Του Αντώνη Πανούτσου
Το 1964 ο ,παρά λίγο συνονόματος, υπουργός Παιδείας της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου, Ευάγγελος Παπανούτσος έκανε την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στην Γαλλία και την Γερμανίας, με διατριβή στο πανεπιστήμιο του Τίπινγκεν και με θέση «Το θρησκευτικό βίωμα στον Πλάτωνα» ο Παπανούτσος αναμόρφωσε το σύστημα της ανώτερης και ανώτατης παιδείας.
Επειδή ήμουνα μαθητής γυμνασίου θυμάμαι το χάος που η αλλαγή είχε προκαλέσει. Το δυσκολότερο ήταν η προσαρμογή στην απλή δημοτική ή «γλώσσα των εφημερίδων». Οι φιλόλογοι ήταν εκπαιδευμένοι στην διδαχή της καθαρεύουσας. Παρά το ότι αρχικά η δημοτική και η καθαρεύουσα ήταν ισότιμες στα σχολεία οι κεντρώοι και αριστεροί καθηγητές έμοιαζαν να ευνοούν την πρώτη και ένα μίνι γλωσσικό προέκυψε στα γυμνάσια.
Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Παπανούτσου έφερε περισσότερες αλλαγές. Μερικές τις θυμάμαι, όπως την ανάπτυξη της τεχνικής εκπαίδευσης, δηλαδή του μικρού πολυτεχνείου και των τεχνικών σχολών που αργότερα ονομάστηκαν ΚΑΤΕ και σήμερα ΤΕΙ. Μερικές δεν τις ξέρω αφού δεν με αφορούσαν. Όπως την σίτιση και δωρεάν μεταφορά μαθητών αφού στον Πειραιά πηγαίναμε σχολείο με τα πόδια. Μερικές που αναφέρονται στην Wikipedia αμφιβάλλω αν ισχύουν. Όπως την κατάργηση του μαθήματος των λατινικών σαν υποχρεωτικού, αφού θυμάμαι καλά να δίνω εξετάσεις για το απολυτήριο. Κάποιες πρέπει να έμειναν στα χαρτιά. Όπως τα Στοιχεία Δημοκρατικού Πολιτεύματος, που τέτοιο πράγμα δεν είχαμε διδαχτεί. Η πιο σημαντική αλλαγή του Παπανούτσου στο εκπαιδευτικό σύστημα ήταν το Ακαδημαϊκό Απολυτήριο.
Μέχρι το '64 οι υποψήφιοι των σχολών έπρεπε να δίνουν εξετάσεις στην σχολή που έπρεπε να μπουν. Λεπτομέρειες δεν θυμάμαι και δεν έχω το expertise να κάνω έρευνα, αλλά θυμάμαι ότι για να μπει ο απόφοιτος γυμνασίου (το Λύκειο δημιουργήθηκε αργότερα) στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης έπρεπε να ταξιδέψει στην Θεσσαλονίκη. Κάτι δυσκολότερο και με οικονομικό κόστος από ότι είναι σήμερα, που απέκλειε ικανούς υποψήφιους φοιτητές από τις εισιτήριες. Ο Ευάγγελος Παπανούτσος το 1964 δημιούργησε τις Εισιτήριες Εξετάσεις. Και δημιούργησε χάος.
Αφού την πρώτη χρονιά που έγιναν οι εξετάσεις ο κατάλογος των σχολών ήταν ένας. Δηλαδή ο φοιτητής μπορούσε να δηλώσει υποψηφιότητα από τους Μηχανολόγους του Πολυτεχνείου μέχρι το Φυσιογνωστικό της Θεσσαλονίκης. Και επειδή τζάμπα ήταν τις δηλώνανε όλες. Και μετά και να μπουν δεν πηγαίναν να γραφτούν. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθούν κατάλογοι επιλαχόντων. Την επόμενη χρονιά το σύστημα να μετονομάστηκε σε Ακαδημαϊκό Απολυτήριο, έγιναν δύο κατάλογοι επιλογής σχολών και αργότερα άλλαξαν σε Εισιτήριες Εξετάσεις, Γενικές Εισιτήριες, Πανελλήνιες, Πανελλαδικές και πάει λέγοντας. Αφού το αντικείμενο δεν είναι μια αναλυτική ιστορία των εισαγωγικών εξετάσεων στην Ελλάδα αλλά οι σκέψεις του υπουργού Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου να αλλάξει το σύστημα εισαγωγής στις ανώτατες σχολές.
