Του Δημήτρη Σούκερα*
«Η ζωή μας είναι τόσο απρόβλεπτη. Πράγματα συμβαίνουν ξαφνικά. Επιθυμούμε να αισθανόμαστε πως μπορούμε να ελέγχουμε την ζωή μας, αλλά η αλήθεια είναι πως κάποιες φορές μπορούμε, κάποιες όχι. Οδηγούμαστε από την τύχη και την σύμπτωση», ήταν τα λόγια του Paul Aster. Αυτή θα μπορούσε να ήταν μια βολική απάντηση που θα μπορούσε να δικαιολογήσει την αμηχανία της ελληνικής πλευράς να αντιμετωπίσει ένα «τυχαίο» ίσως συμβάν, σαν εκείνο που οδήγησε στην σύλληψη δύο στελεχών του Στρατού Ξηράς από την 1η Μαρτίου 2018 και την συνεχιζόμενη κράτησή τους μέχρι σήμερα, σε τουρκικές φυλακές, στην Ανδριανούπολη. Πως άραγε η σύλληψη των δύο στρατιωτικών θα μπορούσε να σχετίζεται με ένα άλλο συμβάν που συνέβη την 1η Ιουνίου 2009;
Ήταν Δευτέρα 1η Ιουνίου του 2009 όταν ένα αεροσκάφος Α320 της Air France και συγκεκριμένα η πτήση AF447 κατέπεσε στον Ατλαντικό οδηγώντας στον υγρό τάφο 228 ψυχές και την εταιρεία να προσελκύει με αρνητική δημοσιότητα το παγκόσμιο επιβατικό κοινό. Ευτυχώς για την ίδια η διοικητική της ομάδα από νωρίς είχε συνειδητοποιήσει πως οποιαδήποτε ατύχημα που σχετιζόταν με την δραστηριότητά της, θα μπορούσε δυνητικά να την οδηγήσει σε πολύ δυσχερή θέση, με πολύ δυσμενή αποτελέσματα για την οικονομική της κατάσταση και την μετέπειτα παρουσία της στην αεροπορική αγορά. Έτσι νωρίτερα ήδη επιλεγμένα στελέχη του μηχανισμού της είχαν λάβει εκπαίδευση για την κατάλληλο χειρισμό σε περίοδο κρίσεων και έκτακτων συμβάντων, σαν αυτήν που έφερε στην πόρτα της το συγκεκριμένο αεροπορικό ατύχημα. Μάλιστα δεν έμειναν μόνο σε αυτό αλλά προσέλαβαν μια ομάδα ειδικών να τους υποστηρίξουν, καθώς γνώριζαν πως ο χειρισμός της ίδιας της κρίσης και η εικόνα τους δια μέσου των ΜΜΕ προς την παγκόσμια οικονομική αγορά, θα καθόριζε και το ύψος της οικονομικής και όχι μόνο ζημιάς, συνεπεία του ατυχήματος.
Στην χώρα μας μερικά χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα στις 27 Σεπτεμβρίου 2016 το ΓΕΣ αποφάσισε να αποκτήσει έκθεση και αντιπρόσωπο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αφού στο Facebook για πρώτη φορά εμφανίστηκε προφίλ του «εκπροσώπου τύπου του ΓΕΣ». Αυτό συνέβη ένα χρόνο και 188 ημέρες μετά από μια ανάλογη απόφαση του Βρετανικού Στρατού Ξηράς να ιδρύσει την 77η Ταξιαρχία (μία μεικτή δύναμη στρατιωτικού και πολιτικού προσωπικού 1500 ατόμων με αποστολή να διεξαγάγει «μη θανατηφόρες επιχειρήσεις», ενεργώντας «ψυχολογικές επιχειρήσεις», ελέγχοντας την εποχή της πληροφορίας και καθορίζοντας την παρουσία του Βρετανικού κράτους και όσων το επιβουλεύονται και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης).
Για όσους με ταχύτητα και ευκολία θα προέτρεχαν να ψέξουν και μόνο την σημερινή πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της χώρας, πραγματοποιώντας την σύγκριση, πριν το κάνουν, θα ήταν χρήσιμο να αναλογιστούν το εύρος της χρονικής περιόδου στην οποία η χώρα μένει τελματωμένη και πως το πρόβλημα μάλλον δεν είναι πρόβλημα προσώπων, αλλά παραμονής της χώρας, σε άλλη, παλαιά εποχή.
