Του Κωνσταντίνου Χαροκόπου
Πέρασαν ήδη 45 ημέρες από την έκδοση του ελβετικού χαρτονομίσματος των 1.000 ελβετικών φράγκων. Το χαρτονόμισμα αυτό είναι το δεύτερο σε αξία χαρτονόμισμα που κυκλοφορεί στο κόσμο, καθώς ισοδυναμεί με 875 ευρώ, με ισχυρότερο το χαρτονόμισμα των 10.000 Β$ που είναι νόμισμα του Μπρουνέϊ, αξίας 6.440 ευρώ.
Στη χώρα λοιπόν, που ισχύει η ρήση «cash is king», δηλαδή πως τα μετρητά είναι ο βασιλιάς, η κεντρική τράπεζα της Ελβετίας κυκλοφόρησε 48 εκατομμύρια χαρτονομίσματα των 1.000 ελβετικών φράγκων, που αντιπροσωπεύουν το 60% της αξίας όλων των χαρτονομισμάτων που κυκλοφορούν στην Ελβετία.
Την ίδια στιγμή που τα περισσότερα κράτη καταργούν τα μεγάλης αξίας χαρτονομίσματα και υιοθετούν μηχανισμούς αποτροπής χρήσης των μετρητών, με πρόσχημα την δίωξη του οικονομικού εγκλήματος και την πάταξη της φοροδιαφυγής, οι Ελβετοί επιμένουν στην ανάγκη χρήσης των μετρητών και μάλιστα χαρτονομισμάτων μεγάλης αξίας.
Η χρήση μετρητών δεν είναι ένα απλό πολιτιστικό φαινόμενο, που συναντάται στην Ελβετία. Ενσωματώνει την αίσθηση της ελευθερίας που προσφέρουν τα μετρητά, την αίσθηση της αποφυγής του τραπεζικού ελέγχου, την προάσπιση της ιδιωτικότητας και το αίσθημα της ανεξαρτησίας. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια τα ημερήσια όρια ανάληψης μετρητών κυμαίνονται από 5.000 ως 10.000 ελβετικά φράγκα. Πάνω από το 70% των συναλλαγών στην Ελβετία διεκπεραιώνονται με μετρητά, το 20% τη χρήση με χρεωστικών τραπεζικών καρτών, κάτω από το 10% γίνονται με πιστωτικές κάρτες, ενώ αποφεύγουν τις ψηφιακές εφαρμογές πληρωμών όπως είναι τα payment apps, οι contactless cards και λοιπά.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Τράπεζας Διεθνών Τραπεζικών Διακανονισμών (Bank for International Settlements - BIS), η τάση προς τη χρήση των μετρητών κυριαρχεί τόσο στην Ελβετία όσο και στην Γερμανία. Στον αντίποδα, στην Ολλανδία και στις Σκανδιναβικές χώρες, η χρήση μετρητών έχει αντικατασταθεί σχεδόν ολοκληρωτικά από τη χρήση του πλαστικού και ψηφιακού χρήματος.
Βέβαια είναι αξιοσημείωτο πως σε μια οικονομία όπως η ελβετική, όπου το οικοσύστημα για τις νεοφυείς επιχειρήσεις στο χώρο των κρυπτονομισμάτων και του blockchain, είναι περισσότερο ανεπτυγμένο από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, επικρατεί η χρήση των μετρητών και μάλιστα με τη μορφή υψηλής αξίας χαρτονομισμάτων.
Η ίδια μελέτη της BIS δείχνει πάντως, πως η χρήση χαρτονομισμάτων υψηλής ονομαστικής αξίας δεν έχει αποδειχθεί πως προσφέρει διεξόδους για τη χρήση μαύρου χρήματος και για τη φοροδιαφυγή, με παραδείγματα χώρες όπως είναι η Ιαπωνία, η Σιγκαπούρη, η Ελβετία και τα Ηνωμένα Εμιράτα. Αντιθέτως τα λεγόμενα «μικρά» νομίσματα χρησιμοποιούνται προς αυτήν την κατεύθυνση, όπως έδειξε η ανάλυση για τις χώρες της Βραζιλίας, της Νιγηρίας, της Νότιας Αφρικής και της Βενεζουέλας. Επιπροσθέτως παρουσιάζεται πως η χρήση ψηφιακών διακανονισμών και κρυπτονομισμάτων, προσφέρει κατά κόρον λύσεις για να τη διακίνηση κεφαλαίων κάτω από τα ραντάρ των τραπεζικών, φορολογικών και διωκτικών αρχών.
Παγκοσμίως η στροφή προς την φυσική αγορά χρυσού και η τάση προς αποθήκευση χαρτονομισμάτων αξιόπιστων χωρών και υψηλής ονομαστικής αξίας, καταγράφει την αποστροφή στον κίνδυνο και την αναζήτηση ασφάλειας των πολιτών, έναντι οικονομικών, συστημικών και λοιπών κινδύνων. Οι φόβοι για την πορεία των τραπεζών, για τα δημοσιονομικά προβλήματα των χωρών και για το ξέσπασμα μιας νέας κρίσης οδηγεί σε διεθνές επίπεδο τους πολίτες στην λογική του «back to basics», δηλαδή στην επάνοδο στις βασικές αρχές, μια εκ των οποίων είναι η χρήση μετρητών. Όπως έλεγαν και οι παλαιότεροι, όταν έχεις χρυσές λίρες και μετρητά είσαι βασιλιάς.
Το ελβετικό κράτος δείχνει να σέβεται τους πολίτες του, την ίδια στιγμή που η ευρωπαϊκή ένωση διώκει τη χρήση μετρητών με τη μανία του κυνηγού των μαγισσών και κρατάει ως όμηρους τους πολίτες της, με την ουσιαστική αποξένωση τους από τις αποταμιεύσεις τους.
*Ο αρθρογράφος είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών.
Αποποίηση Ευθύνης : Το περιεχόμενο της στήλης, είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή, ούτε υποκίνηση για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.