Με τον κίνδυνο να υπονομεύσω το μαχητικό πνεύμα της δεξιάς πρέπει να πω ότι ο Κώστας Γαβρόγλου μοιάζει κανονικός. Εκτός του ότι πήρε πτυχίο φυσικής στο Λάνκαστερ με διδακτορικό στο Ιμπίριαλ του Λονδίνου, είναι μέλος του δ.σ. του Ιδρύματος Ιωάννη Λάτση μοιάζει σαν άνθρωπος που θυσίασε την γραβάτα του για το κόμμα. Εκτός ότι θα μπορούσες να τον στείλεις οπουδήποτε χωρίς να φοβάσαι ότι θα βάλει τα χέρια στις τσέπες, θα τρώει φιστίκια και θα φτύνει τα φλούδια στο πάτωμα ή θα παίρνει προπέρδιο ύφος την στιγμή που μιλάει στο μικρόφωνο ο συνομιλητής του ο Κώστας Γαβρόγλου έχει βιογραφικό γραμμένο στα αγγλικά. Το πιθανότερο είναι να το έχει γράψει μόνος του, κάτι που ο πρωθυπουργός μας θα πετύχαινε αν το προσδόκιμο ανέβαινε στα 138 χρόνια. Διαδέχεται τον Φίλη και ανέχεται τον Ζουράρι, που και τα δύο τον εντάσσουν στο ορθόδοξο μαρτυρολόγιο. Όταν ο Ζουράρις ξηγήθηκε την άνετη χαριτωμενιά «δεν πειράζει να χάσουμε και μερικά νησιά» ο Κώστας Γαβρόγλου το μάζεψε «Αυτό που είπε ο υφυπουργός δεν αφορούσε τα ελληνικά νησιά, αλλά τα ελληνικά πράγματα γενικά» και όταν είπε ότι τα παιδιά των προσφύγων θα πρέπει να φιλοξενούνται στα ιδιωτικά σχολεία το χρέωσε σαν «προσωπικές απόψεις του κ. Ζουράρι».
Η αλλαγή που ο Κώστας Γαβρόγλου σκέφτεται να κάνει στην Παιδεία είναι η κατάργηση των πανελληνίων εξετάσεων. Στην λογική ότι καταργούν ουσιαστικά τον λόγο παρακολούθησης των τελευταίων δύο τάξεων του λυκείου και ότι επιτυγχάνουν όσοι τα μαθαίνουν «απ' έξω». Εδώ δεν έχω άποψη αλλά σε ένα άλλο σημείο των δηλώσεων του Γαβρόγλου έχω. Ότι οι αλλαγές πρέπει να γίνουν σιγά, σιγά και θα ισχύσουν σε ορίζοντα τριετίας.
Επειδή έζησα το χάος των αλλαγών της περιόδου Παπανούτσου και τις αλλαγές επί αλλαγών στο σύστημα και επειδή δεν βλέπω την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να είναι μαζί μας μετά από μία τριετία, να είναι μια ευκαιρία για τους πολιτικούς να δείξουν ότι η ζωή δεν τελειώνει στην θητεία τους αλλά μπορούν να κοιτάνε στο μέλλον. Χωρίς ταρατατζούμ και κομματική εκμετάλλευση, χωρίς προπαγάνδα και επικοινωνιακά κόλπα, με στην λογική ότι η παιδεία είναι εθνικό θέμα, ο Κώστας Γαβρόγλου να προσκαλέσει τη Νίκη Κεραμέως υπεύθυνο της ΝΔ σε θέματα Παιδείας σε ουσιαστική συνεργασία που θα κατέληγε σε μία μίνιμουμ αποδεκτή βάση. Προφανώς δεν ικανοποιεί τους οπαδούς που θέλουν να βλέπουν τα δύο κόμματα να σκοτώνονται αλλά παραφράζοντας την Πατουλίδου «για τα παιδιά μας ρε γαμώτο». Προσθέτοντας «και για τα πουρά μας ρε γαμώτο» που τόσο είχαν ταλαιπωρηθεί από την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση το μακρινό 1964.
