Η απομάγευση ενός μύθου

Η απομάγευση ενός μύθου

Το ημερολόγιο έδειχνε 30 Αυγούστου του 1936 όταν ο Αλεξέι Σταχάνοφ μαζί με τους υποστηλωτές Γκαβριήλ Στσιγκολιόφ και Τύχων Μπορίσενκο, τον προϊστάμενο του τμήματος Νικολάι Μασούροφ, τον γραμματέα της κομματικής οργάνωσης του ορυχείου Κωνσταντίν Πετρόφ και τον διευθυντή της τοπικής εφημερίδας Μιχαήλοφ, κατέβηκαν στις στοές. Πάτησαν το χρονόμετρο την στιγμή που οι τρεις πρώτοι ξεκίνησαν τη δουλειά. Μετά από 5 ώρες και 45 λεπτά ο Σταχάνοφ είχε εξορύξει 102 τόνους εκπληρώνοντας το ημερήσιο πλάνο δουλειάς κατά 14 φορές.

Έτσι γεννήθηκε το κίνημα που έγινε γνωστό στην ιστορία ως τον κίνημα των σταχανοβικών και αποτέλεσε βασικό «παιδαγωγικό εργαλείο» της κομμουνιστικής ιδεολογίας. 

Στις 6 το πρωί της 1ης Σεπτεμβρίου, συνεδρίασε η κομματική επιτροπή του ορυχείου και αποφάσισε: «Να αναγραφεί το όνομα του Σταχάνοφ στον Πίνακα τιμής των αρίστων του ορυχείου, να το χορηγηθεί διαμέρισμα, να τοποθετηθεί σε αυτό τηλέφωνο, να αγοραστεί με έξοδα του ορυχείου οικοσυσκευή και έπιπλα και από την 1η Σεπτεμβρίου να του χορηγηθούν δύο προσωπικές θέσεις στην Λέσχη για να παρακολουθεί μαζί με τη σύζυγό του όλες τις θεατρικές παραστάσεις και τις κινηματογραφικές προβολές». 



Θα πρέπει να σημειώσουμε πως δεν ήταν το πρώτο τέτοιο κίνημα, αφού είχαν προηγηθεί άλλα με διάφορες ονομασίες.

Το 1936 ο Σταχάνοφ γίνεται δεκτός στις τάξεις του Κομμουνιστικού κόμματος, χωρίς να προηγηθεί η διαδικασία του δόκιμου μέλους, ενώ ένα χρόνο αργότερα κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Το αφήγημα της ζωής μου». Ζούσε σε μία πολυκατοικία στην προκυμαία του Μόσχοβα. Μέσα σε μία στιγμή ο Σταχάνοφ είδε τη ζωή του να εκτοξεύεται στα ουράνια. Άρχισε να πίνει, να γλεντάει και ζει αυτό που θα λέγαμε έκλυτο βίο. 

Το 1945 αποφάσισε να γράψει μια προσωπική επιστολή στον Ιωσήφ Στάλιν:

 «Αξιοσέβαστε Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς!

Σας γράφω με την ελπίδα ότι το γράμμα μου αυτά θα σας παραδοθεί ιδιοχείρως. Το θέμα είναι ότι το 1944 ο Μόλοτοφ Βιατσεσλάβ Μιχαήλοβιτς μου έδωσε την άδεια να αποκτήσω ένα από τα αυτοκίνητα τρόπαια. Με τη σειρά του το Υπουργείο Άμυνας μου χορήγησε ένα αυτοκίνητο, το οποίο ήταν εντελώς διαλυμένο, αλλά το επισκεύασα κάπως. Σήμερα το Υπουργείο Άμυνας παραλαμβάνει αυτοκίνητα μάρκας «Σεβρολέτ» και θα σας παρακαλούσα πολύ να μου χορηγήσετε ένα καλό αυτοκίνητο.

Αναφορικά με το διαμέρισμα. Ζω στο Κτίριο της Κυβέρνησης εδώ κα 9 χρόνια, αλλά ούτε πριν τον πόλεμο, ούτε κατά τη διάρκεια του δεν κατάφερα να μου εγκρίνουν επισκευές. Σε άλλους ντύνουν τους τοίχους με μετάξια δύο φορές τον μήνα και χορηγούν κάθε είδους έπιπλα. Δεν είναι σωστό αυτό και σας παρακαλώ να μου το επισκευάσουν και να μου αλλάξουν την επίπλωση, ώστε να μην ντρέπομαι να καλέσω κόσμο στο διαμέρισμά μου».

Λίγες ημέρες αργότερα, μία επιτροπή επισκέφτηκε τον Σταχάνοφ, η οποία διαπίστωσε πως ήταν αλκοολικός και ξοδεύει ασύστολα τα χρήματα που του χορηγούνταν. Ωστόσο, έγιναν οι αναγκαίες επισκευές και του χορηγήθηκε νέο αυτοκίνητο. Την ίδια στιγμή έγινε στον Σταχάνοφ αυστηρή σύσταση «να αλλάξει συμπεριφορά, να μην τρέχει σε ακριβά εστιατόρια, να μην διάγει έκλυτο βίο». Εκτός από αυτό η επιτροπή διαπίστωσε πως «ο Σταχάνοφ δεν διαβάζει τίποτα και υστερεί πολιτιστικά» γι' αυτό και αποφάσισε να το «χορηγήσει δελτίο αγοράς βιβλίων».

Την εποχή της βασιλείας του Χρουστσόφ τον έστειλαν πίσω στο Ντονμπάς. Σύμφωνα με μια εκδοχή έλαβε χώρα η παρακάτω σκηνή: 

Ο Σταχάνοφ ρώτησε ποιο ήταν το φταίξιμο του και ο Χρουστσόφ του απάντησε: «Το κόμμα ξέρει καλύτερα που είσαι αναγκαίος. Σαν μεταλλωρύχος σου μιλάω και πιστεύω πως θα με καταλάβεις». Ο Σταχάνοφ θύμωσε και φώναξε: «Τι σκατά μεταλλωρύχος είσαι εσύ;» Μόλις είχε καθορίσει μόνος του την τύχη του.

Στην πόλη Τσιστιάκονο ο Σταχάνοφ ζούσε πια σε μία εργατική εστία, η οικογένειά του δεν τον ακολούθησε και ο ίδιος ξόδεψε όλο το βιος του στο πιοτό. 

Το 1970 στην τριακοστή πέμπτη επέτειο του ηρωικού εργατικού του άθλου ο Λεονίντ Μπρέζνιεφ του απένειμε το αστέρι του Ήρωα της εργασίας και του χορήγησαν ένα μικρό διαμέρισμα. 

Πέθανε σε ψυχιατρική κλινική το 1977.