Αν συνδυάζαμε τα δύο φαινομενικά διαφορετικά γεγονότα,εύκολα θα διαπιστώναμε πως ένας σημαντικός οργανισμός (η Air France) με σχετική ευκολία ξεπέρασε την κρίση και επανήλθε σε κανονικότητα, αφού εγκαίρως είχε εφαρμόσει μια αποτελεσματική διαχείριση των ρίσκων που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει και αυτό το έκανε καθώς είχε σχεδιάσει προληπτικά και είχε ετοιμότητα να εφαρμόσει αποτελεσματικά μέτρα από τον καιρό της νηνεμίας. Στην περίπτωση των δύο στρατιωτικών κατέστη παραπάνω από εμφανές πως η ελληνική πλευρά ίσως ακόμη και σήμερα δεν έχει πραγματοποιήσει την ορθή διερεύνηση των πιθανών σεναρίων και ρίσκων που θα κληθεί να αντιμετωπίσει, στο γειτονικό της περιβάλλον,που συνεχώς πολλαπλασιάζονται καθώς βρίσκεται σε παρατεταμένη οικονομική δυσπραγία και όπως φαίνεται έχει στρατηγικά αποφασίσει να μειώνει δραστικά τις αμυντικές της δαπάνες και συμπερασματικά και την δυνατότητα αμυντικής αποτροπής της;
Από την όλη διαχείριση της κρίσης και μέχρι σήμερα είναι εμφανές πως δεν υπάρχει καμία κουλτούρα συνεργασίας μεταξύ των φορέων της ελληνικής κυβέρνησης που καλούνται να επιλύσουν την κρίση και απλά αποσπασματικά μέτρα λαμβάνονται, παροδικής και τοπικής πυρόσβεσης.
Είναι εύλογο πως ο Στρατός Ξηράς μπορεί να αιφνιδιάστηκε, καθώς τα δικά του δύο στελέχη βρέθηκαν να συλληφθούν και μπορεί τοπικά οι δύο να φαίνεται πως έκαναν το ανθρώπινο λάθος, αλλά η πραγματικότητα αν επιτέλους θέλουμε να την κοιτάξουμε κατάματα, λέει πως ουδέποτε η χώρα έχει πραγματοποιήσει κοινό σχεδιασμό και διαχείριση κρίσης, συνενώνοντας κάτω από μια στέγη έστω και παροδικά τόσο ενδεικτικά το πρωθυπουργικό γραφείο, το υπουργείο εξωτερικών, εσωτερικών, ναυτιλίας, άμυνας, το υπουργείο τύπου, ακόμη και την αντιπολίτευση.
Δυστυχώς ο ελληνισμός συνεχίζει να πορεύεται ανάμεσα σε εύκολες αλληλοκατηγορίες αδυνατώντας να σκεφθεί στρατηγικά. Είναι και αυτή η συνεχιζόμενη βιομηχανία στελεχών των ενόπλων δυνάμεων, «ηρώων μετά θάνατο», που απευθύνεται και μόνον στο συναίσθημα των πολιτών, κάθε φορά μετά ένα ατύχημα,που μένει να εξυπηρετεί την συνέχιση υπηρέτησης των ίδιων πολιτικών. Η μόνη της παραφωνία, είναι η παρουσιαζόμενη κάθε φορά, αναγκαιότητα μιας εισηγήσεως, για «τα παιδιά των ηρώων» να υιοθετούνται κάθε φορά από την Βουλή, μια ούτε καν έμμεση, αλλά άμεση παραδοχή του συστήματος, πως τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων απλά χρησιμοποιούνται, ο ρόλος τους ουδέποτε αναγνωρίζεται επαρκώς και μάλλον δεν αφήνονται να σκέφτονται, να ενεργούν, να προοδεύουν, για αυτό και το μήνυμα επιβάλλει να διαχέεται σε κάθε κατεύθυνση: «μόνον οι απόγονοι των αδίκως πεσόντων, μπορούν να λαμβάνουν, στιγματιζόμενοι αενάως, συμπληρωματικής πρόνοιας». Τίποτα για τους λοιπούς αναλώσιμους κοινούς θνητούς.
Αυτό που δεν γνωρίζει ο ελληνικός λαός είναι πως τα δύο στελέχη όταν επιστρέψουν από τις τουρκικές φυλακές θα κληθούν να αντιμετωπίσουν ανακριτικό συμβούλιο και θα πρέπει να εκδοθεί δικαστική απόφαση και μένει να γίνει αποδεκτό, πως η συγκεκριμένη χρονική περίοδος μπορεί να χαρακτηρισθεί ως περίοδος αιχμαλωσίας και δεν ευθύνονται για αυτήν, μια άλλη απόδειξη πως το υφιστάμενο μας θεσμικό σύστημα έχει ήδη άλλη μια φορά ξεπεραστεί από την εποχή, προκειμένου να συνεχίσουν να υπηρετούν κανονικά στις ένοπλες δυνάμεις.
* Ο κ. Δημήτριος Σούκερας είναι απόστρατος Αξιωματικός της Αεροπορίας Στρατού και χειριστής ελικοπτέρων, πλήρες μέλος της παγκόσμιας κοινότητας διερευνητών αεροπορικών ατυχημάτων ISASI και επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του San Jose State University των ΗΠΑ που διδάσκει σε μεταπτυχιακούς φοιτητές αεροναυπηγικής διερεύνηση ατυχημάτων. Είναι κάτοχος MBA (ER) από το Πανεπιστήμιο του Leicester του Ηνωμένου Βασιλείου με πτυχιακή που σχετίζεται με την ασφάλεια των πτήσεων η οποία από το 2013 βρίσκεται στον δικτυακό τόπο του IHST (International Helicopter Safety Team), ενός διεθνούς οργανισμού για την μείωση του δείκτη των ελικοπτέρων παγκοσμίως.
