Το νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό της Χωροταξικής και Πολεοδομικής νομοθεσίας που κατατέθηκε στη Βουλή επιχειρεί μια μείζονα τομή στον χωρικό σχεδιασμό της χώρας. Με τον περιορισμό της άναρχης εκτός σχεδίου δόμησης, την ενίσχυση της οργανωμένης χωροθέτησης και την ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας, εξασφαλίζει ότι προστασία του περιβάλλοντος, βιώσιμη ανάπτυξη και στήριξη της ιδιοκτησίας μπορούν να συνυπάρχουν, ενδυναμώνοντας τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της χώρας.
Η δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές, χωρίς χρήσεις γης που καθορίζουν τι επιτρέπεται να χτιστεί και τι όχι, έχει πλήθος μειονεκτημάτων. Άναρχη διάχυση κτισμάτων, έλλειψη βασικών υποδομών, όπως οδικό δίκτυο, δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, συστήματα διαχείρισης απορριμμάτων, δίκτυα φυσικού αερίου και έλλειψη κοινόχρηστων χώρων. Αυτά δεν καθιστούν τις περιοχές αυτές μόνο μη φιλικές προς τους κατοίκους και το φυσικό περιβάλλον, αλλά και ευάλωτες σε φυσικές καταστροφές με τραγικές συχνά συνέπειες.
Η ψήφιση του νομοσχεδίου θα τερματίσει έναν φαύλο κύκλο δεκαετιών, ανατρέποντας την ελκυστικότητα της άναρχης εκτός σχεδίου δόμησης, χωρίς όμως να αφαιρεί εν μία νυκτί δικαιώματα δεκαετιών. Οι συντελεστές στην εκτός σχεδίου δόμηση μειώνονται κατά μέσο όρο 10% και αλλάζει, σύμφωνα με τις επιταγές του ΣτΕ, σε δύο χρόνια το καθεστώς των παρεκκλίσεων αρτιότητας, που επιτρέπει τη δόμηση σε εκτός σχεδίου οικόπεδα 750 τ.μ., 1200 τ.μ. και 2 στρεμμάτων. Οι ιδιοκτήτες έχουν στη διάθεσή τους επαρκές μεταβατικό διάστημα για να εκδώσουν οικοδομική άδεια και τουλάχιστον 6 χρόνια για να χτίσουν με βάση το ισχύον σήμερα καθεστώς.
Παράλληλα, βάζει σε τροχιά το μεγαλύτερο πρόγραμμα χωρικού σχεδιασμού που έχει εφαρμοστεί ποτέ στην Ελλάδα. Είναι ενδεικτικό ότι στα 45 χρόνια που μεσολάβησαν από τα πρώτα βήματα πολεοδομικής ανασυγκρότησης της χώρας, με εμβληματικότερο την Επιχείρηση Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης του 1984, τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά. Σήμερα, μόλις το 20% της χώρας καλύπτεται από χρήσεις γης, καθιστώντας την Ελλάδα ουραγό στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ξεκινάει άμεσα το πρόγραμμα εκπόνησης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ), προϋπολογισμού 200 εκατ. ευρώ, με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και την ΕΤΕπ. Ο χρόνος εκπόνησης των ΤΠΣ επιταχύνεται καθοριστικά από τα 12-15 χρόνια που χρειάζονται ως σήμερα, στα 2,5 χρόνια. Ως το 2023 θα έχει προχωρήσει η κάλυψη στο 32% της χώρας, με στόχο ως το 2028 να έχει φτάσει στο 100%. Προτεραιότητα θα δοθεί σε περιοχές έντονου οικοδομικού ενδιαφέροντος (π.χ. νησιά και τουριστικές περιοχές), που δέχονται υψηλές οικιστικές πιέσεις.
Ο πολεοδομικός σχεδιασμός βελτιώνει τις αναπτυξιακές προοπτικές σε ευθυγράμμιση με τις παραγωγικές ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας, ενώ παράλληλα προστατεύει την περιουσία των πολιτών και το φυσικό περιβάλλον. Σε συνδυασμό και την απλοποίηση του καθεστώτος των χρήσεων γης, που προβλέπονται στο χωροταξικό και πολεοδομικό νομοσχέδιο, αποτελούν σημαντικές προϋποθέσεις για τη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος, στο οποίο στοχεύει στρατηγικά η ελληνική κυβέρνηση.
Ο Δημήτρης Οικονόμου είναι υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας με αρμοδιότητα τη Χωροταξία και το Αστικό Περιβάλλον
