχουν μια περισσότερο αξιόπιστη εικόνα του πραγματικού ποσοστού των πλαστικών συσκευασιών που ανακυκλώνονται. Εκτιμάται ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντική μείωση των αναφερόμενων ποσοστών ανακύκλωσης, από το σημερινό 42% σε μόλις 30%.
