Του Δημήτριου Λούμπα*
Η νέα έρευνα της διαΝΕΟσις σε συνεργασία με το ΙΟΒΕ (1) τον Απρίλιο του 2018, χαρτογράφησε τα προβλήματα του συστήματος φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα.
Η σκληρή και δυσάρεστη διαπίστωση, είναι ότι το φορολογικό σύστημα στην Ελλάδα είναι άδικο και αναποτελεσματικό.Όχι μόνο αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για την επιχειρηματικότητα και αποτυγχάνει να αντιμετωπίσει τις οικονομικές ανισότητες, αλλά παράλληλα είναι υπερβολικά περίπλοκο, αλλάζει πολύ συχνά και είναι φτιαγμένο με τρόπο που διευκολύνει τη φοροδιαφυγή.
Το σύστημα φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα έχει υψηλούς φορολογικούς συντελεστές για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις. Ως αποτέλεσμα, στρεβλώνονται τα κίνητρα για εργασία, επενδύσεις και επιχειρηματική δραστηριότητα, δεν προάγεται η οικονομική αποτελεσματικότητα και ενθαρρύνονται η φοροδιαφυγή και η φοροαποφυγή.
Το 2016 η καθαρή μέση επιβάρυνση από φόρους εισοδήματος και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα κυμάνθηκε από 19,4% μέχρι 32,4% και ήταν σημαντικά υψηλότερη σε σχέση με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (από 15,2% μέχρι 30,8%) στις περισσότερες κατηγορίες νοικοκυριών. Ταυτόχρονα, ο ανώτερος συντελεστής στην Ελλάδα (48%) ήταν σημαντικά υψηλότερος σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (42%) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (39%).
Στη φορολογία εισοδήματος των νομικών προσώπων, η Ελλάδα με 50,7% συνολικό φορολογικό συντελεστή (συμπεριλαμβανομένων των εργοδοτικών εισφορών κοινωνικής ασφάλισης) ξεπερνάει σημαντικά τον μέσο όρο των χωρών μελών του ΟΟΣΑ (40,9%), καθώς και χώρες με υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα και υψηλότερη φορολογία εταιρικών κερδών, όπως η Γερμανία (48,9% - Διάγραμμα 1).
Στο Διάγραμμα 1, παρατηρούμε τον συνολικό Φορολογικό Συντελεστή σε Διάφορες Χώρες (% επί των κερδών), το 2017 και την θέση της Ελλάδας με τον 2ο μεγαλύτερο συντελεστή.
Επιπλέον, το σύστημα φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα δεν είναι αποτελεσματικό στη μείωση των ανισοτήτων. Το 2015 περίπου το 20% των φορολογούμενων δήλωσε το 53% του συνολικού εισοδήματος και πλήρωσε το 80% των συνολικών φόρων εισοδήματος φυσικών προσώπων.
Η Νέα Δημοκρατία έχει την ολοκληρωμένη απάντηση για την διόρθωση της αδικίας αυτής αλλά και την επανεκκίνηση της Ελληνικής οικονομίας στις σωστές ράγες που θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη.
Όπως τονίζει συνεχώς ο Κυριάκος Μητσοτάκης, η επανεκκίνηση αυτή της οικονομίας θα έρθει μέσα από τον κόσμο της εργασίας , της παραγωγής, της επιχειρηματικότητας και τον επενδύσεων.
Μέσα από τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης των επιχειρήσεων, τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, καθώς και μια σειρά από στοχευμένες παρεμβάσεις σε κλάδους με προστιθέμενη αξία.
Όπως εξήγγειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, το πακέτο των φορολογικών ελαφρύνσεων που θα προωθηθούν άμεσα, περιλαμβάνει σημαντικές παρεμβάσεις στη φορολογία που θα δώσουν ανάσα σε εκατομμύρια φορολογούμενους και επιχειρήσεις.
Η Νέα Δημοκρατία επιμένει ότι πρέπει άμεσα να τερματιστεί η φορολογική εξόντωση της κοινωνίας και ότι η αγορά δεν αντέχει άλλους φόρους. Γι αυτό δέσμευση αποτελεί η επιβολή οκτώ σημαντικών παρεμβάσεων στο μέτωπο των φορολογικών και ασφαλιστικών εσόδων.
