Του Αλέξανδρου Σκούρα*
Φανταστείτε ότι ξεκινάτε μία δουλειά στην οποία μπορείτε να πάτε όποτε θέλετε, να εργάζεστε όσες ώρες επιθυμείτε, χρησιμοποιείτε το δικό σας κεφάλαιο για να παράγετε προϊόντα ή υπηρεσίες, χωρίς κανένα όριο ως προς το πόσα χρήματα μπορείτε να βγάλετε, και επιπλέον πληρώνετε μία προσυμφωνημένη αμοιβή σε έναν τρίτο για να σας βρίσκει πελάτες.
Θα λέγατε ότι η δουλειά αυτή αποτελεί σχέση εξαρτημένης εργασίας όπου εσείς είστε υπάλληλος και αυτός που σας βρίσκει πελάτες είναι το αφεντικό; Φυσικά και όχι. Όμως, οι εχθροί της οικονομίας της πλατφόρμας, που αναπτύσσεται ραγδαία σε όλο τον κόσμο, που τις περισσότερες φορές αντιλαμβάνονται τις εργασιακές σχέσεις με όρους φάμπρικας του 19ου αιώνα, είναι σίγουροι πως μία τέτοια επαγγελματική σχέση είναι μία ακόμα παραδοσιακή σχέση εξαρτημένης εργασίας.
Φυσικά, αναφέρομαι στο γνωστό παράδειγμα της Uber και της υπηρεσίας UberX, όπου σε πολλά μέρη του κόσμου μπορεί ο κάθε πολίτης με το δίπλωμά του και το αυτοκίνητό του να προσφέρει κούρσες σε οποιονδήποτε πολίτη επιθυμεί. Η επαναστατικότητα αυτής της πολύ απλής εξέλιξης έχει ξεσηκώσει θύελλες αντιδράσεων, πρωτίστως από την υπερπροστατευόμενη και πανίσχυρη πολιτικά ομάδα συμφερόντων που ακούει στο όνομα ιδιοκτήτες ταξί.
Έπειτα, οι ρυθμιστικές αρχές και τα δικαστήρια πολλών χωρών που έχουν παράδοση στο μεγάλο και παρεμβατικό κράτος βγάζουν αποφάσεις, όπως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, ότι η Uber δεν είναι απλώς μία πλατφόρμα που βοηθά παρόχους και καταναλωτές να συναλλάσσονται, αλλά ότι είναι εταιρεία παροχής υπηρεσιών μεταφορών. Η απόφαση αυτή δίνει την άδεια στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να ρυθμίσουν ακόμα περισσότερο την Uber, με αποτελέσματα όπως αυτά της χώρας
μας, όπου η παροχή UberX κατέστη ανέφικτη χάρη στη συριζαϊκή νομοθεσία μας.
Η οικονομία της πλατφόρμας όμως έχει έρθει για να μείνει. Ως κλάδος που γεννήθηκε μέσα από την τεχνολογική εξέλιξη, θα βρίσκεται μονίμως ένα βήμα μπροστά από τους επίδοξους προσοδοθήρες και πατερναλιστές πολιτικούς ή γραφειοκράτες. Αυτή τη στιγμή που γράφεται το άρθρο, εκατομμύρια χρήστες από όλον τον κόσμο χρησιμοποιούν την οικονομία της πλατφόρμας για να παραγάγουν και να καταναλώσουν σε sites όπως το fiverr, το uber και το lyft.
Ακόμα και στη χώρα μας έχουμε κάποιες εξαιρετικές πλατφόρμες που εξυπηρετούν χιλιάδες συμπολίτες μας καθημερινά, όπως το Beat και το Nannuka, μία πρωτοποριακή εφαρμογή που επιτρέπει σε νέους γονείς να βρουν babysitters για τα παιδιά τους με ασφάλεια και αξιολόγηση.
Το περίεργο της υπόθεσης είναι ότι οι περισσότεροι εχθροί της οικονομίας της πλατφόρμας προέρχονται από την Αριστερά. Αυτό αποτελεί παράδοξο, αν αναλογιστούμε πως όλες οι πλατφόρμες δίνουν στους εργαζομένους την ευελιξία που περιγράφεται στην πρώτη παράγραφο. Στην οικονομία της πλατφόρμας, ο καθένας μας αποκτά την ελευθερία να ορίζει το
ωράριό του, χρησιμοποιεί το δικό του κεφάλαιο (ανθρώπινο ή επιχειρηματικό) προς όφελός του και απλώς συνάπτει μία σύμβαση με την εκάστοτε πλατφόρμα προκειμένου να εντοπίσει και να αποκτήσει πελάτες.
Όπως γράφει σε παλαιότερο άρθρο του ο futurist Mαξ Μπόρντερς, ο Μαρξ θα χαιρόταν αφάνταστα μ'' αυτή την εξέλιξη της εργασίας παρόλο που ο ίδιος απέτυχε να προβλέψει πως ο καπιταλισμός θα ήταν αυτός ο οποίος θα την έφερνε.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της Πέμπτης 16 Αυγούστου