Ειδικότερα, το πακέτο των φορολογικών ελαφρύνσεων της ΝΔ περιλαμβάνει:
- Καθιέρωση αρχικού συντελεστή στην κλίμακα εισοδήματος 9% για εισόδημα έως 10.000 από 22% που είναι σήμερα. Στη σημερινή φορολογική κλίμακα ο συντελεστής 22% εφαρμόζεται για το τμήμα του εισοδήματος έως 20.000. Πρόκειται για παρέμβαση που θα ωφελήσει κατά κύριο λόγο όσους δηλώνουν χαμηλό εισόδημα, κυρίως χαμηλόμισθους, χαμηλοσυνταξιούχους και ελεύθερους επαγγελματίες.
- Μείωση φορολογικού συντελεστή των επιχειρήσεων από 29% που είναι σήμερα σε 20%. Το μέτρο αναμένεται να δώσει σημαντική ανάσα σε όλες τις επιχειρήσεις κάθε μεγέθους και νομικής μορφής.
- Μείωση του συντελεστή φορολόγησης των μερισμάτων από 15% που είναι σήμερα σε 5%. Με τις παρεμβάσεις αυτές ο συνολικός φορολογικός συντελεστής των κερδών των επιχειρήσεων από 39,65% που είναι σήμερα πρόκειται να υποχωρήσει στο 24%. Πρόκειται για μια μείωση άνω των 15 ποσοστιαίων μονάδων.
- Μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 30% σε μια διετία. Από 3,3 δισ που καλούνται να πληρώσουν κάθε χρόνο οι φορολογούμενοι, το συνολικό ποσό της βεβαίωσης αναμένεται να μειωθεί στα 2,2 δισ ευρώ.
- Σταδιακή μείωση των συντελεστών ΦΠΑ με καθιέρωση δυο συντελεστών. Ο κανονικός συντελεστής θα μειωθεί από το 24% στο 22% και ο μειωμένος από το 13% στο 11%. Επιπλέον, προβλέπεται κατάργηση του υπερμειωμένου συντελεστή 6%
-Σταδιακή κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης
-Αύξηση αποσβέσεων επιχειρήσεων
-Μεταφορά ζημιών για μια 10ετία
-Μείωση ασφαλιστικών εισφορών
Οι παρεμβάσεις ελάφρυνσης στη φορολογία θα γίνουν σταδιακά σε συμφωνία με τους δανειστές και σε συνδυασμό με την ανάκαμψη της οικονομίας και τη μείωση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα από το 3,5% στο 2% του ΑΕΠ.
Ένα από τα βασικά συμπεράσματα της ανάλυσης της έρευνας είναι ότι η φορολογία του εισοδήματος επιχειρήσεων, όπως έχει τώρα, δεν φαίνεται να αποτελεί αποτελεσματικό μέτρο αύξησης των δημόσιων εσόδων.
Ως γενικότερο συμπέρασμα, οι οικονομετρικές εκτιμήσεις παρουσιάζουν ενδείξεις για την περιορισμένη αποτελεσματικότητα του φορολογικού συστήματος τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Φαίνεται πως το φορολογικό αυτό σύστημα στην Ελλάδα είναι αναποτελεσματικό και επομένως ότι υπάρχει ανάγκη για την επεξεργασία λύσεων αναμόρφωσής του.
Η δυνατότητα αύξησης των δημόσιων εσόδων περιορίζεται στην άντληση πόρων από μια στενή φορολογική βάση. Τέλος, η επίδραση της φορολογίας εισοδήματος στην ανισότητα και τη φτώχεια είναι στο σύνολό της μάλλον αρνητική.
Θεωρούμε πως η άμεση εφαρμογή του Οικονομικού προγράμματος της ΝΔ και του πακέτου φορολογικών ελαφρύνσεων θα δώσει ανάσα και νέα πνοή στους Έλληνες επιχειρηματίες και φορολογούμενους.
*Ο Δημήτριος Λούμπας είναι καθηγητής Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών , διδάσκων στην Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης ΑΣΠΑΙΤΕ και πολιτικό στέλεχος που έχει περάσει από τη διαδικασία αξιολόγησης του Μητρώου Στελεχών της Νέας Δημοκρατίας.
(1) https://www.dianeosis.org/research/i-forologia-eisodimatos-stin-ellada/
(2) Πηγή: World Bank Group, Doing Business database.
